Địa phương cần chia sẻ nguồn cát đắp nền đường cao tốc ở Đồng bằng sông Cửu Long

Cần 47 triệu m3 cát đắp nền cao tốc ở ĐBSCL

Tại cuộc họp báo của Bộ GTVT thông tin về tình hình triển khai dự án đầu tư xây dựng công trình đường bộ cao tốc Bắc - Nam phía Đông vào chiều ngày 28/12, một chủ đề "nóng" được nhiều phóng viên đặt ra là vấn đề nguồn cung vật liệu phục vụ thi công cao tốc Bắc - Nam giai đoạn 2 (2021 - 2025). Bởi, sự khan hiếm vật liệu là một trong những thách thức lớn nhất cản bước tiến độ của cao tốc Bắc - Nam giai đoạn 1 (2017 - 2020).

Trả lời báo chí, ông Nguyễn Thế Minh - Phó Cục trưởng Cục Quản lý đầu tư xây dựng (QLĐTXD) cho biết, trong giai đoạn 2021 - 2025 tại khu vực Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL), Bộ GTVT triển khai 4 dự án lớn gồm: Cao tốc Cần Thơ - Hậu Giang, cao tốc Hậu Giang - Cà Mau thuộc cao tốc Bắc - Nam giai đoạn 2; cao tốc Châu Đốc - Cần Thơ - Sóc Trăng và cao tốc Mỹ An - Cao Lãnh. Tính toán của cơ quan chuyên môn cho thấy, cần tới 47 triệu m3  cát phục vụ đắp nền đường của các dự án này.

Hiện nay, nguồn cát phục vụ thi công đắp nền đường tập trung chủ yếu ở 4 địa phương cơ bản đáp ứng được chất lượng cung cấp cho dự án gồm: An Giang, Đồng Tháp, Vĩnh Long, Sóc Trăng. Các nguồn cát này là cát sông.

Để đáp ứng được nguồn cát cho các dự án cao tốc ở Đồng bằng sông Cửu Long, các Nghị quyết của Quốc hội, Chính phủ đã cho phép sử dụng cơ chế đặc thù là nâng công suất tối đa 50% và triển khai mỏ mới, giao trực tiếp cho nhà thầu triển khai.

Để giải quyết nguồn vật liệu đắp cho các dự án ở Đồng bằng sông Cửu Long, Bộ GTVT đã phối hợp với Bộ Tài nguyên và Môi trường, cũng như làm việc với các địa phương khu vực ĐBSCL có nguồn cát đáp ứng được việc phục vụ thi công các dự án này.

"Nguồn cát chủ yếu không nằm ở các địa phương dự án đi qua. Trong buổi kiểm tra hiện trường, làm việc với các địa phương ĐBSCL, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã nhấn mạnh rằng, đây là các dự án trọng điểm quốc gia. Việc cấp cát cho các dự án này không chỉ là trách nhiệm của các địa phương nơi dự án đi qua mà là trách nhiệm chung của các tỉnh có nguồn vật liệu", ông Minh cho hay.

Ngày 14/12 vừa qua, Bộ Tài Nguyên và Môi trường đã làm việc với các địa phương và yêu cầu cung cấp các nguồn cát đảm bảo chất lượng cho dự án, cũng như triển khai các thủ tục để triển khai các mỏ mới. Dự án nào triển khai trước thì ưu tiên cân đối cung cấp trước. Bộ Tài nguyên và Môi trường sẽ báo cáo Chính phủ để phân bổ nguồn cát đảm bảo tiến độ thi công dự án.

Đề cập tới nguồn vật liệu cát biển, ông Minh cho hay, Bộ GTVT đã chủ động chỉ đạo các cơ quan chuyên môn nghiên cứu cát biển làm vật liệu đắp nền đường. Về tiến trình, đánh giá của đơn vị tư vấn cũng như các nghiên cứu cho thấy, cát biển ở ĐBSCL cơ bản đáp ứng nhu cầu về thành phần hạt đắp nền đường. Tuy nhiên, hiện nay còn phải đánh giá ảnh hưởng nhiễm mặn đối với môi trường xung quanh.

"Bộ GTVT đã giao Ban QLDA Mỹ Thuận triển khai thí điểm một đoạn tuyến trên cao tốc Hậu Giang - Cà Mau ngay sau khi khởi công tới đây. Sau khi quan trắc, đánh giá, nếu đáp ứng các yêu cầu, Bộ Tài nguyên và Môi trường sẽ khoanh vùng và cấp mỏ cho các đơn vị triển khai khai thác, đưa vào sử dụng. Trong điều kiện thuận lợi nhất, đến cuối năm 2023 mới đánh giá được việc cát biển có đáp ứng yêu cầu về môi trường hay không. Vì vậy, để đáp ứng được yêu cầu tiến độ của các dự án cao tốc, mục tiêu của Chính phủ, Bộ GTVT hiện nay vẫn chủ yếu sử dụng nguồn cát sông ở 4 địa phương có nguồn cát rất dồi dào", ông Minh nói.

Tháo gỡ khó khăn, đảm bảo nguồn cung cho dự án trọng điểm

Về mỏ vật liệu, quá trình triển khai đầu tiên cao tốc Bắc - Nam giai đoạn 1 cơ bản dùng các mỏ vật liệu đang khai thác thương mại ở các địa phương. Điều này dẫn tới tình trạng khi triển khai đồng loạt với nhu cầu vật liệu lớn khiến khả năng cung ứng của các mỏ này không đáp ứng được yêu cầu và xảy ra tình trạng khan hiếm.

Sau đó, để đáp ứng được các yêu cầu về vật liệu phục vụ thi công dự án, Bộ GTVT đã báo cáo Chính phủ và Chính phủ đã ban hành 2 Nghị quyết 60 và 133 cho phép các nhà thầu được tiếp cận và khai thác các mỏ vật liệu, không phải mua các mỏ thương mại. 

Rút kinh nghiệm ở cao tốc Bắc - Nam giai đoạn 1, trong Nghị quyết 18 của Chính phủ đã giao trực tiếp các mỏ cho các nhà thầu thi công cao tốc Bắc - Nam giai đoạn 2. Đồng thời, cho phép thêm cơ chế rút ngắn thủ tục cấp phép mỏ. Nhà thầu được bỏ qua 13 bước thủ tục, chỉ cần đăng ký công suất, máy móc thiết bị,… để vào khai thác luôn.

Trong quá trình lập dự án đầu tư, Bộ GTVT cũng đã chỉ đạo các chủ đầu tư, đơn vị tư vấn thiết kế làm việc trực tiếp với các địa phương để xác định các mỏ đã có quy hoạch, các mỏ chưa có quy hoạch, các mỏ đảm bảo tối ưu nhất, gần nhất cho các dự án. Đến nay, toàn bộ hồ sơ mỏ vật liệu mà đã thỏa thuận với các cấp chính quyền địa phương cho thấy, trữ lượng lớn hơn nhu cầu, đảm bảo cung cấp đủ vật liệu cho các dự án.

"Đối với cao tốc Bắc - Nam giai đoạn 2, nguồn vật liệu đắp nền đường hoàn toàn đáp ứng được yêu cầu về tiến độ triển khai thi công", ông Minh khẳng định.

Liên quan đến vấn đề nguồn vật liệu, đại diện cho các nhà thầu, Đại tá Nguyễn Hữu Ngọc - Tư lệnh Binh đoàn 12, Tổng giám đốc Tổng công ty Xây dựng Trường Sơn cho hay, đơn vị được Bộ GTVT, chủ đầu tư lựa chọn chỉ định thầu tham gia thi công xây lắp nhiều gói thầu, đặc biệt là gói thầu lớn nhất cao tốc Cần Thơ - Hậu Giang.

Đại tá Nguyễn Hữu Ngọc khẳng định, đáp ứng được nguồn cát đắp là một trong những yếu tố quan trọng quyết định cho tiến độ dự án. Nhu cầu cát đắp cho 2 cao tốc Cần Thơ - Hậu Giang và Hậu Giang - Cà Mau là 18,5 triệu m3.

"Trong hơn 1 tháng qua, chúng tôi đã cùng chủ đầu tư, Bộ GTVT làm việc trực tiếp với các tỉnh An Giang, Đồng Tháp, Sóc Trăng. Qua quá trình làm việc đã xác định trữ lượng cát đảm bảo đủ để thực hiện dự án. Tuy nhiên, vẫn cần sự quan tâm vào cuộc và chia sẻ của địa phương để đảm bảo sự thành công của các dự án", Đại tá Nguyễn Hữu Ngọc nói và khẳng định, với trách nhiệm của một đơn vị quân đội và trách nhiệm đối với Chính phủ, đơn vị đã triển khai công tác dân vận, làm việc với chính quyền địa phương để xác định mỏ vật liệu để đảm bảo triển khai thi công được ngay.