Vốn đầu tư thấp là nguyên nhân chính khiến đường sắt chậm phát triển

Phó Thủ tướng Chính phủ Trịnh Đình Dũng và Thứ trưởng Bộ GTVT kiêm phụ trách Tổng công ty HĐTV Đường sắt VN Nguyễn Ngọc Đông thị sát tàu khách xuất phát tại ga Hà Nội.

Sáng 22/12, Phó Thủ tướng Chính phủ Trịnh Đình Dũng đã thị sát ga Hà Nội, Giáp Bát và làm việc với Tổng công ty Đường sắt VN.

Vốn đầu tư thấp là nguyên nhân chính khiến đường sắt chậm phát triển

Báo cáo Phó Thủ tướng, Thứ trưởng Bộ GTVT, kiêm phụ trách HĐTV Tổng công ty Đường sắt VN Nguyễn Ngọc Đông cho biết, mạng đường sắt quốc gia Việt Nam có tổng chiều dài 3.143km, với 2.531km đường chính tuyến, 612km đường ga và đường nhánh nhưng đã được xây dựng từ lâu, lạc hậu. Từ năm 1975 đến nay có xây dựng mới tuyến đường sắt xuống cảng Cửa Lò nhưng đã dừng hoạt động; tuyến ĐS Yên Viên - Phả Lại - Hạ Long - Cái Lân thì đang bị đình hoãn, còn lại không có tuyến đường sắt mới nào được đầu tư trọn vẹn. Trong khi đó, đường nhánh kết nối với cảng biển nhiều nơi bị dỡ bỏ, kết nối kém. Giao cắt đường sắt và đường bộ trên các tuyến dày đặc với trung bình 0,5km có một giao cắt với đường bộ. Tuyến đường sắt Bắc - Nam còn những nút thắt ảnh hưởng đến năng lực thông qua như cầu yếu, hầm Hải Vân, hầm Khe Nét… Hành lang an toàn đường sắt nhiều đoạn bị xâm phạm nghiêm trọng, toàn mạng lưới có khoảng hơn 6.000 đường ngang, lối dân sinh qua đường sắt. 

“Vốn cho duy tu đường sắt hàng năm dao động khoảng từ 1.700 – 2.000 tỷ đồng từ nguồn sự nghiệp kinh tế nhưng cũng chỉ đáp ứng được khoảng 40% so với nhu cầu. Mức đầu tư như vậy chỉ chiếm khoảng 2-3% tổng vốn đầu tư cho GTVT.” Thứ trưởng Đông nói và kiến nghị Chính phủ ưu tiên vốn trung hạn cho các dự án tháo nút thắt về hạ tầng đường sắt, dự án về hành lang, đường gom an toàn đường sắt, ưu đãi cho đầu tư phát triển công nghiệp đường sắt…

Thứ trưởng Bộ GTVT kiêm phụ trách Tổng công ty HĐTV Đường sắt VN Nguyễn Ngọc Đông phát biểu tại hội nghị.

Ông Vũ Tá Tùng, Tổng giám đốc Tổng công ty Đường sắt VN cho biết thêm, các vấn đề về kết cấu hạ tầng đường sắt như: bình diện hạn chế, độ dốc dọc lớn, cầu yếu, hầm yếu... là nguyên nhân ảnh hưởng trực tiếp đến việc nâng cao tải trọng, tốc độ chạy tàu, năng lực thông qua và năng lực chuyên chở trên các tuyến.

Phó Thủ tướng Chính phủ Trịnh Đình Dũng và Thứ trưởng Bộ GTVT kiêm phụ trách Tổng công ty HĐTV Đường sắt VN Nguyễn Ngọc Đông thị sát tàu khách xuất phát tại ga Hà Nội.

“Năng lực hạ tầng được nâng cao sẽ nâng được số đôi tàu trên tuyến, góp phần giảm chi phí điều hành, giảm giá thành vận tải để tăng cạnh tranh. Vấn đề mấu chốt để tăng tốc độ tàu tuyến đường sắt Bắc – Nam là phải giải quyết được vấn đề nâng cấp hạ tầng đường sắt với tổng chi phí khoảng 1,8 tỷ USD”, ông Tùng nhấn mạnh đồng thời khẳng định quyết tâm của Tổng công ty ĐSVN “CBCNV đường sắt nhất định không cam chịu chậm phát triển”.

Chia sẻ với những khó khăn, thách thức mà ngành ĐS đang phải đối mặt, Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng khẳng định “Vấn đề rất quan trọng là vốn đầu tư cho hạ tầng đường sắt. Nhưng nguồn lực đầu tư cho đầu tư phát triển đường sắt hạn chế trong khi xã hội hóa đường sắt rất khó khăn, rất khó thu hút vốn đầu tư ngoài nhà nước. Đây là nguyên nhân chính cản trở phát triển đường sắt, hiện đại hóa đường sắt.”

Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng yêu cầu ngành Đường sắt tiếp tục đổi mới hơn nữa để thu hút khách hàng, nâng cao sản lượng.

Phó Thủ tướng cũng nhận định, đường sắt VN đang đứng trước thách thức rất to lớn, đó là hạ tầng rất lạc hậu, thị phần thấp; Mạng lưới đường sắt chưa kết nối được với các khu kinh tế mới, khu công nghiệp, nhất là các cảng biển nên chưa tăng được sản lượng…

“Nguyên nhân của thực trạng này là nhận thức về vai trò của đường sắt trong tổng thể kết cấu hạ tầng GTVT nói chung chưa nhất quán và chưa rõ, chưa đầy đủ, chưa có một bài toán để khẳng định đường sắt phải chiếm bao nhiêu phần trăm thị phần vận tải, từ đó có cơ cấu đầu tư phù hợp…”. Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng nhấn mạnh, đường sắt có vai trò rất quan trọng, không chỉ làm nhiệm vụ vận tải, không chỉ tham gia vào quá trình sản xuất, lưu thông hàng hóa, mà còn có vai trò trong cơ cấu lại các phương thức vận tải để phát triển GTVT bền vững hơn. Nếu đường sắt phát triển tốt sẽ giảm tải cho đường bộ, góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống người dân khi đi lại thuận tiện, an toàn.

Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng khẳng định Vốn đầu tư thấp là nguyên nhân chính khiến đường sắt chậm phát triển.

Để thực hiện yêu cầu phát triển đường sắt, Phó Thủ tướng yêu cầu ngành đường sắt có thứ tự ưu tiên các dự án nâng cấp tuyến đường sắt Bắc – Nam để từng bước đạt mục tiêu tốc độ tàu hành khách đạt 90km/h, trong đó từng bước đầu tư khắc phục nút thắt về hạ tầng; đầu tư, cải tạo, nâng cấp các nhà ga; từng bước xóa bỏ các điểm giao cắt đồng mức đường sắt- đường bộ; đầu tư nâng cấp trang thiết bị ngành ĐS; tăng cường bước đầu tư kết nối đường sắt quốc gia với các cơ sở sản xuất, dịch vụ lớn, đặc biệt là cảng biển. 

Về dự án tuyến đường sắt Bắc – Nam tốc độ cao, Phó Thủ tướng yêu cầu tập trung hoàn thành báo cáo để trình Quốc hội thông qua chủ trương đầu tư, từ đó tìm kiếm các nhà đầu tư…

Tổng giám đốc Vũ Tá Tùng khẳng định quyết tâm của CBCNVĐS trong việc đổi mới giành lại thị phần vận tải.

Về nguồn vốn đầu tư cho phát triển đường sắt, Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng yêu cầu Bộ KHĐT, Bộ Tài chính cùng Bộ GTVT tìm nguồn vốn để từng bước thực hiện các dự án nâng cấp hạ tầng đường sắt hiện có. “Chắc chắn phải bổ sung thêm vốn cho đầu tư hạ tầng đường sắt hiện có nhưng phải hiệu quả” - Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng nhấn mạnh.