Trung Quốc tiếp tục chìm trong ô nhiễm không khí do…than đá

Những ngày vừa qua liên tục có thông tin về tình trạng ô nhiễm không khí trầm trọng, thậm chí tới mức báo động đỏ tại Trung Quốc. 

Hồi đầu tuần vừa qua, giới chức Trung Quốc lên tiếng cảnh báo người dân về một lớp sương mù dày đặc bao phủ Thủ đô Bắc Kinh, đem theo đó là những hạt bụi độc hại cho sức khỏe con người, chưa kể lớp sương mù cũng che phủ toàn bộ không gian và tầm nhìn của toàn thành phố.

Ưu tiên than đá, tự hại chính mình!

Theo trang ABC News, đây là một trong những hậu quả ô nhiễm không khí tối tệ nhất tại Trung Quốc, gây ảnh hưởng tới khoảng 460 triệu người.

Tuy vậy đây không phải lần đầu tiên sương mù bao phủ các thành phố của Trung Quốc. Thậm chí đã từ cách đây khá lâu, người dân Trung Quốc đã phải tập làm quen với khẩu trang mỗi khi ra đường và gần như chưa có thời điểm nào trong năm, người dân được thoải mái hít thở không khí. Sương mù độc hại thường xuất hiện dày đặc vào mùa đông.

Có nhiều nguyên nhân dẫn tới tình trạng "khủng hoảng" không khí như hiện nay, bao gồm khí thải ô nhiễm từ ngành công nghiệp và giao thông. Nhưng liên quan nhiều nhất trong mùa đông đó chính là than đá. Vào mùa đông, nhu cầu sưởi ấm gia tăng, kéo theo nhu cầu về năng lượng và điện năng tăng vọt. Các nhà máy điện than phải đốt nhiều hơn để phục vụ nhu cầu về điện, chưa kể lượng than do chính người dân sử dụng để sưởi ấm trong mùa đông càng khiến chất lượng không khí khó bề được cải thiện.

Và cũng bởi vậy, điều này chính là nguyên nhân hàng đầu khiến hiện tượng sương mù tại Trung Quốc luôn kéo dài và rất nguy hiểm.

Đáng nói hơn, than đá đã và đang tiếp tục là nguồn năng lượng chính của Trung Quốc. Mặc dù chính phủ Trung Quốc đã cam kết chi 361 tỷ USD cho năng lượng tái tạo từ nay tới năm 2020, tuy nhiên dự kiến vẫn sẽ có khoảng 200 nhà máy điện than mới sẽ tiếp tục mọc lên.

Hồi tháng trước, tình trạng ô nhiễm không khí nghiêm trọng tại Bắc Kinh đã đóng góp tới 40% lượng sương mù bủa vậy xung quanh thành phố Trung Quốc này.

Có một nguyên nhân ô nhiễm khác được công ty AccuWeather, chủ sở hữu ứng dụng dự báo thời tiết nổi tiếng chỉ ra, đó là do Bắc Kinh nằm ở một vị trí bằng phẳng và được bao phủ xung quanh bởi núi Tây Sơn và Diêm Sơn. Khi một hệ thống khí áp cao di chuyển xuống, không khí ở gần mặt đất không thể di chuyển lên và vượt qua dãy núi. Điều này dẫn tới lớp bụi trong không khí tầng thấp ngày càng bị giữ lại nhiều và dày đặc hơn.

Tác động nặng nề tới đời sống xã hội và sức khỏe con người

Sương mù giang kín khắp mọi con đường và các tòa nhà cao tầng vào ngày đầu tiên năm mới 2017. Trong đó chỉ số bụi PM2.5 (hạt bụi có đường kính nhỏ hơn 2.5 micromet) liên tục gia tăng đạt mức báo động.

Hôm 1/1 vừa qua, nồng độ trung bình các hạt bụi PM2.5 tại Bắc Kinh đạt 500 microgram/m3 và cao hơn gấp 50 lần so với khuyến cáo của Tổ chức Y tế thế giới (WHO). Theo tiêu chuẩn của WHO, chỉ số bụi PM2.5 an toàn không được vượt quá 25 microgram/m3. Điều đó chưa hết sốc khi Thạch Gia Trang, thủ phủ của tỉnh Hà Bắc đã ghi nhận nồng độ trung bình hạt PM2.5 chạm ngưỡng 1000 microgram/m3.

Cũng vào hôm 1/1 vừa qua, đã có 24 thành phố tại Trung Quốc ban bố cảnh báo đỏ liên quan đến sương mù và ô nhiễm khói bụi. Các nhà máy bị đóng cửa và nhiều phương tiện giao thông bị hạn chế sử dụng.

Những hạt bụi nhỏ li ti là nguyên nhân của rất nhiều hiện tượng cực đoan, trong đó có mưa axit, phá hủy màu sắc các tòa nhà và nguy hiểm nhất vẫn là sức khỏe con người. Những hạt bụi nhỏ hơn 10 micromet có thể gây tổn hại cho phổi, gia tăng hen suyễn, thậm chí là những cơn đau tim.

Nỗ lực nào cho Bắc Kinh?

Trung Quốc đang nỗ lực thực hiện nhiều giải pháp để giải quyết triệt để vấn đề ô nhiễm không khí, Chính phủ nước này đã ban hành lệnh hạn chế lái xe để cải thiện tình trạng không khí, tuy vậy đây chỉ là biện pháp tạm thời.

Bắc Kinh cũng đã lập một nhóm cảnh sát môi trường đặc biệt có nhiệm vụ giám sát các con đường bụi bặm hay vận động dừng các hoạt động tiệc nướng ngoài trời. Đại diện thành phố cũng cam kết sẽ giảm tiêu thụ than dưới 30% trong năm nay. Ngoài ra, tờ Tân Hoa Xã cho biết, sẽ có hơn 300 ngàn phương tiện cũ gây ô nhiễm bị loại bỏ và khoảng 2.000 phương tiện khác được nâng cấp để phù hợp với các tiêu chuẩn môi trường cao hơn.

Chính quyền Bắc Kinh gần đây công bố, họ sẽ lắp đặt các máy lọc không khí tại một số điểm trường và nhà trẻ trong thành phố, đồng thời ngừng mọi hoạt động ngoài trời.

Đặc biệt mới đây nhất, Trung Quốc cam kết sẽ rót khoảng 361 tỷ USD từ nay tới 2020 đầu tư cho lĩnh vực năng lượng tái tạo với các dự án điện mặt trời và điện gió. Nhưng đó vẫn là một chặng đường rất dài.

Giống như Bắc Kinh, Los Angeles của Mỹ cũng từng là một thành phố khói bụi không kém nhưng nhờ những biện pháp và quy định nghiêm ngặt kéo dài hàng thập kỷ của giới chức thành phố đã giúp đưa không khí trong lành trở lại. Hy vọng Bắc Kinh, Trung Quốc sẽ nhanh chóng thoát cái bóng là một trong những thành phố ô nhiễm nhất trên thế giới trong tương lai không xa.