Tiền đâu mua trạm thu phí BOT?

Trạm thu phí BOT trên Quốc lộ 19 đi qua tỉnh Gia Lai. Ảnh: Hoàng Thanh

Trao đổi với phóng viên nhân việc tỉnh Bình Dương mua lại một trạm thu phí giao thông của dự án BOT (xây dựng - vận hành - chuyển giao) để giải tỏa ách tắc trong lưu thông, ông Phạm Quang Hải, Giám đốc Sở Giao thông Vận tải (GTVT) tỉnh Quảng Bình, cho biết tỉnh này vẫn chưa có quyết sách hay ý định gì về việc mua lại trạm thu phí BOT rồi xóa sổ.

Không có kinh phí

“Bình Dương là tỉnh có nhiều trạm thu phí và nguồn tài chính lớn nên việc họ bỏ tiền mua lại trạm thu phí rồi xóa sổ là hoàn toàn có thể. Quảng Bình là địa phương nghèo nên vấn đề đó vượt ngoài khả năng” - ông Hải nói.

Theo ông Hải, tháng 5-2016, UBND tỉnh Quảng Bình đã kiến nghị với Bộ Tài chính và Bộ GTVT, đồng thời gửi ý kiến tới các nhà đầu tư xin kéo dài thời gian thu và giảm 40%-50% mức phí BOT (mức thu mới) nhằm bảo đảm trật tự an toàn giao thông. Tuy nhiên, phía nhà đầu tư chưa đồng ý vì cho rằng làm như vậy doanh nghiệp (DN) không có khả năng hoàn vốn và cũng chưa xét đến tính khả thi của việc điều chỉnh mức phí 3 năm/lần.

Trên toàn địa bàn tỉnh Quảng Bình hiện có 2 trạm thu phí theo hình thức BOT nằm trên Quốc lộ (QL) 1. Trong đó, trạm thu phí tại Km 604+700 ở xã Quảng Đông (huyện Quảng Trạch) do Công ty CP Tasco (Hà Nội) đưa vào sử dụng từ tháng 7-2015 và trạm thu phí Quán Hàu (huyện Quảng Ninh) do Tập đoàn Trường Thịnh khai thác.

Ông Trần Ngọc Căng, Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Ngãi, cũng cho biết tỉnh chưa tính đến phương án mua lại trạm thu phí BOT trên QL 1. Theo ông Căng, hiện trên QL 1 đoạn qua tỉnh Quảng Ngãi có một trạm thu phí BOT mới đưa vào thu phí đầu tháng 8. “Chúng tôi chưa tính đến phương án mua lại trạm thu phí BOT vì không có kinh phí, còn việc giảm mức phí hay không thì do Bộ Tài chính quyết định” - ông Căng nói.

Phải theo quy trình

Tại tỉnh Gia Lai có 2 trạm thu phí của Công ty CP Tập đoàn Đức Long Gia Lai trên QL 14 và một trạm thu phí của Công ty TNHH 36.71 trên QL 19.

Đánh giá về việc chính quyền tỉnh Bình Dương mua lại trạm thu phí BOT, ông Nguyễn Hữu Quế, Giám đốc Sở GTVT tỉnh Gia Lai, bày tỏ ủng hộ chuyện này vì sẽ bảo đảm quyền lợi của người dân. Tuy nhiên, theo ông Quế, mua lại trạm thu phí BOT như thế nào để có thể bảo đảm chính xác giá trị là một việc cần phải tính toán bởi các tuyến đường đầu tư từ nguồn vốn BOT, trái phiếu Chính phủ hay các nguồn khác đều phải theo quy trình. Việc tính toán giá trị công trình lại khác nhau, không thể tính một cách cụ thể được do công trình đã làm xong. Đối với công trình bằng nguồn vốn BOT thường có giá trị cao hơn. Vì vậy, khi mua phải tính toán giá trị cao hơn này. “Một tuyến đường theo thiết kế có tổng trị giá khoảng 10 tỉ đồng, bảo đảm lưu thông trong khoảng 20 năm. Nhưng hiện nay, trong việc thiết kế BOT, người ta thiết kế cao hơn khoảng 12-13 tỉ đồng thì có 2-3 tỉ đồng dôi dư, nếu mua ép xuống 10 tỉ đồng là không được mà mua đúng 12 tỉ đồng là sự lãng phí” - ông Quế ví dụ.

Ông Quế cho rằng người dân ủng hộ nhưng nhà nước phải mua như thế nào để bảo đảm hiệu quả kinh tế. “Tiền mua cũng là tiền của người dân đóng thuế, mua như thế nào cho hợp lý, đấy là bài toán khó mà chính quyền phải tính” - ông Quế nói.

Cùng chung tay

Đường Hồ Chí Minh đoạn qua 2 tỉnh Đắk Lắk và Đắk Nông có tổng cộng 5 trạm thu phí với mức giá rất cao nên thời gian qua, các DN vận tải không đồng tình.

Trước đó, Ban Chỉ đạo Tây Nguyên cũng đánh giá Tây Nguyên là địa bàn chiến lược về an ninh - quốc phòng nhưng điều kiện kinh tế còn khó khăn nên đã kiến nghị Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Thủ tướng Chính phủ xem xét, cân nhắc, sắp xếp bố trí nguồn vốn mua lại một số dự án BOT trên đường Hồ Chí Minh để giảm bớt gánh nặng cho các DN vận tải, tạo điều kiện thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội của vùng nhưng chưa được chấp thuận.

Theo ông Võ Văn Hùm, Giám đốc Sở GTVT tỉnh Đắk Nông, trước khi đường Hồ Chí Minh được nâng cấp, UBND tỉnh Đắk Nông đã có nhiều ý kiến xin được giảm tải tối thiểu trạm thu phí trên tuyến đường này nhưng hiện vẫn còn 3 trạm. Qua thời gian đầu thu phí cho thấy lưu lượng xe qua lại lớn hơn tính toán ban đầu nên hiện cơ quan chức năng tỉnh Đắk Nông đang rà soát lại theo chỉ đạo của Bộ GTVT để giảm bớt giá vé cho phù hợp và giảm gánh nặng cho DN vận tải.

Theo ông Hùm, thường trạm thu phí BOT phải đặt trên tuyến đường xây dựng mới hoàn toàn. Tuy nhiên, do điều kiện nước ta khó khăn nên nhà nước và người dân phải chung tay nâng cấp sửa chữa để có con đường tốt hơn.