Ngày hội thể thao - sự kiện lớn nhất năm học ở Nhật Bản

Học sinh tiểu học tập trung trong ngày hội thể thao. Ảnh: Savvy Tokyo

Ngày hội thể thao hay undokai là sự kiện quan trọng trong năm ở trường tiểu học Nhật Bản. Học sinh sẽ trải qua hơn một tháng luyện tập miệt mài trước khi đến với một ngày diễn ra rất nhiều hoạt động. Đây không chỉ là ngày của trẻ em mà còn là ngày của bố mẹ, những người dậy từ sớm chuẩn bị hộp cơm trưa đủ dinh dưỡng, động viên tinh thần và đến trường cổ vũ con thi đấu.

Kirsty Kawano, bà mẹ hai con người Australia có kinh nghiệm sống nhiều năm ở Nhật Bản, chia sẻ trên Savyy Tokyo ngày 3/10 thông tin về undokai cùng một số lời khuyên dành cho phụ huynh để ngày này diễn ra suôn sẻ.

Ý nghĩa của undokai

Giống hầu hết sự kiện đặc biệt ở trường học Nhật Bản, undokai được tổ chức nhằm dạy trẻ tầm quan trọng của làm việc nhóm, sự chăm chỉ, tinh thần cạnh tranh vì tập thể.

Một ngày hội thể thao điển hình ở trường tiểu học chia học sinh thành hai đội - một đội màu đỏ và một đội màu trắng, thi đấu trong một loạt nội dung để phân định thắng thua.

Dù nghe qua có vẻ tính cạnh tranh rất cao, mục đích chủ yếu của ngày hội là khuyến khích học sinh cùng nhau làm tốt nhất có thể trong khả năng của mình. Không có giải thưởng cá nhân nào được trao và chương trình còn lên sẵn phần cổ vũ lẫn nhau.

Undokai sẽ bắt đầu bằng việc tập trung học sinh trong sân trường để nghe bài phát biểu khai hội. Sau đó, các em ngồi quanh sân, xem lần lượt từ tiết mục nhảy múa đầu tiên của học sinh lớp 1.

Mỗi khối sẽ biểu diễn cùng nhau, thường là một điệu nhảy và tham gia ít nhất một trận thi đấu nghiêm túc như chạy bộ. Học sinh lớp 3 và lớp 4, hoặc cả lớp 5 và lớp 6, cạnh tranh trong cuộc đua nào đó theo kiểu mới lạ hơn. Chạy đua tiếp sức có thể được tổ chức để học sinh lớp bé và lớp lớn phối hợp cùng nhau.

Khung chương trình có thể khác nhau tùy từng trường cụ thể. Bố mẹ được quyền đóng góp ý tưởng trong buổi họp phụ huynh.

Một trong những khác biệt chủ chốt giữa ngày hội thể thao ở trường mẫu giáo và trường tiểu học là oen-dan, hay đội cổ vũ của mỗi đội chơi. Để khích lệ người chơi trong thời gian thi đấu, các em hô to gambare (Cố hết sức!) cho cả đội nhà và đối thủ, biểu diễn bài hát cổ vũ đã lựa chọn từ trước.

Điểm nhấn trong ngày đối với mỗi phụ huynh là hoạt động có con tham gia. Tuy nhiên, hầu hết đều nán lại đến cuối ngày để xem cuộc chạy đua tiếp sức hoặc nhóm đồng diễn thể dục.

Màn trình diễn này được thực hiện bởi học sinh lớp 6, là hình ảnh nói lên sức mạnh của sự phối hợp theo cặp, theo nhóm nhỏ và tổng thể đội hình. Những đứa trẻ thể hiện sức mạnh và khả năng giữ thăng bằng khi tạo một kim tự tháp đều tăm tắp.

Chấn thương phát sinh trong tiết mục kumitaiso cuối ngày hội này dẫn đến việc kim tự tháp dần được thu nhỏ lại hoặc hủy bỏ trong những năm gần đây. Tuy nhiên, kumitaiso đòi hỏi sự tin tưởng lẫn nhau và thể hiện được tính nhất quán đặc trưng của Nhật Bản nên gây ấn tượng cho rất nhiều người. Đây là hoạt động đáng nhớ cùng nhau trước khi các em lên trung học cơ sở.

Một sự kiện cuối ngày phổ biến khác là ootama-okuri, yêu cầu sự tham gia của cả trường. Đội trắng và đội đỏ xếp hàng ở hai bên. Người chơi trong cùng đội phải chuyền một quả bóng lớn sao cho nó không rơi xuống đất và đến đích sớm hơn đội kia. Số điểm của hoạt động này có thể mang tính quyết định, giúp tìm ra đội chiến thắng chung cuộc.

Nhìn chung, không ai cảm thấy quá phiền muộn khi đội mình thua. Tuy nhiên, vài trẻ nhạy cảm có thể khóc vì không thể hiện tốt như mong đợi.

Hoạt động thể chất là phần quan trọng trong giáo dục Nhật Bản. Ảnh: Savvy Tokyo

Sự hỗ trợ của phụ huynh

Ngày hội thể thao sẽ xuất hiện trong lịch học được phát từ đầu năm, thường diễn ra vào tháng 10 và rất có thể rơi vào thứ bảy. Đầu tháng hoặc đầu học kỳ, phụ huynh nên theo dõi lịch học chi tiết để biết kế hoạch dự phòng trong trường hợp có mưa hoặc ngày nghỉ bù do tham gia hội thao vào thứ bảy.

Ít nhất một tuần trước undokai, nhà trường sẽ gửi về nhà một bản chương trình của ngày hội, giúp bạn có đủ thời gian để biết lúc nào cần chú ý. Đối với học sinh lớp 1, trường có thể cung cấp sơ đồ chỉ rõ vị trí của con bạn trong tiết mục nhảy tập thể và phần tham gia thi đấu.

Nếu không được gửi sơ đồ, bạn có thể tự vẽ dựa trên mô tả của con về những buổi tập dượt. Điều này giúp bạn dễ tìm ra con khi theo dõi qua video. Tuy nhiên, nếu muốn tận hưởng một ngày trọn vẹn, bạn nên trực tiếp đến trường cổ vũ. 

Trường học thường có khu vực lều để làm chỗ ngồi ưu tiên cho người già, người khuyết tật hoặc phụ nữ có thai. Nhiều ông bà cũng đến xem cháu thi đấu.

Phụ huynh thường dậy sớm làm cơm hộp mang đến ngày hội thể thao. Ảnh: Savyy Tokyo

Theo truyền thống, bữa trưa trong ngày hội thể thao là hộp cơm mà bố mẹ chuẩn bị sẵn từ nhà và cả gia đình ăn cùng nhau ở trường. Đối với những phụ huynh phải đi làm, một số trường phục vụ bữa trưa cả trong ngày hội.

Dù diễn ra trong cả ngày dài và tất cả đều thấy mệt mỏi, undokai là cơ hội tuyệt vời để bạn làm quen với phụ huynh khác và con của họ. Việc này giúp bạn biết thêm một số thông tin chi tiết về mỗi ngày của con ở trường.