Trung tâm Lưu trữ Quốc gia III tiếp nhận tư liệu của Nhà văn Sơn Tùng

Đây là lần thứ ba Trung tâm tiếp nhận khối tài liệu lớn của nhà văn gồm tài liệu giấy, băng cassete, kỷ vật. Trong đó, tiêu biểu là các bản thảo viết tay và đánh máy chữ các tiểu thuyết "Búp sen xanh", "Bông sen vàng", "Sen vàng – con đường từ Huế" "Chiến khu lõm", "Người vẽ cờ tổ quốc", "Từ con đường ấy", "Cô đơn Người chẳng bao giờ cô độc", "Con đường và con người", "Người Sài Gòn trong đêm Hà Nội đánh B52", "Truyện Trần Phú", "Nhớ Nguồn", "Mở khúc hành xuân", "Những ngày bên Bác"... và các bài viết gồm: "Tấm lòng Bác với tấm khăn người mẹ Thái", "Bác vẫn còn nhớ Hội An", "Chân dung một con người", "Bóng mát Bác Hồ", "Kim Côn Nghệ sĩ nhiếp ảnh Bác Hồ", "Người thủy thủ huyền thoại", "Nhớ một cái tết Bác Hồ", "Hồ Chí Minh sang thế kỷ", "Những chuyện về Bác Hồ cả trăm năm chưa dễ thấu ngọn nguồn"….

Đặc biệt, gia đình cũng gửi bảo quản tại Trung tâm 15 băng video "Bác Hồ đến Mỹ", "Người chụp ảnh Bác Hồ", "Dấu ấn thế kỷ", "Những giờ phút cuối đời của Bác Hồ", "Hẹn gặp lại Sài Gòn"… và nhiều hiện vật quý gắn với cuộc đời và sáng tác của nhà văn như Đài radio, máy đánh chữ, đồng hồ đeo tay, hộp đựng bút, các loại kính, bản khắc dấu, các danh hiệu Anh hùng lao động, Huân chương, Huy chương, Kỷ niệm chương. Bên cạnh đó, còn có 60 chai rượu ngoại là những món quà mà các vị lãnh đạo Đảng, Nhà nước, các nhà ngoại giao, học giả và bạn đọc mến mộ trong nước và quốc tế tặng nhà văn Sơn Tùng trong suốt cuộc đời cầm bút nhưng ông không uống mà để lại cho vợ mình. "Ba tôi từng dặn mẹ, đây là những chai rượu quý, có giá trị sau này khó khăn có thể bán lấy tiền trang trải cuộc sống. Nhưng mẹ tôi chưa bán chai nào, mà cứ giữ lại, để vậy bao nhiêu năm. Nay bà cũng ra đi cùng ba tôi, nên chúng tôi xin tặng lại cùng các kỷ vật cho Trung tâm lưu trữ", ông Bùi Sơn Định con trai Nhà văn Sơn Tùng chia sẻ.

Theo bà Trần Việt Hoa, Giám đốc Trung tâm Lưu trữ Quốc gia III, những tư liệu chân thực, sinh động, đa dạng cùng với những tác phẩm từ chính ngòi bút của người chiến sĩ trên mặt trận văn hóa và niềm say mê nghệ thuật của Nhà văn Sơn Tùng đã khắc họa cuộc đời, sự nghiệp của lãnh tụ kính yêu của dân tộc, những đóng góp của lãnh đạo Đảng, Nhà nước và là nguồn thông tin tin cậy, quý giá về các chặng đường lịch sử của dân tộc ở những góc nhìn chính trị, xã hội, lịch sử, văn hóa, có ý nghĩa nghiên cứu về cuộc đời, hoạt động, đóng góp của Nhà văn với văn học nghệ thuật nước nhà và với công tác lưu trữ Quốc gia, làm phong phú hơn thành phần Phông Lưu trữ quốc gia Việt Nam…

"Nhà văn Sơn Tùng không chỉ là Anh hùng Lao động, một thương binh nặng, có công với nước mà còn là tấm gương về nhân cách và sự nỗ lực phi thường trong lao động sáng tạo nghệ thuật.Trong thời gian tới, Trung tâm Lưu trữ quốc gia III sẽ thực hiện việc chỉnh lý, sắp xếp khoa học và phát huy có hiệu quả giá trị của các tài liệu này. Cơ thể tổ chức một chương trình trưng bày chuyên đề tại Khu di tích quê hương Bác Hồ tại Làng Sen để đưa tài liệu đến với công chúng và phục vụ sự nghiệp xây dựng đất nước", bà Hoa khẳng định.

Nhà văn Sơn Tùng tên thật là Bùi Sơn Tùng - Bí danh Ái Thanh. Bút danh: Sơn Tùng, Sơn Phong. Ông sinh ngày 8/8/1928, tại làng Hoa Lũy, nay là xã Diễn Kim, huyện Diễn Châu, tỉnh Nghệ An. Ông sinh ra trong một gia đình nhà Nho nghèo yêu nước. Cha là người sáng lập chi bộ Đảng xã Diễn Kim năm 1930, mẹ ông có công nuôi giấu cách mạng (thời kỳ 1930-1931), các anh chị em đều là đảng viên.

Nhà văn Sơn Tùng có 10 năm (1944-1954) hoạt động cách mạng ở quê nhà, như: Làm giao thông mật cho hai huyện Diễn Châu và Yên Thành; Bí thư đoàn thanh niên Cứu quốc xã Diễn Kim; Bí thư Huyện đoàn Thanh niên cứu quốc huyện Diễn Châu và tỉnh đoàn Thanh niên cứu quốc tỉnh Nghệ An.

Thời gian hoạt động ở tỉnh Đoàn Nghệ An, Sơn Tùng có may mắn gặp được bà Nguyễn Thị Thanh, ông Nguyễn Sinh Khiêm là chị và anh ruột Bác Hồ. Ngoài ra, ông còn được gặp cả người thân bên ngoại của Bác, do đó hiểu về những năm tháng tuổi thơ của Bác ở làng Chùa, làng Sen (Nam Đàn), và thời gian theo cha mẹ vào Huế (1895).

Cuối năm 1954, cuộc kháng chiến chống Pháp kết thúc, Sơn Tùng ra Hà Nội công tác và học tập tại trường Đại học Nhân Dân, làm Bí thư Chi bộ sinh viên của Trường.

Tháng 6/1955, ông là Phó đoàn sinh viên Việt Nam đi dự Đại hội liên hoan thanh niên sinh viên thế giới lần thứ V tại Vacsava (Ba Lan).

Sau khi tốt nghiệp Trường Đại học Nhân Dân, ông được giữ lại làm trợ giảng của Trường, rồi làm giảng viên Khoa Báo chí Trung ương. Sau khi khoa giải thể nhập về trường Tuyên huấn Trung ương, Ông về làm tại Báo Nông nghiệp, tiền thân Báo Nông nghiệp Việt Nam ngày nay, sau đó chuyển về Báo Tiền Phong.

Năm 1965, phóng viên Sơn Tùng làm tổ trưởng, đặc phái viên thường trú báo Tiền Phong tại khu IV, từ Thanh Hóa đến Quảng Bình và tuyến lửa Vĩnh Linh để đưa tin cho cả nước và thế giới biết về cuộc chiến tranh khốc liệt của giặc Mỹ ở Việt Nam.

Cuối năm 1967, Ông xung phong vào chiến trường Đông Nam Bộ (B2) thành lập báo Thanh niên giải phóng thuộc Trung ương cục miền Nam, Bí thư Chi bộ Ban Tuyên huấn Trung ương đoàn Thanh niên miền Nam. Từ thực tế chiến trường, ngoài viết tin bài, ông còn làm thơ, viết ký, truyện ngắn gửi ra Bắc đăng trên báo Tiền Phong. Ông miệt mài ghi chép tài liệu với ý thức chuẩn bị cho các tác phẩm sau này.

Ngày 15/4/1971, máy bay Mỹ bắn phá vào căn cứ mới sơ tán của Trung ương Cục miên Nam, Phóng viên Sơn Tùng bị thương rất nặng với 14 vết thương, 3 mảnh vở đạn M79 trong đầu không lấy ra được và 1 mảnh ở vai trái; bàn tay phải co quắp, chỉ có 2 ngón cử động được; mắt phải còn 1/10, phải đưa ra Bắc điều trị, mất 81% sức khỏe, tỷ lệ thương tật lại ¼ , có người chăm nuôi suốt đời.

Sau khi kết thúc chiến tranh (1975), đất nước thống nhất, Nhà văn Sơn Tùng cùng vợ là bà Phan Hồng Mai lặn lội vào Sài Gòn, Cao Lãnh, Phan Thiết, Huế cùng nhiều địa phương khác tìm đến những nơi  Bác Hồ và gia đình đã sống và làm việc để hỏi han ghi chép lại những câu chuyện về Bác Hồ. Tư liệu sưu tầm được, Nhà văn Sơn Tùng đã viết 16 tác phẩm về đề tài Bác Hồ, trong đó nổi tiếng nhất là tiểu thuyết Búp Sen Xanh - cuốn sách nằm lòng của nhiều thế hệ thiếu niên học sinh và người dân Việt Nam, đã tái bản 50 lần với hơn 2 triệu cuốn…

Cuối tháng 6/2010, nhà văn Sơn Tùng lâm bệnh nặng do vết thương sọ não tái phát làm chảy máu não, liệt toàn thân. Hơn 10 năm nằm bất động trên giường bệnh, ông không còn sáng tác được nữa. Ngày 22/7/2021 ông trút hơi thở cuối cùng tại nhà riêng trong Ngõ Văn Chương, quận Đống Đa, Hà Nội. Thi hài ông được đưa về quê nhà an táng.

Ghi nhận công lao đóng góp của Nhà văn Sơn Tùng về đề tài lãnh tụ Hồ Chí Minh và danh nhân cách mạng thời kỳ cứu nước, với nghị lực phi thường của một thương binh nặng: "Tàn nhưng không phế", ngày 14/7/2011, Nhà văn Sơn Tùng được Nhà nước Cộng hòa XHCN Việt Nam phong tặng danh hiệu Anh hùng Lao động - Nhà văn duy nhất đến nay được phong tặng danh hiệu cao quý này.