Thị trường ô tô: Áp lực xe nhập

Thị trường ô tô đang là cuộc cạnh tranh gay gắt giữa xe nhập khẩu và lắp ráp trong nước...

Ồ ạt nhập ngoại

Mặc dù chính sách thuế thay đổi nhanh khiến các doanh nghiệp (DN) nhập khẩu khó xoay xở nhưng lượng xe nhập vẫn tăng mạnh kể từ đầu năm đến nay. Theo Tổng cục Thống kê, ước tính trong tháng 5, Việt Nam đã nhập khoảng 12.000 ô tô, tăng 12% (số % tăng trong bài đều so với cùng kỳ 2015).

Tính chung 5 tháng qua, Việt Nam đã chi khoảng 927 triệu USD để nhập 41.000 ô tô. Số liệu của Hiệp hội các nhà sản xuất ô tô Việt Nam (VAMA) cho thấy, lượng ô tô nhập khẩu bán ra trong tháng 5 đã tăng 11%, đạt 6.900 xe. Đây là tháng thứ hai liên tiếp sức tiêu thụ xe nhập khẩu có mức tăng cao hơn xe trong nước.

Trong số xe nhập khẩu được tiêu thụ, xe từ Thái Lan chiếm áp đảo. Theo số liệu từ Tổng cục Hải quan, trong tháng 4, Việt Nam đã nhập 2.355 xe từ Thái Lan, nâng mức xe nhập từ nước này đến tháng 4 lên đến 10.155 chiếc (gấp rưỡi so với cùng kỳ 2015) với tổng giá trị gần 183 triệu USD. Bên cạnh xe nguyên chiếc, các DN cũng chi đến 191 triệu USD nhập các loại linh kiện, phụ tùng ô tô từ thị trường này.

Cuối năm 2015, Thái Lan được xếp vị trí thứ 4 (sau Trung Quốc, Hàn Quốc, Ấn Độ) nhưng nay đã trở thành nhà xuất khẩu xe số 1 vào Việt Nam.

Theo các chuyên gia ngành ô tô, sở dĩ ô tô nhập khẩu từ Thái Lan tăng mạnh là do các tác động từ lộ trình giảm thuế vào giá thành. Hiện các dòng xe nhập từ Thái chủ yếu là xe tải và bán tải với mức giá dưới 1 tỷ đồng. Với thuế nhập khẩu chỉ 5%, thuế tiêu thụ đặc biệt 15% (các dòng xe khác sắp tới áp mức 40 - 130%), phí trước bạ 2%, Thái Lan đang có lợi thế lớn từ phân khúc xe bán tải.

Cũng nhờ những lợi thế này mà các nhà sản xuất và lắp ráp xe tại Việt Nam như Thaco, Toyota, Ford, GM... đều nhập xe bán tải về bán. Chẳng hạn như Ford Ranger (do Ford Việt Nam nhập khẩu), Toyota Hilux (Toyota Việt Nam nhập về), Mazda BT-50 (Thaco NK), Chevrolet Colorado (GM Việt Nam) đang chiếm lĩnh thị trường xe bán tải. Trong tháng 5, Ranger giữ ngôi đầu bảng với 1.074 xe bán ra, tăng 31%. Cộng dồn 5 tháng đầu năm 2016, Ford Việt Nam đã bán ra thị trường 5.439 xe Ranger, tăng 97%.

Lý giải về sự tăng trưởng của mẫu xe này, ông Trương Kim Phong - Giám đốc Bán hàng và Tiếp thị Công ty Ford Việt Nam cho rằng, Ranger thành công vì đây là dòng bán tải đa năng, vừa có thể sử dụng làm phương tiện chở hàng, vừa sử dụng như xe con. Mặc dù đầu năm 2016, cách tính thuế tiêu thụ đặc biệt thay đổi làm giá xe tăng Ranger tăng nhưng thuế trước bạ thấp (chỉ 2%) khiến người dùng thích xe bán tải.

Chia sẻ về các dòng xe nhập, bà Lê Thị Hương Dịu - Phó trưởng Ban Truyền thông và Trách nhiệm xã hội Công ty Toyota Việt Nam cho biết, trong tháng qua, hầu hết các mẫu xe do Toyota Việt Nam nhập khẩu và phân phối đều tăng, đạt 664 chiếc, tăng 45%. Trong đó, mẫu xe Yaris bán được 224 xe (tăng 20%), Hilux đạt 194 xe, Land Prado đạt 113 xe, Land Cruiser đạt 94 xe và Hiace đạt 39 xe.

Lợi thế xe nhập

Theo thống kê của VAMA, trong tháng 5, người Việt đã mua 26.028 xe, tăng 45%. Lũy kế 5 tháng, thị trường tiêu thụ 111.442 xe, tăng 31%. Trong đó, lượng xe lắp ráp trong nước chiếm 85.238 chiếc, gấp 3 lần so với xe nhập khẩu, tăng 37%. Thế nhưng chưa biết sắp tới sẽ như thế nào vì lượng xe nhập khẩu đang tăng mạnh thời gian qua và dự báo sẽ tiếp tục tăng trong thời gian tới.

Có nhiều nguyên nhân giúp xe nhập tăng trưởng trong thời gian tới. Theo lộ trình thực hiện Hiệp định Thương mại hàng hóa ASEAN (ATIGA), thuế nhập khẩu ô tô từ khu vực đã giảm từ 50% xuống 40%, năm 2017 sẽ giảm về mức 30% và đến năm 2018 là 0%. Song song đó, các FTA với EU, Hàn Quốc và sắp tới là TPP cũng cam kết xóa bỏ thuế quan đối với ô tô.

Tại Việt Nam, theo Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt, các dòng xe có dung tích dưới 1,5 lít từ ngày 1/7 sẽ giảm từ 45% xuống còn 40% và xuống 35% trong năm 2017. Dòng xe có dung tích từ 1,5 đến 2 lít giảm về 40%. Cùng với thuế nhập khẩu được xóa bỏ, thuế tiêu thụ đặc biệt giảm đã tạo lợi thế cho các nhà xuất khẩu xe Thái Lan. Dự báo, đến năm 2018, Việt Nam sẽ trở thành thị trường lớn cho của các dòng ô tô từ Thái Lan.

Không chỉ xe ở khu vực ASEAN, trong thời gian tới, xe từ các nước EU cũng sẽ tăng cường sự hiện diện tại Việt Nam. Hiện các thương hiệu đến từ Đức như Porsche, Volkswagen, Audi, BMW, Mercedes- Benz đang mở rộng hoạt động tại Việt Nam. Trong khi đó, vào cuối tháng 3 vừa qua, Việt Nam và Nga đã ký nghị định thư hợp tác về ô tô.

Theo đó, các DN sản xuất ô tô của Nga (Kamaz, Gaz, UAZ…) sẽ cùng với đối tác Việt Nam thành lập liên doanh sản xuất, lắp ráp ô tô tải, xe chuyên dụng. Ngoài SX, các liên doanh còn được NK miễn thuế một số xe nguyên chiếc. Cụ thể, trong năm nay, sẽ có 800 chiếc ô tô của Nga được miễn thuế vào Việt Nam.

Cùng thời điểm này, một thương hiệu xe đến từ Thụy Điển là Volvo cũng đã thâm nhập thị trường Việt Nam bằng việc ra mắt nhà nhập khẩu và phân phối chính thức - Công ty CP Ô tô Bắc Âu.

Ông Mai Việt Hà - Chủ tịch HĐQT Công ty CP Ô tô Bắc Âu (Bắc Âu Auto) cho biết, là thành viên của Savico - đơn vị sở hữu 27 đại lý ô tô 3S, doanh số bán hàng hơn 19.000 xe trong năm 2015, chiếm 8,5% thị phần VAMA, Bắc Âu Auto tự tin tham gia vào phân khúc ô tô hạng sang. Theo kế hoạch, quý III năm nay Công ty sẽ khai trương 2 trung tâm Volvo 4S tại TP.HCM và Hà Nội theo tiêu chuẩn mới nhất của Tập đoàn Volvo.