Khát vọng hỏa xa - Bài 9: Metro lan tỏa phương thức vận chuyển mới, hiện đại

Hình thành thói quen lưu thông mới ở đô thị

Ngày 6/11/2021, tuyến ĐSĐT đầu tiên của Hà Nội cũng như cả nước Cát Linh - Hà Đông chính thức đi vào vận hành. Gần 3 năm sau, ngày 8/8/2024, đoạn trên cao 3.1 Nhổn - Cầu Giấy thuộc tuyến ĐSĐT số 3 Nhổn - Ga Hà Nội được đưa vào khai thác, mang đến nhiều hứng khởi cho người dân. Niềm vui được nhân lên khi vào ngày 22/12/2024, tuyến metro Bến Thành - Suối Tiên được TP. Hồ Chí Minh chính thức đưa vào sử dụng, phục vụ người dân.

Với việc hai thành phố lớn nhất cả nước đưa vào khai thác, vận hành các tuyến metro, giờ đây người dân không còn chỉ phụ thuộc vào phương tiện cá nhân hoặc xe buýt để di chuyển trong thành phố mà đã có thêm một sự lựa chọn hữu dụng. Trước đây, phương tiện cá nhân như xe máy hay ô tô là lựa chọn chủ yếu vì tính linh hoạt và tự do. Tuy nhiên, khi metro phát huy được điểm mạnh là sự nhanh chóng, chính xác, an toàn, tiết kiệm thời gian thì rất nhiều người dân đã dần thay đổi tâm lý và thói quen đi lại. Điều này không chỉ là sự chuyển hướng về phương tiện giao thông mà còn là một sự thay đổi trong nhận thức về việc sử dụng phương tiện công cộng.

Với hệ thống metro hiện đại, tiện nghi, hiệu suất cao, người dân bắt đầu gửi gắm niềm tin vào việc sử dụng phương tiện công cộng, không chỉ ở nội đô mà cả các vùng phụ cận.

Theo các chuyên gia tâm lý, sự xuất hiện của các tuyến metro giúp người dân rèn luyện tính đúng giờ khi phải tuân thủ lịch trình tàu chạy cố định, từ đó tăng cường sự kỷ luật và có ý thức hơn trong việc sắp xếp thời gian. Ngoài ra, việc sử dụng metro thường xuyên giúp xây dựng cộng đồng văn minh khi mọi người cùng chia sẻ không gian chung và tuân thủ các quy tắc ứng xử nơi công cộng. Các thói quen như xếp hàng, nhường chỗ và giữ vệ sinh trên tàu sẽ dần trở thành văn hóa giao thông đô thị.

Bên cạnh đó, metro còn góp phần thúc đẩy thói quen đi bộ và sử dụng phương tiện giao thông kết nối như xe buýt hoặc xe đạp từ nhà đến ga, từ ga đến điểm đến cuối cùng. Điều này tạo ra một lối sống năng động, thân thiện với môi trường và phù hợp với xu hướng đô thị hiện đại. Metro cũng là yếu tố giúp hình thành thói quen lên kế hoạch di chuyển từ trước, tránh tình trạng di chuyển ngẫu hứng bằng xe cá nhân. Người dân sẽ dần quen với việc kiểm tra lịch trình tàu, chủ động lựa chọn thời điểm và tuyến đường phù hợp. Điều này không chỉ tiết kiệm thời gian mà còn giúp hạn chế ùn tắc vào giờ cao điểm.

Đặc biệt, đối với thế hệ trẻ, học sinh và sinh viên, metro trở thành sự lựa chọn di chuyển tiện lợi, an toàn, góp phần định hình tư duy sử dụng giao thông công cộng ngay từ sớm. Sự thay đổi từ tầng lớp trẻ tạo nền tảng lâu dài cho thói quen di chuyển bằng phương tiện công cộng cho các thế hệ tương lai. Ngoài ra, các chương trình giáo dục và truyền thông cộng đồng về lợi ích của metro, kèm theo các ưu đãi về giá vé hoặc thẻ tháng sẽ tạo động lực cho người dân thử nghiệm và dần dần gắn bó với loại hình vận tải này. Đây là bước quan trọng trong việc xây dựng văn hóa di chuyển bằng giao thông công cộng lâu dài và bền vững.

Trong xã hội ngày nay, việc hình thành thói quen di chuyển bằng metro còn gắn liền với phong cách sống hiện đại, tiện lợi và tối giản. Với tình trạng dân số và phương tiện của Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh đông đúc như hiện nay, metro mang đến sự tiện ích và tính đồng nhất trong hành trình di chuyển, giảm thiểu áp lực tìm kiếm chỗ đỗ xe hay lo ngại về giá nhiên liệu tăng cao. Khi sử dụng metro thường xuyên, người dân đô thị có cơ hội tương tác và kết nối xã hội nhiều hơn, góp phần xây dựng cộng đồng gắn kết và chia sẻ. Chuyển đổi thói quen di chuyển cũng đồng nghĩa với việc thay đổi thái độ sống, từ việc tìm kiếm sự tiện lợi cá nhân đến sự chấp nhận và hòa nhập vào cộng đồng.

Với những yếu tố đó, các tuyến metro hiện tại và hệ thống metro trong tương lai ở Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh không chỉ là phương tiện di chuyển mà còn là công cụ thay đổi thói quen, giúp nâng cao nhận thức của người dân về sự tiện dụng và lợi ích của phương tiện công cộng trong đời sống đô thị, đóng góp vào việc xây dựng một cộng đồng phát triển bền vững.

Kết nối tăng hiệu quả đường sắt quốc gia

Sự hình thành các tuyến metro tại Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh thời gian qua đã thúc đẩy sự kết nối liền mạch giữa các thành phố và các vùng, tạo ra một mạng lưới giao thông liên tục và thuận tiện. Các ga metro như Ga Hà Nội, Ga Sài Gòn trở thành những điểm giao cắt giữa hệ thống đường sắt quốc gia và các tuyến metro, giúp hành khách dễ dàng chuyển tiếp từ tàu hỏa đi các tỉnh về trung tâm thành phố hoặc di chuyển đến các khu vực ngoại ô. Việc kết nối giữa các hệ thống này không chỉ tạo điều kiện thuận lợi cho người dân mà còn góp phần giảm bớt áp lực giao thông, tiết kiệm thời gian và chi phí đi lại.

Các chuyên gia đánh giá, sự phát triển của các tuyến đường sắt đô thị cũng góp phần hiện đại hóa cơ sở hạ tầng giao thông của các thành phố lớn, mở rộng khả năng kết nối với khu vực lân cận và các tuyến đường sắt liên tỉnh, từ đó thúc đẩy sự phát triển kinh tế, xã hội, hình thành những thành phố thông minh, bền vững.

Là tuyến metro đầu tiên của cả nước, Cát Linh - Hà Đông tuy không kết nối trực tiếp với tuyến đường sắt quốc gia nhưng nó kết nối với các tuyến giao thông chính trong khu vực, tạo sự liên kết với các ga tàu lớn như Ga Hà Nội (nơi các chuyến tàu Bắc - Nam đi và đến). Tuyến metro này có vai trò giúp người dân dễ dàng di chuyển từ các ga tàu đến nhiều khu vực trọng điểm của Thành phố.

Đối với Nhổn - Ga Hà Nội, đây là tuyến metro có sự kết nối trực tiếp với Ga Hà Nội. Đây là một kết nối quan trọng vì Ga Hà Nội là một trung tâm giao thông lớn, nơi các chuyến tàu liên tỉnh Bắc - Nam đều vào ga. Từ tuyến metro này, hành khách đến từ các tỉnh miền Bắc hoặc miền Trung có thể dễ dàng di chuyển từ Ga Hà Nội vào trung tâm hoặc các khu vực khác trong thành phố. Điều này giúp giảm tải cho giao thông đường bộ và tạo ra một phương tiện di chuyển nhanh chóng, an toàn và thuận tiện.

TP. Hồ Chí Minh cũng có một hệ thống giao thông phát triển với các tuyến đường sắt quốc gia đi qua thành phố. Các tuyến metro tại TP. Hồ Chí Minh đang được thiết kế, xây dựng để kết nối với các tuyến đường sắt quốc gia, giúp việc di chuyển giữa các khu vực đô thị và các vùng lân cận trở nên thuận tiện hơn.

Tuyến metro Bến Thành - Suối Tiên không kết nối trực tiếp với các tuyến đường sắt quốc gia nhưng nó kết nối với các khu vực quan trọng của Thành phố, bao gồm Ga Sài Gòn - một trong các ga lớn của tuyến đường sắt Bắc - Nam. Ga Sài Gòn là nơi các chuyến tàu từ các tỉnh miền Bắc và miền Trung dừng lại, từ đó hành khách có thể dễ dàng tiếp cận các tuyến metro và phương tiện để di chuyển vào các khu vực khác trong Thành phố.

Hành khách từ các tỉnh miền Bắc và miền Trung có thể di chuyển đến Ga Sài Gòn bằng tàu hỏa, sau đó tiếp tục hành trình của mình đến các khu vực khác trong Thành phố bằng tuyến metro Bến Thành - Suối Tiên, giúp tiết kiệm thời gian và chi phí.

Có thể nói, khi hệ thống metro và đường sắt quốc gia được kết nối hiệu quả, người dân sẽ không phải mất quá nhiều thời gian để chuyển từ phương tiện này sang phương tiện khác. Việc kết nối các tuyến metro với hệ thống đường sắt quốc gia giúp tăng cường sự kết nối giữa các khu vực đô thị và vùng lân cận, tạo ra sự liên kết giữa các hệ thống giao thông trong và ngoài thành phố. Điều này giúp người dân di chuyển dễ dàng hơn giữa các thành phố và các khu vực khác mà không gặp phải sự gián đoạn.

Việc kết nối các tuyến metro và đường sắt quốc gia còn góp phần quan trọng vào việc giảm lượng phương tiện cá nhân lưu thông trên đường, giúp giảm tình trạng ùn ứ, đặc biệt là ở các khu vực trung tâm thành phố. Đồng thời, đây cũng là một giải pháp hiệu quả trong việc giảm ô nhiễm môi trường và bảo vệ không gian sống đô thị.