Tesla đang một lần nữa gợi lại "bóng ma" Nokia

Vào năm 2007, Nokia là cái tên lớn nhất trong làng điện thoại di động với vị thế không ai sánh bằng. Mọi thứ quá diễn ra quá tốt đẹp trong một thời gian dài đến nỗi ban lãnh đạo công ty cảm thấy không có đối thủ xứng tầm. Khi ấy, Nokia đang thoải mái gặt hái thành quả của hàng chục năm làm việc chăm chỉ mà không lo bị đuổi kịp.

Tháng 6 cùng năm, Steve Jobs giới thiệu chiếc iPhone đầu tiên. Bảy năm sau, Nokia chỉ còn giá trị bằng 1/4 thời đỉnh cao của mình và phải muối mặt bán bộ phận sản xuất điện thoại cho Microsoft. Giá trị của thương vụ này là 7 tỷ USD, ít hơn 3% so với đề nghị trước đó.

Kể từ đó, Apple chưa cho ra đời một sản phẩm nào có tính cách mạng như iPhone, trong sự thở phào nhẹ nhõm của các ông lớn công nghệ khác. Nhưng Elon Musk, người thường bị so sánh với Steve Jobs bởi tài năng và tính cách đặc biệt của mình, đã cố gắng lấp đầy khoảng trống mà huyền thoại của Apple để lại.

Vào ngày 31/3, Tesla Motors đã ra mắt mẫu xe điện Model 3 được mong chờ từ lâu với giá 35.000 USD và tầm di chuyển 215 dặm sau mỗi lần sạc. Phản ứng của thị trường cho thấy Model 3 không chỉ làm đảo lộn thị trường ô tô điện mà còn làm rúng động cả ngành ô tô truyền thống nói chung. Trong tuần qua, hơn 325.000 chiếc Model 3 đã được đặt trước, với số tiền đặt cọc là 1.000 USD cho mỗi chiếc.

Ngay cả những người hay nghi ngờ Tesla cũng phải ngỡ ngàng trước hiện tượng trên. Trong lịch sử hơn một thế kỷ của ngành ô tô, chưa có một mẫu xe mới nào lại được săn đón cuồng nhiệt đến vậy. Chuyên gia kỳ cựu về ô tô, Bertel Schmidt, cho biết mẫu xe gần nhất làm được như vậy là Citroen DS của năm 1955. Mẫu xe này đã được đặt mua bởi 12.000 người ngay trong ngày mở bán. Giá cổ phiếu của Tesla đã tăng 12% kể từ khi Model 3 ra mắt.

Bóng ma Nokia đang ám ảnh các hãng sản xuất ô tô truyền thống?

Hiện tượng Model 3 đã khiến nhiều người tự hỏi phải chăng chúng ta đang chứng kiến khoảnh khắc iPhone, ý nói sự ra đời của một sản phẩm có khả năng định nghĩa lại một ngành công nghiệp và thay đổi cả xã hội. Nếu vậy, các đối thủ của Tesla nên nhìn vào bài học nhãn tiền của Nokia. Hãng này đã không bắt kịp được những thay đổi mà iPhone khởi xướng và rồi rơi vào quên lãng.

Nếu các hãng sản xuất ô tô truyền thống cảm thấy sợ hãi, họ sẽ không đời nào bộc lộ điều đó. “Mặc dù chúng tôi hoan nghênh và chào đón những tay chơi mới gia nhập thị trường, BMW vẫn sẽ tập trung vào việc cung cấp những sản phẩm sáng tạo, hiệu quả và tân tiến nhất cho khách hàng”, phát ngôn viên của BMW, Rebecca Kiehne nói.

“Chúng tôi sẽ có giải pháp trước sự cạnh tranh của Tesla, nhưng kế hoạch tổng thể của công ty thì vẫn không thay đổi”, Tim Grewe, giám đốc phụ trách kỹ thuật của General Motors (GM) nói.

Có lẽ sự cứng rắn mà những công ty ô tô lớn có được là nhờ sức mạnh và sự tự tin của họ. Họ không tin vào mối nguy của ô tô điện và cho rằng Musk sẽ không làm thay đổi thị trường ô tô thế giới. Hoặc đó cũng có thể là dấu hiệu của sự tự mãn, một niềm tin mù quáng giống như Nokia rằng vị thế của mình quá vững chắc để đối thủ có thể mon men đến gần.

“Tôi chắc rằng ngành ô tô đã ngỡ ngàng bởi thành công của Model 3. Nhưng tôi cũng nghĩ họ sẽ không làm gì để đối phó. Ý niệm về việc đặt mua trước quá lạ lẫm với ngành ô tô, vì thế họ sẽ bỏ qua hiện tượng Model 3”, Sam Jaffe, chuyên gia phân tích của Cairn Energy Research nói.

Nhưng nếu có một điểm mà Musk đang chậm chân so với các đối thủ thì đó là tốc độ bán ra thị trường của Model 3. Chevy Bolt của GM, cũng có giá khoảng 35.000 USD với tầm di chuyển hơn 200 dặm sau mỗi lần sạc, sẽ được bán ở các showroom vào cuối năm nay. Khách hàng của Tesla sẽ không nhận được Model 3 cho đến sớm nhất là cuối năm 2017. Nhiều khả năng là đến năm 2019 họ mới nhận được sản phẩm yêu thích của mình.

Grewe cho biết nhà máy của GM ở Orion, Michigan đã sẵn sàng. “Chúng tôi không gặp trở ngại nào. Chúng tôi đã sẵn sàng sản xuất với số lượng lớn. Khách hàng có thể sớm nhận được Bolt”, ông nói.

Điều đó cho thấy Musk đã có sự chuẩn bị không tốt. Câu hỏi đặt ra là ông có thể bắt kịp tiến độ mà mình đã cam kết hay không.

Thách thức của Tesla

Tony Posawatz, cựu thành viên nhóm phát triển dòng xe hybrid Volt của GM, cho rằng số người đặt mua Model 3 nhiều đến bất ngờ không chỉ tác động đến các đối thủ mà còn ảnh hưởng đến chính Tesla. Posawatz chỉ ra rằng Musk đã rất chậm trễ trong việc phân phối cả ba mẫu xe hiện tại của Tesla. Dòng xe Model X được đưa ra thị trường vào tháng 9/2015, chậm mất ba năm rưỡi so với ngày giao xe cam kết.

Ngoài ra, nhiều xe của Tesla đã gặp vấn đề về chất lượng.Trong tháng 10, Consumer Reports đã loại Model S khỏi danh sách khuyên mua của tạp chí này do các than phiền của khách hàng về động cơ và phanh của xe. Tesla đã nhanh chóng sửa các lỗi này miễn phí, và may là danh tiếng của công ty không bị thiệt hại nhiều.

Vấn đề của Model 3 không chỉ là về chất lượng xe, mà còn ở tính tiên phong của nó. Model là mẫu xe chưa từng có tiền lệ. Musk phải xây dựng ra một dây chuyền lắp ráp hoàn toàn mới cho mẫu xe này ở nhà máy của Tesla ở Fremont, California. Pin dành cho Model 3 cũng là loại hoàn toàn mới. Loại pin này sẽ được sản xuất tại nhà máy Gigafactory ở Reno, Nevada. Thế nhưng, cho đến nay, nhà máy sản xuất pin lithium-ion này vẫn chưa làm ra bất cứ sản phẩm nào.

Cuối cùng, các đối thủ của Tesla cũng chẳng ngồi im. Bên cạnh Chevy Bolt của GM, Nissan đã có kế hoạch sản xuất mẫu xe Leaf thế hệ thứ hai với cùng tầm di chuyển 200 dặm và giá khoảng 35.000 USD. Mẫu xe này cũng dự kiến ra mắt thị trường vào năm 2017. Trước đó, Toyota đã ra mắt dòng xe hybrid chạy bằng điện và xăng Prius Prime. BMW cũng đã tung ra thị trường dòng xe điện i3 của mình. Các hàng sản xuất ô tô lớn khác cũng đang ráo riết gia nhập cuộc đua.

Sự yêu thích của người tiêu dùng với những mẫu xe điện trên có thể chằng bao giờ bằng được Model 3. Nhưng sau mỗi mẫu xe điện mới được tung ra thị trường, Musk lại có nguy cơ mất thêm khách hàng vào tay đối thủ và vì thế phải đẩy nhanh tiến độ giao xe hơn nữa.

Khó khăn của Tesla lại là điều mọi công ty thèm muốn.

Rõ ràng, những thách thức Elon Musk phải đối mặt là rất lớn. Nhưng nếu bạn ở trong ngành sản xuất ô tô hoặc bất cứ lĩnh vực kinh doanh nào khác, đó lại là vấn đề bạn muốn. Chẳng ai muốn chứng kiến doanh số ảm đạm mà đang lan truyền như bệnh dịch trên thị trường ô tô điện khi loại xe này ra mắt sáu năm trước. Nếu hỏi Elon Musk có thể vượt qua các thách thức trên hay không, thì bạn nên nhớ đây là người đàn ông đã đơn thương độc mã phát triển cả ô tô điện và tên lửa thành công trong thời gian qua.

Các chuyên gia trong ngành cho rằng sản xuất đủ 325.000 xe với đúng tiến độ sẽ khó hơn rất nhiều việc phóng một tên lửa thương mại vào không trung và hạ cánh nó trên biển. Nhưng Musk không phải là người chỉ biết mơ mộng suông trong mười năm qua.

Kể cả khi dời thời hạn giao xe từ năm 2017 sang năm 2019, Musk vẫn còn ba năm để thực hiện lời hứa của mình. Nếu ông thành công, ông sẽ thực sự tạo ra một cuộc cách mạng cho cả Tesla và ngành ô tô. Nói cách khác, Elon Musk vẫn còn cơ hội để hiện thực hóa tham vọng của mình.

Musk đã nói rằng ông sẽ cân nhắc lại kế hoạch sản xuất. Để có đủ ngân sách cho các nhà máy, ông có thể phải gây thêm vốn. Chuyên gia Brian Johnson của ngân hàng Barclays cho rằng Musk sẽ bán thêm 3 tỷ USD cổ phiếu, và đó là một phép tính hợp lý.

Vì thế, điều mà chúng ta sắp chứng kiến tới đây là một đợt gây vốn ồn ã mới của Tesla. Rõ ràng, ngành ô tô đang ngồi trên một quả bom do Elon Musk châm ngòi. Không hẳn là ông muốn các đối thủ phải chịu chung số phận như Nokia, mặc dù điều đó có thể xảy ra. Điều mà ông thực sự muốn là thúc đẩy tất cả cùng thành công nhưng trong đó, Tesla phải đóng vai trò là Apple của ngành ô tô.