Đại biểu QH: Nhiều người tự trồng rau, nuôi heo để chống thực phẩm bẩn

Đại biểu Nguyễn Hoàng Mai. Ảnh: Quochoi.vn

Sáng 5/6, Quốc hội thảo luận ở hội trường việc thực hiện chính sách, pháp luật về an toàn thực phẩm giai đoạn 2011-2016. 

Dẫn báo cáo của Chính phủ, Phó chủ nhiệm Uỷ ban về các vấn đề xã hội Nguyễn Hoàng Mai cho hay hiện có 27% người dân không yên tâm về thực phẩm, 59% chưa yên tâm lắm, và trong 3 triệu cơ sở sản xuất kinh doanh thì trên 20% vi phạm an toàn thực phẩm.

"Trong 5 năm qua có hơn 1.700 vụ ngộ độc thực phẩm, với trên 30 người mắc, 164 người chết. Theo tôi đây chỉ là phần nổi của tảng băng, bởi thực tế mỗi năm có hàng chục triệu ca tiêu chảy liên quan đến thực phẩm và người dân tự xử lý", ông Mai nói và cho biết, trong bối cảnh chung sống với thực phẩm không an toàn, một bộ phận dân có điều kiện đã phải tự trồng rau, nuôi heo, nuôi gà... theo kiểu tự cung tự cấp để đối phó; đa số còn lại phó mặc sức khoẻ, tính mạng cho may rủi.

Theo ông, quản lý nhà nước về an toàn thực phẩm còn nhiều hạn chế, cắt khúc trong chuỗi từ trang trại đến bàn ăn khiến nhiều khoảng trống chưa được xử lý hiệu quả, cuối cùng là thực phẩm không an toàn, người dân chịu hậu quả.

"Cần có một cơ quan thực sự giữ vai trò nhạc trưởng để phòng, chống thực phẩm không an toàn", ông Mai nói và đề xuất thiết lập hệ thống đường dây nóng dễ nhớ (như 113-115) để người dân gọi báo vi phạm an toàn thực phẩm. 

Cần bỏ tình trạng "một sợi bún ba Bộ quản lý"

Đại biểu Phạm Trọng Nhân cũng cho rằng, "những gì chúng ta biết và xử lý được trong lĩnh vực an toàn thực phẩm mới chỉ là phần nổi của tảng băng trôi", trong khi mức độ ngày càng nghiêm trọng.

"Có thể nói hoá chất độc hại, chất cấm và thực phẩm bẩn đội lốt không trừ sản phẩm nào", ông Nhân nói và cho biết, mỗi năm Việt Nam bỏ ra không dưới 770 triệu USD để nhập khẩu khoảng 100.000 thuốc bảo vệ thực vật với 4.100 loại khác nhau. Chỉ tính 2 tháng đầu năm 2017, tổng giá trị nhập khẩu thuốc trừ sâu và nguyên liệu là 129.000 USD, tăng 19,8% so với cùng kỳ năm trước. Trong đó, 90% nhập từ Trung Quốc, đáng nói là Trung Quốc chỉ có 630 loại thuốc bảo vệ thực vật đang lưu hành. 

"Đây là con số được cấp phép, còn qua đường tiểu ngạch, nhập lậu thì không thể kiểm soát. Đây là cái gốc của nguyên nhân. Liệu có quá khi nói rằng chúng ta đang tự đầu độc chính mình. Chúng ta nghĩ gì khi báo cáo của đoàn giám sát cho hay, trên 70.000 người chết vì ung thư và hơn 200.000 ca phát hiện mới mỗi năm, trong đó có một phần nguyên nhân từ sử dụng thực phẩm không an toàn", ông Nhân nói.

Đại biểu Phạm Trọng Nhân. Ảnh: Quochoi.vn

Đại biểu Nhân cho hay, Luật An toàn thực phẩm 2010 đã chuyển hoạt động quản lý an toàn thực phẩm sang cơ chế kiểm soát theo nhóm sản phẩm, thay vì quản lý theo phân khúc nhằm khắc phục chồng chéo, xác định rõ hơn trách nhiệm của các bộ ngành, nhưng vẫn còn một số ngành hàng đan xen. Ví dụ như quản lý chất lượng bún có ba bộ cùng chịu trách nhiệm. Bột gạo, nguyên liệu làm bún thuộc Bộ Nông nghiệp, sản phẩm tinh bột thuộc Bộ Công thương, sản phẩm bún bán trên thị trường, nếu chứa chất tinopal gây hậu quả cho người tiêu dùng thì thuộc bộ Y tế.

Đại biểu Lê Thị Yến đề nghị không nên để 3 Bộ cùng quản lý mà thu về một đầu mối duy nhất. 

Về quản lý thuốc bảo vệ thực vật, Bộ trưởng Nông nghiệp Nguyễn Xuân Cường khẳng định "sắp tới sẽ siết nữa để người dân hạn chế sử dụng, sử dụng đúng lúc, đúng cách, đảm bảo an toàn đầu vào". 

Lo lắng về "tuổi thọ sức khoẻ"

Theo báo cáo của Uỷ ban Thường vụ Quốc hội, trong những năm qua, nhìn chung việc thực hiện chính sách pháp luật về an toàn thực phẩm đã có bước chuyển biến tích cực, góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống, tuổi thọ của người Việt Nam. Kết quả điều tra dân số lần thứ nhất tháng 3/1960, tuổi thọ trung bình của người Việt Nam là 48 tuổi, đến năm 2010 là trên 72 tuổi, năm 2015 đã tăng lên đến 74 tuổi.

Đại biểu Tô Thị Bích Châu cho rằng, con số thống kê nêu trên "nghe rất lạc quan", tuy nhiên vấn đề cần quan tâm là "tuổi thọ sức khoẻ" chứ không phải tuổi thọ trung bình. Theo bà, nếu không có sức khoẻ tốt thì người cao tuổi sẽ phải chung sống với nhiều loại bệnh tật khác nhau. Có nghiên cứu đánh giá "tuổi thọ sức khoẻ" của người Việt Nam là 56, nếu vậy thì thấp tới 18 năm so với tuổi thọ trung bình và nhiều người độ tuổi trên 56 có sức khoẻ yếu.

"Chúng tôi cần có đánh giá chính xác về an toàn thực phẩm cho sức khỏe người dân Việt Nam, bảo vệ giống nòi như thế nào", bà Châu nói.

Rượu bia giả đang là nỗi ám ảnh của người dân

Đại biểu Dương Minh Ánh cho hay cử tri phản ánh số lượng cơ sở sản xuất rượu, bia theo mô hình tư nhân đang len lỏi trong các xóm làng, có nơi đã đến mức báo động.

"Trong thời gian qua, các cơ quan chức năng đã thu hồi hơn 70.000l rượu chưa rõ nguồn gốc xuất xứ, tại Hà Nội tiêu huỷ 20.000l, trong đó có 600l rượu nhập. Ngộ độc rượu trở thành nỗi ám ảnh của người dân trong suốt thời gian qua", bà Ánh nói và thông tin thêm, 80% lượng rượu trên thị trường không được dán tem thuế, không kiểm soát được về mặt chất lượng.

Nữ đại biểu đề nghị phải siết chặt quy định sản xuất kinh doanh rượu, tăng chế tài xử phạt vi phạm và duy trì trong thời gian dài chứ "không phải làm theo phong trào".