Trung Quốc sợ ô nhiễm môi trường tăng vì... xe điện

Dự đoán của các nhà sản xuất về tốc độ tăng trưởng của thị trường xe hơi "xanh" tại Trung Quốc càng làm tăng cao các lo ngại về khói bụi tại quốc gia này, khi trào lưu xe điện lại bùng nổ trước khi quốc gia đông dân nhất thế giới chuyển sang các loại năng lượng "sạch" hơn, Reuters đưa tin.

Trong một cuộc họp về xe hơi "xanh" tại Bắc Kinh vào tháng trước, lãnh đạo chi nhánh Trung Quốc của Wolkswagen cho biết hãng này sẽ ra mắt thêm 15 mẫu xe hơi điện trong vòng 3 - 5 năm tới. Cũng giống như dự báo của chính phủ Trung Quốc, Volkswagen dự đoán rằng sản lượng xe điện và xe hybrid (chạy cả động cơ xăng và điện) sẽ tăng gấp 6 lần để đạt mức 2 triệu chiếc mỗi năm vào 2020.

Cũng tại sự kiện này, chủ tịch của BYD, công ty xe Trung Quốc có sản lượng xe điện lớn nhất toàn cầu, cho biết doanh số của hãng này sẽ tăng gấp đôi mỗi năm trong khoảng thời gian 3 năm sắp tới.

Chính phủ Trung Quốc đã liên tục đẩy mạnh quảng bá xe điện nhằm giảm lượng khói bụi có tại các thành phố lớn của nước này. Kết quả là doanh số xe hơi chạy điện tại Trung Quốc trong 2015 đã tăng gấp đôi, giúp cho nước này trở thành thị trường xe hơi "xanh" lớn nhất thế giới, dựa theo tuyên bố của Bộ trưởng Tài chính quốc gia 1,35 tỷ dân. Khoảng 1% số xe chở khách tại đây giờ đã sử dụng năng lượng xanh.

Thế nhưng, sự tăng trưởng vượt bậc của xe hơi chạy điện tại Trung Quốc lại mang tới những lo ngại mới.

Một nghiên cứu của ĐH Thanh Hoa, nơi chính Tập Cận Bình đã từng theo học, cho thấy lượng hoá chất và chất thải dạng hạt mà xe hơi chạy điện gián tiếp xả vào không khí tại nước này cao gấp 2 - 5 lần xe chạy xăng. Những chiếc xe hybrid cũng có kết quả tồi tệ không kém.

"Các kinh nghiệm trên toàn cầu cho thấy việc làm sạch không khí không phụ thuộc vào những chiếc xe điện. Hãy làm sạch các nhà máy điện", An Feng, giám đốc Trung tâm Sáng tạo Năng lượng và Giao thông tại Los Angeles, khẳng định.

Trung Quốc hiện đang có kế hoạch chuyển lưới điện sang các loại nhiên liệu tái sử dụng được hoặc công nghệ than sạch nhằm giảm 60% lượng khí thải carbon từ nay cho tới 2020. Điều này sẽ thúc đẩy việc ra mắt những chiếc xe điện thực sự thân thiện với môi trường của chúng, theo lời giáo sư Huo Hong, bộ môn khoa học môi trường tại ĐH Thanh hoa. Nhưng, vị giáo sư này cũng cho rằng mục tiêu trên sẽ là "rất khó để đạt được".

Các nghiên cứu của ĐH Thanh Hoa đã làm dấy lên tính hữu ích của các chương trình quảng bá dành cho một loại xe mà, theo trường này, sẽ không thực sự thân thiện với môi trường trong vòng ít nhất là 1 thập kỷ sắp tới, trừ trường hợp chương trình cải tổ lưới điện được đẩy mạnh.

Khi được đặt câu hỏi này, cả Bộ Môi trường và Bộ Khoa học, 2 bộ đã đưa ra chính sách xe mới tại Trung Quốc, đều không đưa ra câu trả lời. Còn các hãng BYD và Volkswagen thì từ chối bình luận.

Để thúc đẩy quá trình phổ cập xe điện, chính phủ Trung Quốc đã đưa ra nhiều chương trình khuyến khích trong những năm qua (bao gồm cả giảm thuế) và đặt mục tiêu có 5 triệu xe điện trên đường phố vào 2020, tức cao gấp 8 lần mức hiện tại.

Nhà chức trách tại các thành phố bị ảnh hưởng nặng bởi khói bụi thậm chí còn mạnh tay hơn nữa. Ví dụ, Bắc Kinh và Thiên Tân đều đã loại bỏ giới hạn lượng xe điện được đăng ký mỗi năm, cũng như các giới hạn lưu thông theo ngày đối với loại xe này. Tỉnh Hà Bắc, khu vực công nghiệp ở phía Bắc Trung Quốc, cũng đã ra chỉ thị yêu cầu các khu dân cư phải có phương tiện sạc xe.

Tại phía Tây Bắc Kinh, Zhang Zhijun, một tài xế xe tải đã nghỉ hưu vừa mới mua một chiếc hybrid BYD Tang và cũng đang định đổi chiếc Toyota Corolla của mình lấy một chiếc xe điện để di chuyển những đoạn đường ngắn, ví dụ như đưa cháu trai tới trường.

"Bây giờ Trung Quốc ô nhiễm khói bụi rất nặng nề. Bằng cách này, nếu ai cũng thực hiện phần trách nhiệm của mình, thì ô nhiễm chắc chắn sẽ giảm xuống", ông Zhang cho biết.

Nhưng nhiệt điện từ than đốt hiện đang chiếm tới 90% sản lượng điện tại Bắc Kinh, Thiên Tân và Hà Bắc, theo kết quả thống kể của ĐH Thanh Hoa. Giáo sư Huo và đồng sự cho rằng, việc phát triển xe điện sẽ chỉ đẩy sự ô nhiễm từ vùng này sang vùng khác, từ nơi đông dân cư ra ngoại ô.

Qin Lihong, chủ tịch hãng xe điện mới thành lập NextEV lại cho rằng, việc làm sạch điện lưới sẽ là cách nhanh nhất để làm sạch bầu trời. "Việc chế tạo hàng trăm nhà máy điện là dễ dàng hơn việc thay thế hàng trăm triệu chiếc xe trong các thành phố".