Kiểm soát khí thải xe máy bằng cách nào?

Ảnh minh hoạ

Hiện nay, trên cả nước có khoảng 2,5 triệu ô tô và 45 triệu xe máy. Con số này vẫn không dừng lại và ngày càng tạo ra áp lực lên môi trường, đặc biệt tại các đô thị.

Có thực tế là trong khi phần lớn ô tô đã được kiểm soát khí thải theo chu kỳ đăng kiểm và có niên hạn sử dụng thì hơn 45 triệu xe máy vẫn chưa được kiểm soát cả về khí thải lẫn niên hạn.

Từ năm 2007, Việt Nam đã áp dụng tiêu chuẩn Euro 2 nhưng đây chỉ là  mức kiểm soát khí thải thấp nhất. 

TS. Chu Mạnh Hùng, nguyên Vụ trưởng Vụ Môi trường (Bộ GTVT) cảnh báo nếu không sớm có rào cản kỹ thuật về tiêu chuẩn khí thải, chúng ta dễ trở thành “bãi thải” về công nghệ của thế giới.

Trên thực tế, Đề án kiểm soát khí thải xe gắn máy được Bộ GTVT xây dựng từ năm 2008 và đã được phê duyệt, thông qua.

Theo đó, lộ trình cho giai đoạn 2010-2013 với mục tiêu kiểm định đạt tiêu chuẩn khí thải 20% số xe máy ở Hà Nội và TPHCM; giai đoạn 2013-2015, kiểm định 80-90% số lượng xe máy tại 2 thành phố này và mở rộng mạng lưới kiểm định để thực hiện kiểm định khí thải cho 60% số lượng xe máy đang tham gia giao thông tại các thành phố loại 1 và loại 2.

Song, do nhiều vướng mắc, đến nay Đề án này vẫn nằm… trên giấy.

Hiện Cục Đăng kiểm đang tiếp tục xây dựng Đề án kiểm soát khí thải xe gắn máy và lộ trình mới là lùi mốc thời gian thực hiện ở Hà Nội và TPHCM bắt đầu từ năm 2017.

Kiến nghị bỏ phí kiểm định khí thải xe máy

Đại tá Đào Vịnh Thắng, Trưởng Phòng CSGT (CA TP. Hà Nội) cho rằng lượng xe gắn máy, mô tô trên cả nước rất lớn, liên quan trực tiếp đến người dân thuộc mọi thành phần. Do đó, cần áp dụng lộ trình kiểm soát khí thải với mô tô, xe máy tham gia giao thông tại các thành phố trực thuộc Trung ương, sau đó mới triển khai trên phạm vi toàn quốc.

Ngoài ra, Đề án kiểm soát tiêu chuẩn khí thải xe gắn máy có nội dung giao cho các doanh nghiệp sản xuất, lắp ráp và các đại lý được ủy quyền kiểm định và cấp giấy chứng nhận, tem kiểm định. Việc này dễ gây phát sinh tiêu cực do các đại lý có thể cố tình buộc chủ phương tiện phải thay phụ tùng theo ý họ thì việc kiểm định mới đạt tiêu chuẩn.

Hiện, Cục Đăng kiểm đang đưa ra mức phí kiểm định xe là 100.000-150.000 đồng/1 lần/2 năm, nhưng ông Đào Vịnh Thắng cho rằng, hiện thuế bảo vệ môi trường thu qua xăng đã ở mức 3.000 đồng/lít, dầu diesel là 1.500 đồng/lít.  Vì vậy, đề nghị Bộ GTVT báo cáo cấp thẩm quyền cho phép trích thuế bảo vệ môi trường thu qua xăng, dầu để chi trả cho hoạt động này. Với những xe đã quá cũ nát, không thể sửa chữa, bảo dưỡng thì đề nghị thu hồi.

Viện trưởng Viện Khoa học và Công nghệ GTVT Nguyễn Xuân Khang cho biết mức độ ô nhiễm của khí thải ở thành phố lớn đang chiếm tới 70% mức độ ô nhiễm không khí nói chung. Việt Nam đã xây dựng lộ trình kiểm soát khí thải, tiêu chuẩn khí thải đối với xe máy, ô tô từ 10 năm trước nhưng đến nay vẫn chưa thể thành hiện thực.

Vì thế, cần tiếp tục nghiên cứu và ban hành cơ chế, chính sách cho đồng bộ, cụ thể hơn nữa cho việc áp dụng các tiêu chuẩn, các lộ trình, các chế tài cụ thể. Cục Đăng kiểm cần chuẩn bị kỹ lưỡng hơn về mặt thiết bị, con người, quy trình, tiêu chuẩn để kiểm soát được khí thải của các phương tiện cơ giới trong quá trình lắp ráp, lưu hành theo chu kỳ.