TP HCM: Thay đổi khái niệm xe cá nhân!

Để hạn chế xe cá nhân tại TP HCM cần có lộ trình

Khái niệm này được đưa ra trong đề án kiểm soát việc sử dụng phương tiện giao thông cá nhân, kết hợp phát triển hệ thống giao thống giao thông công cộng để giảm kẹt xe, ô nhiễm trên địa bàn TP HCM. Đề án này được Viện Chiến lược và Phát triển giao thông vận tải (Viện Chiến lược) trình bày với Sở GTVT TP HCM sáng 14-7. Qua đó, hàng loạt biện pháp sẽ được thực hiện để hạn chế xe cá nhân trong những năm tới.

Theo báo cáo của Viện Chiến lược, hiện xe cá nhân như ô tô và xe máy tăng với tốc nhanh, hạ tầng không đáp ứng kịp mà vận tải hành khách công cộng (HKCC) kém phát triển, chưa có loại hình vận tải như BRT, Metro. Tình hình ùn tắc giao thông diễn biến phức tạp ảnh hưởng đến kinh tế, xã hội, các hoạt động giao thông gây ô nhiễm môi trường. Do đó, tăng cường vận tải HKCC kết hợp kiểm soát phương tiện cá nhân là xu hướng tất yếu.

Viện Chiến lược mở rộng khái niệm về xe cá nhân bao gồm cả ô tô con, xe công vụ, mô tô, xe gắn máy 2-3 bánh, xe máy điện, xe đạp điện và xe đạp... Các loại xe ô tô khác gồm xe chở hàng như xe tải, xe chuyên dùng, xe gắn máy 2-3 bánh chở hàng cũng được đưa vào khái niệm là xe cá nhân.

Từ khái niệm trên, Viện Chiến lược đề xuất cùng với phát triển VTHKCC, cần có các biện pháp tài chính, hành chính, kỹ thuật để kiểm soát tiến tới hạn chế dần xe cá nhân. Các giải pháp hành chính được nghiên cứu là kiểm soát xe cá nhân lưu hành theo biển số chẵn - lẻ (theo ngày và theo giờ), hạn chế dừng đỗ, hạn chế và cấp phép cho xe đi vào nội đô, giới hạn đăng ký xe ở từng quận - huyện, kiểm soát chặt xe công loại nhỏ lưu thông trên đường phố.

Về tài chính, thực hiện thu phí chống ùn tắc, đấu giá biển số (đặc biệt là đăng ký, bán đấu giá biển số xe taxi và quy định chỉ có 1-2 màu với loại xe này để dễ nhận dạng, kiểm tra, xử lý và phân biệt được với các loại xe cá nhân khác...). Về mặt kỹ thuật sẽ áp dụng các giải pháp như trồng cọc tiêu mềm, đặt hộp phân cách, tạo bậc thềm không cho xe cá nhân, đặc biệt là xe máy đi vào một số tuyến đường.

Theo ông Bùi Xuân Cường, Giám đốc Sở GTVT TP HCM, từ nay đến năm 2030, TP HCM chưa khẳng định sẽ cấm xe máy mà chỉ nghiên cứu cũng như thực hiện các biện pháp nêu trên để kiểm soát việc sử dụng loại phương tiện này cùng các phương tiện giao thông cá nhân khác. "Chỉ khi nào chứng minh được có đủ phương tiện giao thông công cộng cho người dân đi lại thì TP HCM mới tính đến việc cấm xe máy" – ông Cường khẳng định.

TS Lương Hoài Nam cho rằng hạn chế và tiến tới cấm xe máy không phải mục tiêu của TP HCM mà mục tiêu là mang lại cho người dân TP một hệ thống giao thông công cộng hiện đại, an toàn văn minh và rẻ hơn xe máy. Nhưng nếu không có lộ trình tiến tới loại bỏ xe máy thì xe buýt sẽ khó có mặt trên đường cũng như không có người mua vé.

Xe buýt phải là chủ lực đến năm 2030

Vẫn theo ông Nam, để phát triển xe buýt thì từng chiến lược và các kế hoạch phải cụ thể. TP HCM cần phải có quy hoạch phát triển xe buýt cũng như chiến lược xã hội hóa các doanh nghiệp xe buýt bởi hiện có nhiều doanh nghiệp rất quan tâm đến vận tải xe buýt nhưng không biết chiến lược và quy hoạch của TP như thế nào.

Theo TS Trần Anh Tuấn, TP HCM cần phải phân tích từng chi tiết trong bức tranh toàn cảnh về giao thông công cộng để xây dựng một kịch bản khả thi nhất đến năm 2030. Đề án của Viện Chiến lược đưa ra một số kịch bản nhưng phải phân tích nhiều góc độ, từ nguồn vốn, năng lực của TP và khả năng có thể xây dựng được những tuyến giao thông công cộng nào.

Xe buýt "chôn chân" trong dòng xe máy

Theo ông Bùi Xuân Cường, tất cả các chương trình hành động của TP về giảm ùn tắc giao thông đều phải lập đề án để có sự điều phối chung giữa phát triển hệ thống giao thông công cộng và hạn chế phương tiện cá nhân. Trên cơ sở thực tiễn, các đề án sẽ được thảo luận kỹ và là bước đầu để tìm giải pháp khả thi và sau đó Sở GTVT sẽ tham mưu cho UBND TP. Ông Cường cho hay TP không rập khuôn theo mô hình của các nước trên thế giới mà phải căn cứ vào tình hình thực tế. Xe buýt vốn đang được xem là một trong những loại hình chủ lực của TP cho đến khi có những tuyến vận tải hành khách khối lượng lớn như metro, xe buýt sẽ dần được chuyển đổi từ chủ lực qua thu gom – tức là trung gian để chuyên chở hành khách đến các tuyến metro.

"Còn trước mắt, Sở GTVT sẽ phối hợp Viện Chiến lược, UBND các địa phương trên địa bàn TP khảo sát để nắm bắt nhu cầu, thói quen đi lại cũng như quan điểm về các chính sách quản lý giao thông để tiếp tục xây dựng đề án kiểm soát xe cá nhân. Dự kiến trong tháng 7-2017 sẽ phát khoảng 30.000 phiếu khảo sát đến từng hộ gia đình" – ông Cường cho biết.