60% học sinh không vào đại học sẽ đi đâu?

Các trường trung cấp chuyên nghiệp phải tự nâng cao năng lực để thu hút học viên.

Thực tế, dù học sinh lựa chọn không vào ĐH, CĐ ngày càng tăng, các trường đào tạo nghề thuộc khối trung cấp chuyên nghiệp (TCCN) vẫn đang bí đầu vào như đã xảy ra từ nhiều năm nay.

Thí sinh đi đâu?

Mùa tuyển sinh năm nay, nhiều trường đại học, cao đẳng không thể tuyển đủ chỉ tiêu. Tuy nhiên, Giám đốc Sở GD&ĐT các địa phương có cùng băn khoăn là không hiểu số thí sinh không vào đại học đi đâu khi mà lượng học sinh đăng ký vào học nghề vẫn tiếp tục giảm so với năm trước.

Phó Giám đốc Sở GD&ĐT Quảng Ninh - ông Ngô Văn Hợi - cho biết Sở này có 23 cơ sở đào tạo TCCN với quy mô hơn 7.000 học viên, giảm mạnh so với năm học trước. Đặc biệt, với mục tiêu đặt ra là từ nay đến năm 2020 phải phân luồng 30% học sinh tốt nghiệp THCS vào đào tạo nghề nhưng hiện tỉnh này mới đạt trên 15%.

Ông Phạm Văn Đại - Phó Giám đốc Sở GD&ĐT Hà Nội - cho biết các trường TCCN của Hà Nội cũng chỉ tuyển được hơn 50% chỉ tiêu được giao, trong đó có tới trên 25% trường không tuyển sinh được.

Tương tự, ông Thái Văn Tài - Phó Giám đốc Sở GD&ĐT Đắk Lắk - phản ánh việc tuyển sinh TCCN rất kém, hết năm 2015 chỉ đạt 53,2% chỉ tiêu. Số học sinh tốt nghiệp THCS vào học nghề cũng chỉ đạt 18%.

Bà Nguyễn Thị Thanh Hà - Trưởng phòng Giáo dục chuyên nghiệp, Sở GD&ĐT Hải Phòng - băn khoăn đào tạo nghề bậc TCCN chiếm vai trò quan trọng trong đổi mới giáo dục nhưng trong khi chỉ có 40% học sinh tốt nghiệp THPT vào ĐH thì số học sinh còn lại đi đâu khi mà lượng học sinh vào TCCN vẫn giảm.

Bà Nguyễn Thị Thanh Hà nhấn mạnh cần có sự đột phá đổi mới cho giáo dục chuyên nghiệp nếu không tình trạng chết yểu với nhiều trường TCCN sẽ đúng như dự đoán.

Cử nhân quay ra học nghề

Trong khi học sinh tốt nghiệp THPT không mặn mà với học nghề thì tình trạng cử nhân tốt nghiệp ĐH, CĐ lại quay ra học nghề càng cho thấy sự yếu kém trong phân luồng.

Điều này được ông Thái Huy Vinh - Phó Giám đốc Sở GD&ĐT Nghệ An - thừa nhận khi phản ánh hiện có tình trạng ùn tắc trong đào tạo, gây lãng phí cho xã hội. Số liệu ông Thái Huy Vinh đưa ra là 24.000 sinh viên tốt nghiệp ĐH, CĐ chưa tìm được việc làm. Trong số đó đã có nhiều cử nhân lại quay ra học nghề.

Để khắc phục tình trạng này, Sở GD&ĐT Nghệ An đã tham mưu UBND tỉnh tăng cường hướng nghiệp, dạy nghề. Tỉnh này có trên 40.000 học sinh tốt nghiệp THCS, hơn 30.000 học sinh vào THPT, hơn 10.000 học sinh đã vào nghề.

Để thu hút học sinh vào học nghề, ông Thái Huy Vinh cho biết đã có sự hợp tác giữa các bên, cam kết việc làm sau đào tạo nghề như xuất khẩu lao động, làm việc tại các doanh nghiệp vừa và nhỏ, làm kinh tế hộ gia đình...

Tương tự, Phó Giám đốc Sở GD&ĐT Vĩnh - Phúc Hoàng Văn Bình - cho biết tỉnh này đã thực hiện kiên quyết khâu phân luồng sau THCS với tỷ lệ là 70-30 giữa học tiếp THPT và TCCN.

Sở này tổ chức thường xuyên 4 bên giữa đơn vị đào tạo, doanh nghiệp, các quản lý, các đối tác nước ngoài bàn về đào tạo nghề trong giáo dục chuyên nghiệp, tăng cường ký hợp đồng với doanh nghiệp tạo cơ hội thực hành nghề cho hàng nghìn học sinh.

Về phía nhà trường, ông Phạm Quang Vinh - Hiệu trưởng Trung cấp Kinh tế kỹ thuật Bắc Thăng Long - cho rằng giáo dục chuyên nghiệp, giáo dục dạy nghề đang gặp nhiều khó khăn và các trường phải tự chứng minh năng lực với xã hội.

“Trường đã tìm hiểu nhu cầu thực tế của thị trường để mở nhiều mã ngành thậm chí chưa có trong danh mục ngành nghề của Bộ, đem lại 1/2 tổng doanh thu cho trường. Trường cũng phát triển đào tạo ngắn hạn từ nhu cầu doanh nghiệp hoặc từ cá nhân học viên” - ông Phạm Quang Vinh cho biết.

“Nếu trường không chứng minh mình đem lại dịch vụ tốt thì không kết nối với doanh nghiệp được. Trường đã phải xây dựng đội ngũ chuyên gia chỉ rõ hạn chế, tồn tại và giải pháp cải thiện với sản phẩm đào tạo phù hợp chi phí và cam kết chất lượng.

Trường cũng đã thành công trong việc lôi kéo doanh nghiệp tham gia xây dựng chương trình đào tạo, cung cấp chuyên gia, hỗ trợ cơ sở vật chất, đào tạo ngành nghề mới… để thu hút được học viên vào trường”.