Không khí ô nhiễm từ Trung Quốc tràn sang Việt Nam vào mùa đông

Viện Khoa học Khí tượng thủy văn và Biến đổi khí hậu (Bộ Tài nguyên và Môi trường) mới đây công bố kết quả nghiên cứu cho thấy miền Bắc Việt Nam đang chịu ảnh hưởng đáng kể do ô nhiễm không khí xuyên biên giới từ Trung Quốc. Nghiên cứu sử dụng công nghệ tiên tiến và thực hiện quan trắc tại 9 tỉnh thành, trong đó có Hà Nội, Vĩnh Phúc và các tỉnh biên giới phía Bắc.

Kết quả cho thấy nồng độ ô nhiễm không khí vào mùa đông ở miền Bắc có sự tác động rất lớn từ nguồn phát thải của Trung Quốc. Trong nồng độ các chất ô nhiễm không khí ở miền Bắc, ảnh hưởng xuyên biên giới từ Trung Quốc đóng góp khoảng 55% đối với SO2, 48% đối với NO2 và 30% với CO.

Nguyên nhân của hiện tượng này là gió mùa đông bắc hoạt động mạnh vào mùa đông đã đẩy một lượng khí độc hại từ Trung Quốc tràn sang miền Bắc Việt Nam. Vào mùa hè, gió mùa tây nam và đông nam chiếm ưu thế đã ngăn cản sự xâm lấn của không khí ô nhiễm từ phương Bắc.

Đến nay, ảnh hưởng của ô nhiễm ở Trung Quốc tới miền Bắc Việt Nam tuy chưa rõ rệt, nhưng bắt đầu xuất hiện ở các tỉnh biên giới. Nghiên cứu của Khoa học Khí tượng thủy văn và Biến đổi khí hậu cho thấy, vào tháng một khi gió mùa đông bắc hoạt động mạnh, các tỉnh Lạng Sơn, Lào Cai… tuy không có nhiều hoạt động kinh tế nhưng vẫn có mức SO2 cao hơn Hà Nội và gấp đôi TP HCM.

Trước đây, nghiên cứu của các tác giả nuớc ngoài cũng cho thấy lượng SO2 lắng đọng tại Việt Nam xấp xỉ ngưỡng cho phép theo tiêu chuẩn châu Âu và trên 50% lượng SO2 lắng đọng tại miền Bắc Việt Nam có nguồn gốc từ Trung Quốc, nơi lượng SO2 lắng đọng cao gấp 1-3 lần ngưỡng nói trên.

Trung Quốc đang gánh chịu ô nhiễm không khí nặng nề do khai thác và sử dụng than quá nhiều làm phát sinh SO2 và bụi. Năm 2014, chính phủ Trung Quốc phải khởi động chương trình tuyên chiến với ô nhiễm không khí. Tuy nhiên, việc phụ thuộc nặng nề vào nguyên liệu than sẽ khiến công cuộc này trở nên khó khăn và các tác động tiêu cực tới miền Bắc Việt Nam sẽ còn kéo dài.