Tuyển sinh đủ chỉ tiêu bằng mọi giá: Vì quyền lợi của ai?

Tân sinh viên nhập học 2017.

Tuyển đủ chỉ tiêu bằng mọi giá đang là cuộc cạnh tranh đầy mâu thuẫn giữa các trường đại học (ĐH). Liệu cuộc đua này đang vì quyền lợi thí sinh hay quyền lợi của chính trường mình?

Thu bản gốc giấy báo điểm để giữ chân thí sinh

Học viện Nông nghiệp Việt Nam thông báo tuyển bổ sung đợt một là 1.500 chỉ tiêu. Hiện tại, trường đã tuyển thêm được khoảng 1.000 thí sinh. Tuy nhiên, so với đề án tuyển sinh đưa ra từ tháng 3, phương thức tuyển sinh của trường có điều chỉnh.

Cụ thể, đề án chỉ tuyển sinh bằng kết quả thi THPT quốc gia nhưng trong xét tuyển bổ sung, trường có thêm phương thức xét tuyển dựa trên kết quả học tập bậc THPT của thí sinh để xét tuyển cho tất cả ngành đào tạo đại học theo công thức: Điểm xét tuyển (ĐXT) = ĐM1+ ĐM2 + ĐM3.

Trong đó, ĐM1 là điểm trung bình năm lớp 12 của môn thứ nhất trong tổ hợp xét tuyển; ĐM2 là điểm trung bình năm lớp 12 của môn thứ hai trong tổ hợp xét tuyển, ĐM3 là điểm trung bình năm lớp 12 của môn thứ ba trong tổ hợp xét tuyển. Điểm ưu tiên (ĐUT) ưu tiên khu vực, đối tượng theo quy định. Cách xác định điểm trúng tuyển (ĐTT): ĐTT = ĐXT + ĐUT, trong đó: ĐXT  > 18 điểm. Trường dành 689 chỉ tiêu để xét tuyển bằng học bạ.

Lịch sử của Học viện Nông nghiệp Việt Nam từ khi thi "3 chung" đến nay, đây là năm đầu tiên phải xét tuyển từ học bạ. Thêm nữa, khi đến đăng ký xét tuyển bổ sung, trường sẽ thu luôn bản gốc giấy báo điểm thi đối với những thí sinh xét tuyển bằng kết quả thi THPT quốc gia.

Trong khi đó, ĐH Lâm nghiệp có một số ngành trùng với Học viện Nông nghiệp cũng xét tuyển bổ sung đợt một với tất cả ngành đào tạo của trường. Từ năm trước, trường đã xét tuyển bằng hai phương thức là kết quả thi THPT quốc gia và xét kết quả học tập THPT.

Tại ĐH Thủy lợi, ông Nguyễn Tuấn Anh, Trưởng phòng đào tạo, cho biết 860 thí sinh đến đăng ký xét tuyển bổ sung. Trong số này, cũng có một số thí sinh đạt điểm cao ở mức 24-25 điểm. Mức điểm phổ biến nhất là 19-20.

ĐH Đại Nam cũng đang tuyển bổ sung đợt một. Đại diện nhà trường cho biết kết thúc mùa tuyển sinh, trường tuyển 1.000/1.600 chỉ tiêu là thắng lợi.

Khi công cụ quản lý không đủ mạnh

Theo ông Nguyễn Tuấn Anh, Trưởng phòng đào tạo ĐH Thủy lợi, năm nay, phương thức xét tuyển không giới hạn nguyện vọng, không giới hạn số trường, gây khó khăn cho các trường top giữa và dưới.

Tuy nhiên, theo lý giải của phía Vụ giáo dục ĐH, Bộ GD&ĐT, 110.000 thí sinh trúng tuyển đợt một nhưng không nhập học có nhiều nguyên nhân. Trong đó, có nguyên nhân thí sinh du học và đi xuất khẩu lao động.

Theo tính toán, năm nay, số lượng thí sinh đi du học chiếm tỷ lệ lớn, đặt biệt là hai nước Mỹ và Australia. Dưới góc độ trường CĐ, ông Nguyễn Xuân Sang, CĐ Công nghệ và Thương mại Hà Nội, cho biết một phần thí sinh du học nhưng cũng có một phần không nhỏ thí sinh tốt nghiệp xong THPT đi xuất khẩu lao động tại một số thị trường như Nhật Bản, Hàn Quốc, Malaysia...

Trong khi đó, một chuyên gia giáo dục cho rằng đang có lỗ hổng trong khâu quản lý của Bộ GD&ĐT. Thông tư số 32 được Bộ GD&ĐT ban hành năm 2015 quy định về việc xác định chỉ tiêu đối với các cơ sở giáo dục ĐH, đưa ra 3 tiêu chí để xác định chỉ tiêu tuyển sinh.

Thứ nhất, số sinh viên trên giảng viên quy đổi theo khối ngành. Thứ hai, diện tích sàn xây dựng phục vụ trực tiếp cho đào tạo thuộc sở hữu của cơ sở giáo dục tính trên một sinh viên. Thứ ba là quy mô sinh viên chính quy  tối đa.

Với tiêu chí thứ ba, khối ngành sức khỏe được bộ quy định quy mô không vượt quá 8.000, khối ngành nghệ thuật không vượt quá 5.000, các khối ngành còn lại không vượt quá 15.000.

Tuy nhiên, sau hai năm thông tư 32 ra đời, đến nay, các cơ sở giáo dục ĐH chỉ dựa vào 2 tiêu chí đầu để xác định chỉ tiêu. Còn tiêu chí thứ ba, bộ và các trường đều “lờ” đi không đề cập tới.

“Nếu xét tiêu chí 3, rất nhiều trường đang vượt quy mô 15.000 sinh viên chính quy. Nếu đưa ra quy định nhưng không phù hợp, bộ phải sửa. Nhưng đã hai năm nay, bộ không nói quy định đó bất hợp lý, không được áp dụng hay như thế nào. Quy định một đằng nhưng thực hiện vẫn một nẻo”, vị chuyên gia này cho hay.

Cũng chính vì đưa ra quy định nhưng không thực hiện, quy mô một số trường tiếp tục tăng lên. Thậm chí, có trường chỉ tiêu hơn 6.000, để đạt được, trường quyết định gọi nhập học tới hơn 8.000 thí sinh. Tuyển đủ chỉ tiêu bằng mọi giá đang là cuộc cạnh tranh đầy mâu thuẫn giữa các trường ĐH hiện nay.

Trong khi đó, công cụ quản lý lại không đủ mạnh, không đủ thực tế để tạo hành lang bình đẳng cho các trường hoạt động. Đảm bảo quyền lợi cho thí sinh nhưng thực chất cuối cùng là đảm bảo quyền lợi đủ chỉ tiêu cho các trường ĐH.