Hội nghị ATGT 2023: Chia sẻ nghiên cứu từ thực tiễn kiểm toán ATGT trên đường cao tốc ở Trung Quốc

Trao đổi với Tạp chí GTVT, ông Nguyễn Văn Thạch, Trưởng tiểu ban Kinh nghiệm quốc tế của Hội nghị ATGT 2023 cho biết bài viết của Nghiên cứu sinh với mong muốn ở góc độ nghiên cứu của bản thân để từ để đưa ra một số biện pháp đối phó nhằm giảm bớt tình huống mất ATGT nghiêm trọng trên đường cao tốc ở Trung Quốc. Bài báo đã nghiên cứu tính độc đáo và sự phát triển của công tác kiểm tra an toàn đường bộ ở các nước phát triển, đồng thời xem xét thực tiễn kiểm tra an toàn đường bộ trên đường cao tốc ở Trung Quốc hiện nay; phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến việc thực hiện kiểm tra an toàn đường bộ và đề xuất các đề xuất nhằm thúc đẩy áp dụng kiểm toán an toàn đường bộ trên đường cao tốc; xu hướng phát triển của kiểm tra an toàn đường bộ trên đường cao tốc sẽ được thảo luận và một nghiên cứu trường hợp dựa trên cả phân tích về chênh lệch tốc độ khai thác và kinh nghiệm được đưa ra.

Theo TS. Đào Huy Hoàng, kiểm toán an toàn đường bộ (RSA) có thể được định nghĩa là "một cuộc kiểm tra chính thức về một dự án đường bộ hoặc giao thông trong tương lai hoặc một con đường hiện có, trong đó một nhóm độc lập, có trình độ nhất định lập báo cáo về khả năng mất ATGT và hiệu suất an toàn của dự án".

Khái niệm RSA được khởi xướng ở Vương quốc Anh vào đầu những năm 1980, nơi các hướng dẫn chính thức đầu tiên được xuất bản. Sau đó, nó lan sang Úc và New Zealand vào đầu những năm 1990. Trong suốt 20 năm qua, RSA đã được giới thiệu tới các quốc gia khác như Đan Mạch, Canada và Hoa Kỳ. Là một biện pháp phòng ngừa, RSA đã được chứng minh là có hiệu quả cao trong việc xác định và giảm khả năng va chạm khi được thực hiện ở giai đoạn lập kế hoạch và thiết kế của các dự án đường cao tốc.

RSA được giới thiệu đến Trung Quốc vào giữa những năm 1990 và chủ yếu được thực hiện ở giai đoạn thiết kế các dự án đường cao tốc với khoản vay từ Ngân hàng Thế giới. Những năm gần đây, số người tử vong do TNGT xảy ra trên đường cao tốc ngày càng gia tăng nhanh chóng. Do nhu cầu thực hiện RSA cho vòng đời của các dự án đường cao tốc, Bộ GTVT Trung Quốc đã xuất bản Hướng dẫn Kiểm toán An toàn Đường cao tốc năm 2004 và hướng dẫn này hiện đang được sửa đổi. Nội dung và phương pháp kiểm tra đường cao tốc được cung cấp trong hướng dẫn này. Đồng thời, một số tài liệu tiêu biểu về RSA đã được xuất bản để hướng dẫn ứng dụng RSA ở Trung Quốc.

Để nắm bắt thông lệ RSA hiện nay trên đường cao tốc ở Trung Quốc, một cuộc khảo sát đã được thực hiện ở các cơ quan quản lý đường cao tốc và các chuyên gia về ATGT. Mục tiêu của cuộc khảo sát là xác định mức độ RSA được tiến hành trên đường cao tốc, tìm ra phương pháp phù hợp để tổ chức RSA và đề xuất các đề xuất nhằm thúc đẩy việc áp dụng RSA ở Trung Quốc.

Theo kết quả khảo sát, việc áp dụng RSA cho đường cao tốc còn hạn chế, mặc dù lợi ích đã được chứng minh là nâng cao hiệu quả an toàn tổng thể của hệ thống đường cao tốc. Các nhà tài trợ chính của RSA là chủ sở hữu các dự án đường cao tốc mới. Dựa trên phân tích thông tin liên quan, các yếu tố ảnh hưởng đến việc thực hành RSA trên đường cao tốc là khác nhau.

Gần đây, nhiều phương pháp kiểm toán định lượng và định tính như danh mục kiểm toán an toàn, tính nhất quán trong thiết kế, độ ổn định của phương tiện và khối lượng công việc của người lái xe trên đường cao tốc đã được phát triển ở Trung Quốc và phương pháp kiểm toán thường được sử dụng nhất là dựa trên tốc độ vận hành. Phương pháp này bao gồm việc dự đoán tốc độ khai thác và tiêu chí kiểm tra.

Với tình hình thực hiện RSA trên đường cao tốc ở Trung Quốc, phân tích các yếu tố ảnh hưởng có liên quan cho thấy việc thúc đẩy việc dụng RSA ở Trung Quốc là rất quan trọng và hiệu quả. Xu hướng phát triển RSA trên đường cao tốc và việc thực hiện RSA trên đường cao tốc AB ở Trung Quốc là rất có ý nghĩa.

Những công việc với trọng tâm như sau: Đề xuất các tiêu chuẩn và thông số kỹ thuật RSA trên đường cao tốc; Xây dựng quy trình và quy định quản lý RSA trên đường cao tốc; Từ những nội dung trên cho thấy việc triển khai RSA trên mạng lưới đường bộ là rất quan trọng, đặc biệt là trên đường cao tốc. Có rất nhiều nội dung hữu ích để rà soát và đề xuất cho công tác thẩm tra ATGT ở Việt Nam.

TS. Đào Huy Hoàng đề nghị, giai đoạn thẩm tra ATGT (kiểm toán) trọng tâm ở Việt Nam cũng cần rà soát lại, đảm bảo việc xử lý điểm đen trên giấy, tránh việc xây dựng xong mới xem xét đánh giá để sửa; Công tác thẩm tra ATGT giai đoạn thiết kế KT - Bản vẽ thi công hiện nay đang gộp với thẩm tra thiết kế đang bộc lộ nhiều bất cập về kinh phí, tính khách quan độc lập của tổ chức; Cần xem xét lại chất lượng của công tác thẩm tra ATGT, làm rõ trách nhiệm, vai trò của tổ chức thẩm tra ATGT khi không đủ năng lực, làm chiếu lệ hình thức; Cần xây dựng định mức chi phí thẩm tra ATGT làm cơ sở lập dự toán chi phí… đảm bảo tính thống nhất từ Bộ GTVT đến các địa phương, tránh tình trạng chênh lệch về chi phí thẩm tra ATGT hiện nay.