Cần có cơ chế đặc biệt cho dự án sân bay Long Thành

Hội thảo Đẩy nhanh tiến độ xây dựng sân bay Long Thành để tìm kiếm giải pháp đấy nhanh tiến độ dự án

Sáng 28/3, tại TP.HCM đã diễn ra Hội thảo “Đẩy nhanh tiến độ xây dựng sân bay Long Thành” do Bộ GTVT phối hợp với Báo Tiền Phong tổ chức. Hội thảo thu hút hàng trăm chuyên gia, cùng nhiều cơ quan ban ngành liên quan đến tham dự.

Phát biểu tại Hội thảo, Thứ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Ngọc Đông cho rằng dự án CHK Quốc tế Long Thành là dự án trọng điểm của Chính phủ đã được Quốc hội thông qua chủ trương đầu tư từ năm 2015. Đặt mốc 2025 sẽ đưa vào khai thác CHKQT sân bay Long Thành giai đoạn 1. Hiện Chính phủ đã giao cho Tổng công ty Cảng hàng không Việt Nam (ACV) là cơ quan chủ đầu tư trong giai đoạn chuẩn bị đầu tư.

Tuy nhiên, có thể làm sớm hơn một số hạng mục như san nền và có thể khởi công xây dựng các khu bay vào năm 2021 và nhà ga vào các năm tiếp theo để có thể đưa CHK Long Thành hoàn thiện giai đoạn 1 vào khai thác. Đây là mốc tiến độ để làm cơ sở Bộ chỉ đạo, các cơ quan đơn vị phối hợp với các Bộ, ngành báo cáo với Chính phủ, trình Quốc hội làm cơ sở triển khai thực hiện dự án chi tiết.

GPMB là khâu quan trọng đã được QH thông qua chủ trương, đầu tư dự án. Theo quy định của Chính phủ thì những dự án trọng điểm quốc gia thì Bộ GTVT chúng tôi đồng thẩm định, Bộ kế hoạch & Đầu tư chủ trì để tổ chức thẩm định báo cáo Chính phủ phê duyệt. Và trên cơ sở phê duyệt đó để triển khai giải phóng mặt bằng. Dự kiến, sẽ có mặt bằng sạch vào năm 2020 để khởi công một số hạng mục.

Ông Đỗ Tất Bình, Phó TGĐ Tổng Công ty Cảng hàng không Việt Nam (ACV) cho biết: Hiện nhà đầu tư lập tiến độ trên cơ sở tiến độ yêu cầu của Quốc hội Chính phủ với các mốc thời gian cụ thể. Giai đoạn nghiên cứu khả thi từ 12/2017 dự kiến năm 2019 Quốc hội sẽ thông qua và báo cáo nghiên cứu khả thi được Chính phủ phê duyệt vào cuối năm 2019. Từ 2019 đến 12/2020 sẽ tập trung vào các vấn đề kỹ thuật đến giữa 2021 sẽ hoàn tất công việc này.

Theo ông Bình, các công tác chuẩn bị khởi công dự án CHK Quốc tế Long Thành cần sớm được triển khai. "Chúng tôi nghĩ việc xây dựng CHK Quốc tế Long Thành cần phải làm càng nhanh càng tốt. Tuy nhiên để kịp tiến độ, tôi cho rằng nhiều công tác có thể làm trước như rà phá bom mìn trước khi GPMB… như thế sẽ tiết kiệm được thời gian. ACV đang dự kiến, kiến nghị những vấn đề tháo gỡ vướng mắc để trình Bộ GTVT xem xét kiến nghị Chính phủ.

Theo ông Đặng Hùng Võ – Nguyên thứ trưởng Bộ TNMT phát biểu tại hội nghị

Theo ông Đặng Hùng Võ – Nguyên thứ trưởng Bộ TNMT cho biết: GPMB và Vốn là hai vấn đề mấu chốt của dự án này. Và hiện tại phương án GPMB do UBND tỉnh Đồng Nai lập, đã trình quốc hội xem xét. Ông cho rằng, phương án bồi thường , hỗ trợ tái định cư được lập theo quy định của pháp luật hiện hành thuộc trường hợp nhà nước thu hồi đất và giải quyết bồi thường hỗ trợ tái định cư sẽ gây khó khăn cho dự án rất nhiều.

Đó là: Chi phí thực hiện lớn và phải chi tiền bồi thường hỗ trợ tái định cư trước khi triển khai dự án. Khó có sự đạt được sự hài lòng đáng kể của người bị thu hồi đất vì giá đất luôn thấp hơn giá thị trường nhất là giá đất càng lên cao khi dự án càng thể hiện tiềm năng (gần đây đã có tình trạng sốt đất tại khu vực quy hoạch sân bay).Khiếu nại của người bị thu hồi đất có tỷ lệ rất cao, nhiều trường hợp khiếu nại về quy hoạch, về quyết định thu hồi đất, tiến độ có thể chậm vì không thể đạt được sự hài lòng của người thu hồi đất và khó khăn về kinh phí .

Vì vậy chúng ta cần đổi mới cơ chế giải phóng mặt bằng để đẩy nhanh tiến độ dự án bằng cách thay thế tư duy thực hiện bồi thường hỗ trợ tái định cư bằng tiền bằng tư duy thực hiện bồi thường hỗ trợ tái định cư bằng đất.

Toàn bộ đất nông ngiệp chuyển sang đất phi nông nghiệp,vẫn giữ nguyên nhưng giá trị đã tăng lên nhiều lần, đây chính là nguồn lực để đầu tư khu tái dịnh cư và đầu tư sân bay. Để thực hiện cần quy hoạch phát triển toàn bộ huyện long thành chỉ là một phần của quy hoạch này. Và đặc biệt, đưa ra kế hoạch triển khai quy hoạch theo hướng lợi dụng giá trị tăng thêm của đât khi đô thị hóa.

Theo nhà Sử học Dương Trung Quốc cần nhìn quy hoạch trên tổng thể Long Thành, thậm chí các huyện xung quanh.

Xác định nguồn lực đầu tư cho dự án sân bay Long Thành sẽ được giải quyết chi tiết theo hướng nào, cần bắt đầu từ thực hiện giải phóng mặt bằng để giữ đất theo quy hoạch. Giải pháp cần nghiên cứu bài học phát triển đô thị của Nhật Bản, Hàn Quốc.

Thứ ba, vẫn là câu chuyện nguồn lực đầu tư, bài toán vốn để xây dựng sân bay cần được giải quyết theo hình thức hợp tác công tư tách bạch theo từng gói thầu và thực thi cuốn chiếu trên từng hạng mục. Bài toán này cũng có hướng giải nếu định hướng và có phương án xử lý tốt từ mấu chốt đất đai.

Thứ tư, để thực hiện những vấn đề trên, cần một cơ chế đặc biệt nếu theo Luật định hiện hữu còn vướng mắc. Cơ chế đặc biệt cụ thể ra sao, cần được các Bộ-ngành liên quan nghiên cứu, đồng thuận và tham mưu cho Chính phủ đề nghị Quốc hội cho thực hiện.