Thủ phạm làm cá biển chết hàng loạt: Nước nóng, thiếu oxy?

Xác cá chết dạt vào bờ biển Florida tháng Ba vừa qua

Trong khi chờ các chuyên gia Việt Nam tìm hiểu nguyên nhân, chúng ta hãy cùng nhìn lại lý do cá chết hàng loạt ở Mỹ, Úc?

Theo báo Úc ABC, vào khoảng giữa tháng Ba vừa qua, cá biển chết bắt đầu bị sóng đánh dạt vào bờ, trải dài 10 km ở khu vực Manari, miền Tây nước Úc. Ngoài cá, người dân còn thấy cả xác rùa biển cỡ nhỏ, rắn biển, thậm chí chim biển. Bộ Thuỷ sản Úc cho biết không tìm thấy bằng chứng của dịch bệnh. Nhà chức trách nước này sau khi điều tra vụ việc đã kết luận nguyên nhân cá chết hàng loạt là do các yếu tố môi trường: thuỷ triều lớn kết hợp với nắng nóng khiến cho nhiệt độ nước biển đột ngột tăng lên cao hơn so với bình thường.

Cùng thời điểm này, báo Mỹ NBC News đưa tin có khoảng 30.000 đến 40.000 xác cá mòi dầu dạt vào dọc bờ biển Florida. Thủ phạm của hiện tượng này được cho là hiện tượng El Nino.

CNN đưa tin El Nino đã hoành hành Florida thời gian gần đây, thậm chí ngay cả trong mùa khô của năm. Vào tháng Một, các vùng của miền trung bang này nhận được gấp ba lượng mưa so với bình thường của tháng. Tất cả lượng nước mưa đó sau đó hoà vào các con sông chảy qua khu dân cư đô thị hoá, cuốn theo phân bón và các chất ô nhiễm khác rồi đổ ra biển làm ảnh hưởng đến hệ sinh thái.

Nhưng tất cả không dừng lại ở đó. Nhiệt độ bỗng nhiên cao hơn bình thường trong suốt mùa đông đã làm bùng phát tảo biển nở hoa (còn gọi là thuỷ triều đỏ), giết hại hàng héc ta thực vật dưới biển và chiếm ô xy dành cho cá và các loài động vật biển khác.

"Trăng non gây ra thuỷ triều thực sự, thực sự cả cao lẫn rất thấp. Có thể một khu vực cá mòi dầu bị lọt vào vùng thuỷ triều cao, khi thuỷ triều hạ thấp thì nó bị kẹt ở đó và nước bị thiếu ô xy nên tất cả bị ngộp thở",Mel Bell, giám đốc văn phòng quản lý hải sản thuộc Cục các nguồn lực tự nhiên của bang đưa ra giả thuyết như vậy.

Trước đó, cách đây một năm, hiện tượng cá chết nổi trắng bụng cũng xảy ra ở bờ biển Singapore. BBC đưa tin, không chỉ cá biển, cả mực, rắn biển, cá ngựa mà cả cá nuôi trong lồng cũng lăn ra chết, làm ngư dân thiệt hại đến hàng trăm nghìn đô la chỉ trong một đêm. Các nhà chức trách môi trường địa phương nhận định đây là hậu quả của hiện tượng tảo biển nở hoa cộng với sự thay đổi nhiệt độ nước đột ngột. BBC trích dẫn các quan chức chính phủ cho biết họ "quan ngại" về tác động tiềm năng lên đa dạng sinh học biển và đã tiến hành các bước điều tra và giúp nông dân làm sạch môi trường nước.

Việt Nam cũng bị El Nino hoành hành

"El Nino" là hiện tượng nóng lên dị thường của lớp nước biển bề mặt ở khu vực xích đạo trung tâm và Đông Thái Bình Dương, kéo dài 8 - 12 tháng, hoặc lâu hơn, thường xuất hiện 3 - 4 năm 1 lần, song cũng có khi dày hơn hoặc thưa hơn.

Theo đánh giá của các chuyên gia khí tượng thủy văn hồi đầu năm nay, cường độ của đợt El Nino xảy ra ở Việt Nam sẽ đạt ngưỡng cao nhất vào tháng 3 và còn kéo dài đến giữa năm 2016. Biến đổi khí hậu sẽ khiến các hiện tượng thời tiết cực đoan, trong đó có El Nino diễn biến ngày càng phức tạp.

Dự báo xu thế nhiệt độ trung bình của tháng do Trung tâm Khí tượng thuỷ văn trung ương cung cấp cho thấy trong tuần 2 của tháng Tư, trên toàn quốc, nhiệt độ phổ biến cao hơn so với trung bình nhiều năm (TBNN, được tính trong chuỗi số liệu 30 năm 1971-2000); Lượng mưa thấp hơn so với TBNN. Nắng nóng có khả năng xuất hiện ở khu vực phía tây Bắc Bộ và Bắc Trung Bộ. Mưa xảy ra không nhiều và tập trung chủ yếu ở Bắc Bộ, Bắc Trung Bộ.

Khu vực Thanh Hóa đến Thừa Thiên Huế phổ biến cao hơn giá trị TBNN khoảng 1.0 đến 1.5 độ C. Khu vực từ Đà Nẵng đến Bình Thuận cao hơn so với TBNN từ 0.5 đến 1.0 độ C.

Hiện tại, các cơ quan chức năng đang điều tra nguyên nhân dẫn đến cá chết dạt vào dọc bờ biển 4 tỉnh miền Trung. Theo phản ánh từ các địa phương Hà Tĩnh, Quảng Bình, Quảng Trị, Thừa Thiên-Huế, hiện tượng cá biển chết dạt vào bờ xuất hiện từ khoảng đầu tháng Tư. Không chỉ loài sinh sống trên bề mặt nước mà các loài sinh sống dưới tầng đáy cũng là nạn nhân. Tôm cá nuôi trong lồng cũng chết. Lãnh đạo Bộ Tài nguyên và Môi trường mong người dân không hoang mang và hứa sớm làm rõ nguyên nhân sự việc và thông tin để người dân được yên tâm.