Thị trường ôtô Trung Quốc lao dốc, các hãng nước ngoài điêu đứng

Xe Buick do GM sản xuất tại một cửa hàng xe hơi ở Thượng Hải - Ảnh: Bloomberg/CNN.

Mấy năm qua, Trung Quốc là nguồn tăng trưởng doanh số cho các hãng xe lớn của thế giới, khi mà tốc độ phát triển kinh tế mạnh mẽ của nước này giúp có thêm hàng triệu người tiêu dùng đủ khả năng mua những món đồ được xem là biểu tượng của tầng lớp trung lưu như xe hơi. Đối với những hãng xe như General Motors (GM) hay Volkswagen, thị trường Trung Quốc mang đến doanh thu lớn hơn so với ở thị trường Mỹ hay châu Âu.

Nhưng giờ đây, các hãng này đang gặp thách thức ở Trung Quốc, trang CNN Business cho hay. Thị trường xe hơi nước này trở nên khó khăn hơn nhiều trong năm nay, trong bối cảnh nền kinh tế nói chung có nhiều dấu hiệu giảm tốc và cuộc chiến thương mại Mỹ-Trung ngày càng leo thang.

Hôm thứ Ba, Volkswagen cho biết doanh số của hãng tại Trung Quốc trong tháng 9 giảm gần 11% so với cùng kỳ năm ngoái. Một ngày trước đó, GM cho biết doanh số của hãng tại Trung Quốc sụt 15% trong quý 3.

Hãng Jaguar Land Rover thì đóng cửa một trong những nhà máy tại Anh trong 2 tuần sau khi cho biết doanh số tại Trung Quốc lao dốc 46% trong tháng 9. Trong khi đó, doanh số của Ford tại quốc gia đông dân nhất thế giới đã giảm liên tiếp từ nhiều tháng nay.

"Sau nhiều năm tăng bùng nổ, thị trường ôtô Trung Quốc cuối cùng đã sụt giảm trở lại", công ty tư vấn Trivium có trụ sở ở Bắc Kinh nhận định trong một báo cáo ra ngày thứ Ba. Còn theo Hiệp hội Các nhà sản xuất ôtô Trung Quốc (CAAM), doanh số toàn thị trường ôtô nước này đã giảm trong cả tháng 7 và tháng 8.

Volkswagen nhận định rằng cuộc chiến thương mại với Mỹ đã gây ra một "tâm lý bấp bênh đáng kể đối với người tiêu dùng" Trung Quốc, khiến họ ngại chi tiền mua xe mới.

Ông Yale Zhang, Giám đốc công ty tư vấn Automotive Foresight ở Thượng Hải, thì nói rằng sự sụt giảm của thị trường chứng khoán Trung Quốc năm nay khiến tình hình đối với thị trường ôtô nước này thêm phần tồi tệ. Tài sản của nhiều hộ gia đình ở Trung Quốc đã giảm mạnh theo giá cổ phiếu, vì vậy họ không có lý do gì để mua sắm lớn.

Các hãng xe ngoại có vẻ như "chịu trận" nhiều nhất trong đợt sụt giảm này của thị trường xe hơi Trung Quốc. Dữ liệu của CAAM cho thấy, doanh số của các mẫu xe Mỹ giảm 20% trong tháng 8 so với cùng kỳ năm ngoái, cao gấp hơn 2 lần mức giảm của các hãng xe Trung Quốc.

Một số hãng xe nước ngoài đối mặt khó khăn đặc biệt lớn do chủng loại xe mà họ sản xuất. Các hãng như Jaguar Land Rover và GM có nhiều mẫu SUV và các mẫu xe lớn khác với mức độ tiêu thụ nhiên liệu lớn, rất khó bán trong bối cảnh giá xăng dầu tăng cao như hiện nay.

"Giá xăng chắc chắn có ảnh hưởng đến doanh số xe", ông Tu Le, Giám đốc công ty tư vấn Sino Auto Insights ở Thượng Hải, nhận định.

Hiện nay, nhiều hãng xe nước ngoài đã mở liên doanh sản xuất tại Trung Quốc bằng cách hợp tác với các hãng xe nội ở nước này, nhằm tránh bị áp thuế nhập khẩu cao. Tuy nhiên, một số thương hiệu xe cao cấp vẫn nhập xe sản xuất từ nơi khác vào Trung Quốc, và những mẫu xe này đang chịu tác động không nhỏ của chiến tranh thương mại.

Hồi tháng 6, Daimler, hãng mẹ của Mercedes Benz, cảnh báo rằng thuế mới mà Trung Quốc áp lên xe SUV nhập khẩu từ Mỹ sẽ khiến hãng suy giảm lợi nhuận. Tháng 7, BMW tuyên bố sẽ tăng giá bán tại Trung Quốc đối với xe SUV sản xuất tại Mỹ - nơi hãng đặt nhà máy lớn nhất của mình.

Theo chuyên gia Le, trong tình hình khó khăn hơn hiện nay, người tiêu dùng Trung Quốc có thể chuyển sang mua những loại xe hơi giá "mềm" hơn do các hãng xe Nhật Bản và Hàn Quốc sản xuất. Tuy nhiên, thời kỳ tăng trưởng bùng nổ của các hãng xe nước ngoài ở nước này có lẽ không còn nữa. Khi thị trường xe hơi ở Trung Quốc trở nên bão hòa, các hãng xe sẽ phải phụ thuộc nhiều hơn vào việc bán những mẫu xe có tỷ suất lợi nhuận thấp hơn cho những khách hàng ít tiền hơn ở những thành phố nhỏ hơn.

"Tốc độ tăng trưởng chậm lại có lẽ sẽ duy trì", ông Le nói.