Bộ KH&CN họp báo quý II giải đáp về vụ Formosa, cháy xe hàng loạt

Toàn cảnh cuộc họp báo

Ngày 5/7, tại Hà Nội, Bộ KH&CN đã tổ chức họp báo thường kỳ Quý II/2016 với sự tham dự của Lãnh đạo Bộ KH&CN, đại diện lãnh đạo các đơn vị thuộc Bộ và đại diện gần 60 cơ quan báo chí.

Họp báo do Thứ trưởng Phạm Công Tạc chủ trì đã trả lời trực tiếp nhiều vấn đề nóng mà dư luận và báo chí quan tâm gần đây như: Formusa xả thải khiến cá chết hàng loạt ở biển miền Trung, cháy xe hàng loạt, chế độ trả công cho các nhà khoa học...

6 nhà khoa học đạt giải Nobel sắp tới Việt Nam

Mở đầu cuộc họp báo, Thứ trưởng Phạm Công Tạc đã đánh giá sơ bộ những công việc mà Bộ KH&CN đã làm được trong quý II/2016. Cụ thể, Bộ KH&CN đã hoàn thiện, trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Nghị định, Quyết định về việc thành lập Viện KH&CN Việt Nam - Hàn Quốc; phê duyệt Đề án “Hỗ trợ hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo quốc gia đến năm 2025”; thành lập Hội đồng cấp Nhà nước xét tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh, Giải thưởng Nhà nước về KH&CN đợt 5; phê duyệt Đồ án điều chỉnh quy hoạch chung xây dựng tỷ lệ 1/5.000 Khu Công nghệ cao Hòa Lạc đến năm 2030; Nghị định về cơ chế tự chủ của tổ chức KH&CN; phê duyệt Chương trình phát triển tài sản trí tuệ giai đoạn 2016 - 2020.

Phối cảnh khu công nghệ cao Hòa Lạc

Bên cạnh đó, Bộ đã chủ trì, phối hợp với các Bộ, ngành liên quan ban hành các văn bản liên quan đến các vấn đề như phát triển công nghệ ở vùng sâu, vùng xa; chuyển đổi công nghệ; sở hữu trí tuệ; kinh doanh mũ bảo hiểm; kinh doanh dịch vụ kiểm định…

Song song với công tác xây dựng cơ chế, chính sách pháp luật về KH&CN, Bộ đã tổ chức nhiều sự kiện quan trọng như: Phát động chương trình “Tháng hưởng ứng Ngày sở hữu trí tuệ thế giới 26/4”; Lễ công bố công khai quy hoạch phân khu tỷ lệ 1/2.000 Khu phần mềm Khu Công nghệ cao Hòa Lạc; hội thảo quốc tế “Ươm tạo và thương mại hóa công nghệ phục vụ phát triển hệ sinh thái khởi nghiệp và đổi mới sáng tạo”…; tổ chức chuỗi sự kiện kỷ niệm ngày KH&CN Việt nam 18/5 như: Lễ trao Giải thưởng Chất lượng Quốc gia; Lễ trao Giải thưởng Tạ Quang Bửu năm 2016…

Trong thời gian tới, Bộ KH&CN sẽ tiếp tục hoàn thiện các cơ chế, chính sách pháp luật về KH&CN, đồng thời tổ chức các hoạt động, sự kiện lớn như: Lễ trao Giải thưởng Hồ Chí Minh và Giải thưởng Nhà nước về KH&CN đợt 5 dự kiến diễn ra vào tháng 9/2016; sự kiện “Gặp gỡ Việt Nam lần thứ 12” diễn ra ngày 07-08/7/2016 với sự tham dự của 06 Giáo sư đạt giải Nobel và 01 Giáo sư được huy chương Fields, cùng các nhà khoa học nổi tiếng thế giới và Việt Nam.

Các vụ cháy xe gần đây không liên quan đến xăng dầu 

Ảnh minh họa

Một vấn đề được các PV đưa ra tại họp báo là hiện tượng cháy xe bắt đầu xuất hiện trở lại, dù không rầm rộ như loạt sự cố xảy ra vào năm 2011 - 2012. Điều này dẫn đến câu hỏi về việc kiểm soát chất lượng xăng dầu lại được đặt ra.

Trả lời câu hỏi này, ông Trần Văn Vinh - Tổng cục trưởng Tổng cục Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng - cho biết, theo kết quả tổng hợp báo cáo từ các chi cục địa phương về hiện tượng cháy, nổ xe trong thời gian qua thì phần lớn các vụ cháy, nổ xảy ra đối với xe khách và hầu hết các xe đó đều sử dụng dầu diesel. Vấn đề đáng chú ý liên quan đến chất lượng dầu trong thời gian qua là hàm lượng lưu huỳnh hơi cao, gây ô nhiễm môi trường nhưng đã được điều chỉnh lại.

Còn về chất lượng xăng, thời gian qua ở một số tỉnh phía Nam có hiện tượng xe đổ xăng khó nổ máy. Tổng cục đã chủ động phối hợp với Tổng công ty Xăng dầu Việt Nam xử lý. Do đó, nhìn chung, có thể khẳng định chất lượng xăng dầu không có vấn đề lớn xảy ra. Tổng cục cũng đã phối hợp với nhiều đơn vị để xác định nguyên nhân gây ra các vụ cháy, nổ xe khách gần đây chủ yếu là do những lỗi cơ bản như: chập điện, vận hành phương tiện không đúng, thời tiết nắng nóng… Trường hợp nào chưa xác định được nguyên nhân cụ thể, Tổng cục sẽ chỉ đạo các chi cục địa phương cố gắng lấy mẫu xăng dầu để phân tích và công bố kết quả đến các cơ quan báo chí trong thời gian sớm nhất.

Bộ Công thương sẽ giám sát việc thay đổi công nghệ ở Formosa

Một vấn đề được các nhà báo hết sức quan tâm đó chính là vụ việc Formosa xả thải khiến hải sản chết hàng loạt ở 4 tỉnh miền Trung. Trả lời câu hỏi của PV về việc xây dựng phương án khắc phục, làm sạch môi trường biển miền Trung, PGS. TS. Vũ Đức Lợi – Phó viện trưởng Viện hóa học - cho biết, công tác này đã được Chính phủ giao cho Bộ Tài nguyên và Môi trường (TN&MT). Còn nhiệm vụ mà Chính phủ giao cho Bộ KH&CN chỉ là hỗ trợ Bộ TN&MT xác định nguyên nhân dẫn đến hiện tượng hải sản chết bất thường, đồng thời hỗ trợ các cơ quan điều tra củng cố các bằng chứng cần thiết để xác định thủ phạm.

Thời gian qua, Bộ KH&CN đã hoàn thành nhiệm vụ này với những nỗ lực và cố gắng cao nhất. Cụ thể, Bộ đã chủ trì, phối hợp với Viện Hàn lâm KH&CN Việt Nam và các Bộ, ngành thành lập Hội đồng chuyên gia KH&CN quốc gia, huy động hơn 100 nhà khoa học trong nước và nhiều nhà khoa học nước ngoài để đánh giá, xác minh chính xác nguyên nhân gây ra hiện tượng cá chết hàng loạt ở miền Trung. Kết quả phân tích đã chứng minh có một nguồn thải từ khu vực Vũng Áng (Hà Tĩnh), được kết hợp với Hydroxit Sắt, tạo thành một dạng phức hợp sắt dạng keo chứa độc tố như Phenol, Xyanua… có tỉ trọng lớn hơn nước biển, di chuyển theo dòng hải lưu từ Bắc vào Nam và gây ra hiện tượng hải sản chết hàng loạt bởi độc tố và thiếu oxy, nhất là các loài cá tầng đáy. Phiên họp báo Chính phủ chuyên đề diễn ra chiều 30/6 đã công bố nguồn thải này xuất phát từ nhà máy thép Formosa Hà Tĩnh.

Phiên họp báo Chính phủ chuyên đề diễn ra chiều 30/6 đã công bố nguồn thải này xuất phát từ nhà máy thép Formosa Hà Tĩnh.

Trả lời về trách nhiệm của Bộ KH&CN khi một công nghệ xử lý nước thải gây ô nhiễm như của Formosa lại được đưa về Việt Nam và trách nhiệm của Bộ trong công tác giám sát việc thay đổi công nghệ xử lý nước thải của Formosa thời gian tới, đại diện Bộ KH&CN cho biết, tùy theo mức độ dự án đầu tư mà việc thẩm định công nghệ được phân cấp cho các cơ quan khác nhau, có những dự án do Bộ KH&CN thẩm đinh, có những dự án lại do Sở KH&CN của tỉnh/thành phố thẩm định. Riêng trường hợp Formosa, trách nhiệm thẩm định công nghệ ban đầu được giao cho Bộ Công thương. Do đó, việc giám sát thay đổi công nghệ xử lý nước thải của Formosa thời gian tới cũng thuộc thẩm quyền của Bộ Công thương.

Khi được các PV yêu cầu đánh giá về mức độ thiệt hại ở các vùng biển miền Trung cũng như trả lời câu hỏi liệu hải sản miền Trung có an toàn để ăn hay không, Thứ trưởng Phạm Công Tạc Bộ KH&CN nhấn mạnh: “Các nhà khoa học phải trả lời một cách khoa học và chính xác. Tôi cảm thấy rất buồn khi có nhiều người không học tập, không nghiên cứu chuyên môn về vấn đề đó nhưng vẫn lên báo chí, mạng xã hội nói vanh vách. Do vậy, để đảm bảo thông tin chính xác, khoa học, có những thông tin Bộ KH&CN không thể tùy tiện trả lời ngay cho báo chí và người dân được mà cần căn cứ vào số liệu khoa học cụ thể." 

Nói thêm về vấn đề này, PGS.TS. Vũ Đức Lợi cho biết, hiện tại Bộ KH&CN vẫn đang tiếp tục phối hợp với các đơn vị liên quan để bổ sung, hoàn thiện hồ sơ dữ liệu về vụ việc, đến thời điểm thích hợp sẽ công bố chính thức đến các cơ quan báo chí.