Bộ trưởng GD&ĐT nói gì về đề án chi 12.000tỷ đào tạo 9.000 tiến sĩ?

Bộ trưởng GD&ĐT Phùng Xuân Nhạ cho rằng với đề án đào tạo 9.000 tiến sĩ, sẽ không rót ngân sách về cơ sở đào tạo nào, mà là cho những người trực tiếp đáp ứng được tiêu chuẩn nhận học bổng. Ảnh: Thắng Quang.

Trao đổi với báo chí ngày 16/11, Bộ trưởng GD&ĐT Phùng Xuân Nhạ cho rằng đề án chi 12.000 tỷ đồng đào tạo thêm 9.000 tiến sĩ sẽ không rót ngân sách về cơ sở nào, mà là cho những người trực tiếp đáp ứng được tiêu chuẩn nhận học bổng.

- Nhiều ý kiến cho rằng thực tế đào tạo tiến sĩ trong nước thời gian qua có nhiều vấn đề. Bộ GD&ĐT lại đặt ra mục tiêu đào tạo nhiều tiến sĩ như thế có quản lý được không?

- Trước đây, có thể có cơ sở như vậy nhưng bây giờ khác. Bộ GD&ĐT quản lý chặt chẽ bằng quy chế đào tạo tiến sĩ, kiểm tra rất nghiêm minh.

Vai trò quản lý Nhà nước được đề cao thông qua kiểm định chất lượng và giám sát, đưa ra quy chế đào tạo tiến sĩ với chuẩn từng bước tiếp cận quốc tế. Người đi học và cơ sở đào tạo phải có trách nhiệm về chất lượng đào tạo.

Vai trò của bộ là các chuẩn, quy chuẩn. Chẳng hạn, vừa qua, Bộ GD&ĐT đã ban hành quy chế học phải có thời gian tập trung, phải có một bài đăng tạp chí quốc tế…, đáp ứng được mới công nhận. Cơ sở đào tạo không đáp ứng được quy chế đó thì không công nhận.

- Kinh phí 12.000 tỷ đồng đào tạo tiến sĩ sẽ rót về cho các cơ sở đào tạo, thưa bộ trưởng?

- Kinh phí không rót về cơ sở nào cả mà cho những người trực tiếp đáp ứng được tiêu chuẩn để nhận học bổng. Số tiền này là dạng học bổng, được Nhà nước ưu đãi đào tạo, chứ không phải chia tiền rót về địa phương, các cơ sở giáo dục.

- Việc kiểm soát chỉ tiêu đào tạo tiến sĩ cho các cơ sở giáo dục được kiểm soát như thế nào để nâng cao chất lượng?

- Không giao chỉ tiêu. Bộ GD&ĐT sẽ đưa ra các cơ chế chính sách để quản lý chất lượng, khuyến khích và giám sát. Các cơ sở đào tạo căn cứ nhu cầu của mình phải có trách nhiệm.

Cách tiếp cận của đề án này là Nhà nước định hướng và hỗ trợ chứ không làm thay. Cơ sở giáo dục đào tạo và người đi học phải có trách nhiệm đảm bảo chất lượng.

Người đi học đáp ứng được tiêu chuẩn, yêu cầu, sẽ được Nhà nước cấp học bổng, có thể toàn phần, một phần. Mọi người đều có thể tham gia, cũng không phân biệt công lập hay tư thục.

- Chính sách thu hút những người nhận học bổng nghiên cứu tiến sĩ ở nước ngoài về nước làm việc được thực hiện như thế nào?

- Điều quan trọng là đào tạo phải gắn với nhu cầu sử dụng. Người sử dụng lao động có nhu cầu tuyển dụng, cử người đi học, chứ không phải cứ đào tạo ồ ạt rồi tiến sĩ tự tìm việc.

Cách tiếp cận bây giờ là đào tạo phải gắn chặt nhu cầu sử dụng lao động. Các cơ sở đào tạo phải có trách nhiệm, chủ động để quy hoạch và phát triển đội ngũ, trong đó có đội ngũ đào tạo. Căn cứ vào đó, bộ hỗ trợ bằng cơ chế chính sách, chứ không phải đề án cử đi học, cắt biên chế rồi học xong không về.

Đổi mới cơ chế quản lý đào tạo về tiến sĩ trong đề án mới đây rất khác với truyền thống. Tổng số tiền không thay đổi, thậm chí số tiền đã được Quốc hội phê duyệt chi không nhất thiết phải dùng hết mà căn cứ chất lượng đào tạo, nếu không tiêu hết thì trả lại Chính phủ.

Tôi nhấn mạnh lại quan trọng nhất là chất lượng đào tạo. Đề án này rất chú trọng đề cao trách nhiệm của cơ sở đào tạo và người đi học. Vai trò của Bộ GD&ĐT là đưa ra cơ chế chính sách và định mức, để làm sao định mức đề ra không quá chênh với định mức của các tổ chức khác và khuyến khích người đi học.