Những kết quả bước đầu kiểm soát tải trọng xe

Lực lượng chức năng tăng cường kiểm soát tải trọng xe trên các tuyến quốc lộ

Kết quả bước đầu
Nhằm đưa hoạt động kinh doanh vận tải đi vào quy củ, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành hai Công điện số 95/CĐ-TTg ngày 10/01/2013 và số 1966/CĐ-TTg ngày 19/11/2013 về chấn chỉnh tình trạng phương tiện vận tải đường bộ vi phạm chở hàng quá trọng tải và tăng cường kiểm soát trọng tải xe (KSTTX) trên đường bộ. Bộ GTVT và Bộ Công an cụ thể hóa bằng Kế hoạch số 12593/KHPH-BGTVT-BCA về phối hợp thực hiện việc tuần tra, kiểm soát và xử lý hành vi vi phạm chở hàng vượt quá tải trọng của ô tô vận chuyển hàng hóa trên đường bộ. Siết chặt quản lý kinh doanh vận tải và kiểm soát tải trọng phương tiện cũng đã được Ủy ban ATGT Quốc gia lựa chọn là chủ đề chính của Năm ATGT 2014.
Hàng loạt văn bản chỉ đạo điều hành, hàng loạt giải pháp nhằm kiểm soát chặt chẽ tải trọng xe đã được Bộ GTVT, Bộ Công an và các địa phương đưa ra. Bộ GTVT phối hợp với Bộ Công an thành lập các đoàn kiểm tra liên ngành kiểm soát tải trọng xe tại 23 địa phương; trang cấp, chuyển giao công nghệ đối với 63 bộ cân kiểm tra tải trọng xe lưu động cho tất cả địa phương trong cả nước. Tổng cục ĐBVN  đã xây dựng hệ thống quản lý dữ liệu kiểm tra tải trọng xe lưu động; thành lập 9 đoàn kiểm tra, xử lý vi phạm kích thước thùng xe; trang bị 12 bộ cân xách tay cho các Cục Quản lý đường bộ khu vực.

Thông tin từ Tổng cục ĐBVN, sau 09 tháng thực hiện (01/4 đến 31/12/2014, cả nước đồng loạt KSTTX, đã đạt nhiều kết quả rất tốt, mà từ trước đó chưa bao giờ làm được. Các trạm KTTTX lưu động của 63 địa phương và 02 trạm KTTTX cố định Dầu Giây và Quảng Ninh đã kiểm tra được hơn 430.000 lượt xe, phát hiện hơn 57.000 xe vi phạm, gần bằng 13,3%. Tình hình xe quá tải giảm từ gần 50% (tháng 01/2014), 22% (tháng 4/2014), 12% (từ tháng 5 đến tháng 10), 9,6% (tháng 11) và 8,3% tháng 12.

Ngoài kết quả KSTTX trên, lực lượng CSGT và TTGT các địa phương còn kiểm tra xử lý bằng cân xách tay và các biện pháp khác; xử lý xe cơi nới thùng chở hàng trái phép 1.152 xe; Tổng cục ĐBVN và 63 địa phương đã tổ chức cho 3.044 doanh nghiệp đầu nguồn hàng ký cam kết không xếp hàng quá tải lên xe ô tô.

Nhiều địa phương đã thực hiện công tác KSTTX rất tốt, hiệu quả cao, có những địa phương hiện nay không thụ động KSTTX tại vị trí đặt trạm KTTTX mà đã dùng chiến thuật tìm xe quá tải trên toàn bộ địa bàn của địa phương để xử lý. Điển hình như Nghệ An đã kiểm tra 10.133 xe, phát hiện và xử lý 3.744 xe vi phạm, hạ tải 20.798 tấn, phạt nộp kho bạc Nhà nước 14,624 tỷ đồng, tước giấy phép lái xe 3.335 trường hợp. Cần Thơ đã kiểm tra 39.000 xe, phát hiện và xử lý 2.247 xe vi phạm, nộp Kho bạc Nhà nước 7,867 tỷ đồng. Bình Phước đã kiểm tra 32.046 xe, phát hiện và xử lý 3.139 xe vi phạm, nộp kho bạc Nhà nước 10,284 tỷ đồng, tước giấy phép lái xe 2.303 trường hợp. Thừa Thiên Huế đã kiểm tra hơn 14.250 xe, phát hiện và xử lý 2.990 xe vi phạm, hạ tải 2.500 tấn, phạt nộp kho bạc Nhà nước 8,43 tỷ đồng, tước giấy phép lái xe 2.990 trường hợp, tình trạng xe quá tải trên địa bàn giảm sâu.

Những cách làm hiệu quả

Một trong những địa phương đưa ra cách làm mới mang lại hiệu quả cao, Hải Dương có mô hình KSTTX khác biệt với quy chế liên Bộ GTVT và Bộ Công an. Đến nay, Hải Dương đã phát hiện và xử lý 4.213 phương tiện vi phạm, nộp Kho bạc Nhà nước 33,27 tỷ đồng. Vào ban ngày, có đến 98% lượng xe được kiểm tra tải trọng không vi phạm. Dù ban đêm vẫn còn xe quá tải đi vào các đường nhánh để tránh trạm KSTTX nhưng các lực lượng liên ngành đã chủ động tuần lưu để phát hiện đưa về trạm kiểm tra, xử lý. Nhờ đó, xe quá tải hoạt động trên đường bộ, đặc biệt là QL5 đã giảm rõ rệt, ý thức chấp hành chở hàng đúng tải của lái xe và chủ doanh nghiệp được cải thiện…

Tại Hội nghị rút kinh nghiệm về tổ chức KSTTX ngày 16/12 vừa qua, mô hình Trạm KSTTX của Hải Dương được đánh giá rất cao. Theo Phó Giám đốc Sở GTVT Hải Dương Lê Quý Tiệp, ‘‘Trạm KSTTX trực thuộc Sở GTVT nhưng các lực lượng làm nhiệm vụ tại trạm lại là lực lượng liên ngành. Do đó, UBND tỉnh đã giao cho Ban ATGT tỉnh chủ trì. Bên cạnh đó, lực lượng tại trạm được phân công nhiệm vụ theo nguyên tắc CSGT chỉ thực hiện việc dừng xe, còn TTGT làm tổ trưởng các kíp trực và thực hiện việc lập biên bản vi phạm”.

Mặc dù có sự vào cuộc của các ngành, các cấp, song nhìn lại một năm thực hiện kiểm soát trọng tải phương tiện cho thấy không ít những tồn tại. Bên cạnh những kết quả tích cực nêu trên, tình trạng xe quá tải vẫn còn tồn tại, đánh giá chung còn khoảng 35% xe quá tải lưu thông trên đường. Tình trạng tồn tại nhiều xe quá tải tập trung ở một số địa phương mà công tác KSTTX kém, chính quyền địa phương và lực lượng chức năng chưa thực sự vào cuộc. Một số địa phương quy định lực lượng chức năng chỉ được phép kiểm tra, xử lý xe quá tải trong phạm vi trạm KTTTX, xe quá tải vượt trạm KTTTX nhưng lực lượng chức năng không có biện pháp ngăn chặn, thậm chí có dấu hiệu tiêu cực, một số địa phương chỉ đạo đặt trạm KTTTX ở những vị trí ít xe quá tải để không ảnh hưởng đến phát triển kinh tế địa phương.

Tình trạng xe ô tô tải dừng, đỗ ở hai đầu điểm kiểm tra tải trọng lưu động, đợi khi lực lượng liên ngành đang tập trung xử lý vi phạm đối với xe khác hoặc đợi thời điểm giao ca… rồi ồ ạt chạy qua; không chấp hành việc dừng xe kiểm soát, không công nhận kết quả cân, không ký biên bản, cho xe chạy nhanh làm hư hỏng cân; chống đối lại lực lượng làm nhiệm vụ còn xảy ra nhiều. Bên cạnh đó, một số địa phương, các cơ quan quản lý kho, cảng, bến bãi chưa thực sự vào cuộc mạnh mẽ, chưa quản lý tốt việc xếp hàng hóa trên xe ô tô, vi phạm chưa được xử lý tại nơi xuất phát trong khi biên chế lực lượng CSGT, TTGT ở một số địa phương còn mỏng, phải triển khai thực hiện đồng thời nhiều nhiệm vụ nên ít nhiều đã ảnh hưởng đến kết quả của công tác KSTTX.

Những giải pháp để tháo gỡ

Từ thực tiễn công tác KSTTX trong cả nước, Tổng cục ĐBVN đã tổng hợp, đánh giá và đưa ra mô hình tổ chức, công tác triển khai KSTTX đạt hiệu quả cao, đồng thời báo cáo, đề xuất Bộ GTVT và Bộ Công an như sau:

Về mô hình tổ chức, chỉ đạo điều hành công tác KSTTX: Uỷ ban nhân dân cấp tỉnh giao cho Ban ATGT cấp tỉnh trực tiếp chủ trì, chỉ đạo điều hành hoạt động KSTTX, làm cấp trưởng; các lực lượng TTGT, Công an, Kiểm soát quân sự căn cứ nhiệm vụ được phân công, phối hợp thực hiện; TTGT Sở và CSGT làm cấp phó.
Công tác quản lý, phụ trách Trạm KTTTX: Căn cứ Quyết định của UBND tỉnh giao Sở GTVT quản lý về mặt tải sản là bộ cân KTTTX, do đó trạm trưởng là người của Sở GTVT.
Lực lượng chức năng thực hiện công tác KSTTX nói chung và tại trạm KTTTX nói riêng: Lực lượng TTGT, CSGT, CSTT, CSCĐ, KSQS (trừ các trạm KTTTX của CSGT). Tuy nhiên, trong quá trình thực hiện, tùy điều kiện thực tiễn, cụ thể của từng địa phương, có thể không đầy đủ lực lượng nhưng ít nhất phải có một trong hai lực lượng có thẩm quyền là TTGT hoặc CSGT để duy trì việc kiểm tra, xử lý hành vi vi phạm quá tải; điều động lực lượng làm việc tại trạm KTTTX với thời gian thấp nhất là 02 tháng và không kiêm nhiệm vụ khác của đơn vị chủ quản.

Theo Phó Chủ tịch chuyên trách Ủy ban ATGT Quốc gia Khuất Việt Hùng, không chỉ kiểm soát phần “ngọn” – khi xe đã lưu thông trên đường, các ngành, các địa phương đã chú trọng đến việc chặn từ “gốc” bằng việc tổ chức cho doanh nghiệp, lái xe, chủ xe, chủ hàng ký cam kết không chở hàng quá trọng tải; kiểm tra, xử lý vi phạm về kích thước thùng xe, siết chặt công tác kiểm định an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường của phương tiện. Những phương tiện tự cải tạo đều không được đăng kiểm và không được lưu hành.
Bên canh đó, Tổng cục ĐBVN kiến nghị với Bộ GTVT báo cáo Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ một số nội dung: Đối với các xe xi-téc chở chất lỏng, khí, gas, xe chở hàng đông lạnh, công-ten-nơ kẹp chì, hàng tươi sống, hàng không thể tháo rời: Có chế tài gắn trách nhiệm của cảng, kho, bãi; yêu cầu phải có phiếu cân bảo đảm đúng tải trọng của xe và của đường bộ mới cho ra khỏi cảng, kho, bãi.

Đối với phương tiện cố tình chây ì, chống đối không xuất trình giấy tờ, khóa cửa xe bỏ đi, đề nghị cho phép các lực lượng lập biên bản phá cửa xe để đưa về bãi tạm giữ theo quy định (thực tế nếu thuê xe cứu hộ mất rất nhiều thời gian di chuyển và có thời điểm không có xe do số lượng loại xe này);
Giao Bộ Tài chính có hướng dẫn để lại 100% trích kinh phí xử phạt của Trạm cân để thưởng và bồi dưỡng kịp thời, động viên lực lượng làm nhiệm vụ tại Trạm cân và mua sắm trang thiết bị phục vụ nhiệm vụ kiểm soát tải trọng xe.

Hoàng Ngân