Đồng Lộc - Ngã ba bất tử

Về Ngã ba Đồng Lộc vào những ngày cuối tháng 7, ấn tượng đầu tiên với du khách là màu xanh bạt ngàn trên đồi thông, những cánh đồng lúa đang thì con gái và vườn cây trái xum xuê. Đâu đó là tiếng cười, nói bi bô của trẻ thơ như xua tan cái nắng chói chang của miền Trung, khiến không gian yên bình đến lạ thường.

Vào những năm tháng chiến tranh chống Mỹ, mọi con đường từ Bắc vào Nam đều phải đi qua nơi đây. Ngã ba Đồng Lộc có diện tích khoảng 50ha nằm gọn trong một thung lũng hình tam giác, hai bên là đồi núi trọc, là giao điểm của QL15A và tỉnh lộ 2 của Hà Tĩnh. Do địa hình như vậy nên khi bom đạn của địch trút xuống phía nào, đất đá cũng lăn xuống đường cản trở giao thông.

Để giữ vững huyết mạch giao thông, quân dân ta cũng huy động tối đa mọi nguồn lực bảo vệ Ngã ba Đồng Lộc, lúc cao điểm ở nơi này có tới 1,6 vạn người - chủ yếu là bộ đội pháo binh và lực lượng thanh niên xung phong phá bom, mở đường.

Với mưu đồ cắt đứt sự chi viện cho chiến trường miền Nam, không quân Mỹ liên tục đánh phá Đồng Lộc nhằm cắt đứt huyết mạch giao thông quan trọng. Nơi này đã đã được mệnh danh là “tọa độ chết”. Người ta đã thống kê rằng, mỗi mét vuông đất nơi đây đã gánh 3 quả bom tấn. Chỉ tính riêng 240 ngày đêm, từ tháng 3 đến tháng 10/1968, không quân địch đã trút xuống đây 48.600 quả bom các loại.

Trưa ngày 24/7/1968 - cũng như mọi ngày, 10 cô gái TNXP ra làm nhiệm vụ, sau khi máy bay Mỹ liên tục ném bom phá nát tuyến đường vận tải. 16h30 phút, trận bom thứ 15 trong ngày dội xuống Đồng Lộc. Một quả bom rơi xuống ngay sát miệng hầm - nơi 10 cô gái Tiểu đội 4, thuộc Đại đội 552, tổng đội TNXP 55 Hà Tĩnh. 10 cô gái Đồng Lộc kiên cường dũng cảm: Võ Thị Tần (24 tuổi), Hồ Thị Cúc (24 tuổi), Nguyễn Thị Nhỏ (24 tuổi),  

Dương Thị Xuân (21 tuổi), Võ Thị Hợi (20 tuổi), Nguyễn Thị Xuân (20 tuổi), Hà Thị Xanh (19 tuổi), Trần Thị Hường (19 tuổi), Trần Thị Rạng (18 tuổi), Võ Thị Hà (17 tuổi) đã ngã xuống khi tuổi còn quá trẻ. Mười đóa hoa ấy vừa độ mười tám, đôi mươi - cái tuổi đẹp nhất của tuổi trẻ, của đời người - đã mãi mãi ra đi, mang trong tim bao nhiệt huyết, khát vọng của ước mơ, hoài bão. Những chiến công của các chị đã đi vào lịch sử, trở thành biểu tượng của chủ nghĩa anh hùng cách mạng, của tuổi trẻ Việt Nam. Máu của các chị đã góp phần tô thắm màu lá cờ của Tổ quốc.

Trong bức thư gửi mẹ, chị Võ Thị Tần - Tiểu đội trưởng, Tiểu đội 4 viết: “Mẹ ơi, ở đây vui lắm mẹ ạ, ban đêm chúng nó thắp đèn để chúng con làm đường, còn ban ngày chúng mang bom giết cá để chúng con cải thiện. Bom đạn của chúng có thể làm rung chuyển cả núi rừng nhưng không thể làm rung chuyển những trái tim của chúng con. Mẹ ơi, thời gian này mặc dù địch đánh phá ác liệt nhưng bọn con vẫn tập được nhiều bài hát mới. Cuốn sổ tay mẹ mới gửi cho con dạo nọ đã gần hết giấy rồi, mẹ gửi thêm cho con ít giấy. Mới về thăm mẹ mà sao con thấy nhớ mẹ quá, mẹ nhớ giữ gìn sức khỏe và đừng lo cho con nhiều”.

10 cô gái TNXP anh hùng, những cô gái bất tử bên dòng sông La đã hóa vào đất, tạo thành hoa lá dệt nên màu xanh hòa bình của dân tộc. Tên của các chị đã hóa thành tên chung: 10 Cô gái Ngã ba Đồng Lộc, đại diện cho hàng trăm, hàng nghìn người từ mọi miền Tổ quốc đã hy sinh trên vùng đất này.

Những giọt máu trong trắng của các chị đã thấm sâu vào đất mẹ, góp phần dựng lên biểu tượng của người phụ nữ Việt Nam kiên cường, bất khuất, trung hậu, đảm đang. Các chị thực sự là tấm gương sáng cho thế hệ trẻ hôm nay và mãi mãi về sau noi theo, để sống xứng đáng với sự hy sinh cao cả của các chị.

47 năm đã trôi qua, chiến tranh đã lùi vào quá khứ, mảnh đất Đồng Lộc năm xưa mang trên mình những hố bom chi chít, giờ đã thành địa chỉ xanh chứa đựng những huyền thoại cao cả, linh thiêng. Đồng Lộc hôm nay đã đổi thay, những con đường bạt ngàn nắng gió, những đồng ruộng thơm mùi lúa thẳng cánh cò bay. Gió đại ngàn vẫn thổi, tiếng chuông ngân vang một góc trời. Nơi đó, 10 cô gái đã hy sinh cho công cuộc thống nhất đất nước.

Mảnh đất linh thiêng Ngã ba Đồng Lộc quật khởi, kiên cường trong mưa bom bão đạn còn in đậm trong tâm khảm của mỗi người dân Việt Nam. Nhà thơ Huy Cận, một người con của quê hương Hà Tĩnh đã từng dặn con mình rằng:

Trên mặt đất này có muôn triệu ngã ba

Và con ơi, muốn tìm đúng hướng đi

Con sẽ nhớ đến Ngã ba Đồng Lộc

Nơi ấy, 10 bông hoa trinh liệt, đã cùng với hàng trăm, hàng ngàn các anh hùng liệt sĩ mãi mãi nằm lại với con đường 15A huyền thoại, để giữ cho mạch máu giao thông của chúng ta luôn được thông suốt, để miền Nam hoàn toàn giải phóng, Tổ quốc Việt Nam hoàn toàn được độc lập, tự do