Tu-154M "biến hình" thành máy bay do thám Trung Quốc

Trung Quốc cho biết chiếc Tu-154M/D đã thực hiện những cuộc diễn tập đường dài khai thác các tuyến đường và khu vực chưa từng bay qua trước đây.

Tuy nhiên, hình ảnh chiếc máy bay này lại gợi lên nhiều ký ức về chiếc Tu-154M vốn gặp nạn thường xuyên, khiến 2.000 người thiệt mạng trong một thập kỷ qua.

Hồi tháng 12-2016, Nga đã cho ngừng hoạt động tất cả máy bay Tu-154M sau khi một chiếc máy bay quân sự rơi ngay sau khi cất cánh từ TP Sochi trên biển Đen khiến 92 người thiệt mạng.

Trung Quốc cũng hứng chịu nhiều tai nạn thương tâm khi dùng Tu-154M làm máy bay chở khách chính trong những năm 1980. Theo trang South China Morning Post (Hồng Kông), 2 chiếc Tu-154M rơi ở tỉnh Thiểm Tây năm 1994 và tỉnh Chiết Giang năm 1999 đã khiến 224 người thiệt mạng.

Những sự cố liên quan đến Tu-154M thúc đẩy các cơ quan hàng không hạn chế sử dụng loại máy bay này. Từ ngày 31-10-2002, hãng hàng không dân dụng Nga đã rút Tu-154M khỏi đường bay.

Lực lượng Không quân Trung Quốc công bố hình ảnh đầu tiên về máy bay do thám Tu-154M/D. Ảnh: PLA

Tuy vậy, Lực lượng Không quân thuộc Quân Giải phóng Nhân dân Trung Quốc (PLA) vẫn tiếp tục sử dụng loại máy bay già nua được thiết kế từ những năm 1960 này làm máy bay trinh sát.

Họ đã lắp đặt các thiết bị điện tử sản xuất trong nước cho Tu-154M, trong đó có radar khẩu độ tổng hợp (SAR) - loại công nghệ được sử dụng cho máy bay do thám P-8 Poseidon của Hải quân Mỹ.

Vào cuối những năm 1980 và 1990, Trung Quốc mua Tu-154M thay vì các dòng tương tự nhưng có giá cao gấp 5 lần của phương Tây như Airbus A320 hay Boeing 737, do PLA cắt giảm ngân sách đáng kể.

Nhà bình luận quân sự ở Bắc Kinh Zhou Chenming phân tích: "Hiện Tu-154M/D vẫn là máy bay do thám chính của PLA bởi lực lượng không quân hiểu rõ chúng".

Khi Tu-154M bị loại khỏi ngành hàng không dân dụng vào năm 2002, lực lượng không quân Trung Quốc đã tiếp nhận hơn 100 chiếc và dùng chúng trong nhiều vai trò thu thập thông tin khác nhau, tất nhiên là sau quá trình cải tạo máy bay cũng như đào tạo phi công nghiêm ngặt hơn.

Chuyên gia quân sự Zhou Chenming nhìn nhận Trung Quốc không thể sử dụng máy bay phương Tây cho mục đích quân sự vì rủi ro về an ninh.

Trong khi đó, PLA cũng đang cố cải tiến các máy bay vận tải quân sự trong nước như Yuan-8 và Yuan-9 thành máy bay tình báo điện tử mới. Thế nhưng, chuyên gia quân sự Antony Wong Dong ở Macau cho rằng không có chiếc nào trong số đó có thể thay thế hoàn toàn dòng Tu-154M.

"Vai trò của Tu-154M/D, Yuan-8 và Yuan-9 là bổ sung nhau bởi PLA không có nhiều lựa chọn như các đối tác Mỹ" - ông Dong nhận định. Chuyên gia này cho biết PLA đã thu thập được bản đồ các căn cứ quân sự trên bán đảo Triều Tiên, Nhật Bản và Đài Loan sau khi điều Tu-154M/D bay gần Đài Loan và tuần tra trên biển Hoa Đông.