Đề xuất tăng mức phạt, lắp thiết bị kiểm soát lái xe say rượu

Hiện trường vụ tai nạn xe BMW gây tai nạn ở ngã tư Hàng Xanh (TP HCM). Ảnh: Sơn Hòa.

Ngày 21/10, bà Nguyễn Thị Nga lái ôtô đâm vào nhiều xe gắn máy đang dừng đèn đỏ ở ngã tư Hàng Xanh (TP HCM). Cơ quan công an ghi nhận nồng độ cồn của bà Nga là 0,94 mg/lít khí thở, gấp gần 4 lần so với quy định bị xử phạt hành chính. Đây chỉ là một trong số hàng nghìn tai nạn giao thông liên quan đến rượu, bia mỗi năm. Theo Ủy ban An toàn giao thông quốc gia, khoảng 40% số vụ tai nạn do người điều khiển phương tiện vi phạm nồng độ cồn gây ra.

Theo Nghị định 46 về xử phạt hành chính trong giao thông đường bộ, mức phạt cao nhất đối với người điều khiển ôtô nếu nồng độ cồn vượt quá 0,4 mg/lít khí thở là 16-18 triệu đồng, tước giấy phép lái xe từ 4 đến 6 tháng. Tuy nhiên, ông Khuất Việt Hùng, Phó chủ tịch Ủy ban An toàn giao thông quốc gia, cho rằng quy định này chưa đủ sức răn đe bởi tỷ lệ vi phạm nồng độ cồn còn cao.

Trước đây, Ủy ban An toàn giao thông Quốc gia từng đề xuất tịch thu phương tiện với chủ xe, nhưng nhiều người phản đối. Đơn cử xe máy giá trị chỉ 2 triệu đồng, song khi bị phạt 4 triệu đồng thì chủ bỏ xe luôn. "Cá nhân tôi ủng hộ duy trì chế tài mạnh cho hành vi vi phạm nồng độ cồn và xử phạt bổ sung như lao động công ích, hoặc lái xe phải đi học lại mới trả bằng lái", ông Hùng nói. 

Ông Hùng cho biết nhiều nước đã hình sự hóa hành vi uống rượu bia lái xe, nhưng mỗi nước có điều kiện, môi trường thực thi pháp luật hình sự khác nhau, nên không thể áp dụng quy định giống nhau. “Nhiều người nói Nhà nước làm sao giúp người dân nộp phạt thuận lợi hơn khi vi phạm, nhưng đôi khi hơi ngược với mong muốn của chúng ta là hình phạt để răn đe, tăng nhận thức và thay đổi hành vi của người điều khiển phương tiện giao thông”, ông Hùng nói.   

Phó trưởng Phòng cảnh sát giao thông Hà Nội, trung tá Nguyễn Mạnh Hùng, cũng cho rằng hiện nay mức phạt với hành vi điều khiển phương tiện vi phạm nồng độ cồn cũng như mức phạt tù khi gây hậu quả nghiêm trọng còn nhẹ nên chưa đủ sức răn đe người điều khiển ôtô. Các cơ quan cần nghiên cứu tăng mức phạt hành chính cũng như tăng mức phạt tù với các lỗi vi phạm này.

Đặc biệt, trung tá Nguyễn Mạnh Hùng đề xuất gắn máy đo nồng độ cồn trên xe, trước tiên là xe khách đề ngăn chặn tài xế say rượu khi lái xe. "Khi lên xe, người lái phải thổi vào thiết bị kiểm soát nồng độ cồn, nếu đủ điều kiện cầm lái thì ôtô mới có thể vận hành", ông Hùng nói. 

Ngoài ra, ông Hùng đề xuất chế tài khi lái xe vi phạm nồng độ cồn thì bị trừ điểm vào giấy phép. Khi hết điểm, người này phải sát hạch lại. 

Đồng quan điểm, chuyên gia giao thông Trần Hữu Minh dẫn chứng ở nhiều nước châu Âu buộc lái xe khách kiểm soát nồng độ cồn trước khi lưu thông vì "nắm tính mạng của nhiều hành khách". Trước ca làm việc, lái xe phải thử nồng độ cồn tại thiết bị đo tại doanh nghiệp hoặc đặt trên xe khách. Ngoài ra, những cá nhân từng vi phạm nồng độ cồn phải bị kiểm soát qua thiết bị này trước khi lái xe. 

Theo ông Minh, việc xử phạt lái xe vi phạm nồng độ cồn ở Việt Nam khá đơn điệu là chỉ phạt tiền, trong khi trên thế giới có nhiều hình phạt bổ sung, như phải lao động công ích, học lại lý thuyết, thi lại bằng lái, mức cao hơn là tịch thu xe, treo bằng lái vĩnh viễn hoặc phạt tù. 

Ông Minh đề nghị nhà chức trách cần nghiên cứu đa dạng hóa quy định xử phạt với lái xe vi phạm nồng độ cồn như phạt lũy tiến với lái xe tái phạm, buộc học lại lý thuyết, lao động công ích hoặc tịch thu xe... Đặc biệt, Bộ luật hình sự cần sửa đổi với mức độ vi phạm nặng (nồng độ cồn cao 3-4 lần) thì phải hình sự hóa chứ không chỉ phạt hành chính. 

"Lái xe say rượu điều khiển xe là hành vi giết người, nên khi lái xe say xỉn mất kiểm soát tay lái thì có thể bị truy tố luôn", ông Trần Hữu Minh nhấn mạnh. 

Ông Bùi Danh Liên, Phó chủ tịch Hiệp hội Vận tải ôtô Hà Nội, cũng cho rằng hành vi uống rượu bia khi lái xe có tính chất đặc biệt nguy hiểm. Để nâng cao tính phòng ngừa, các cơ quan pháp luật cần xem xét xử phạt theo hình thức tăng nặng, kịch khung tội danh đối với hành vi vi phạm nồng độ cồn ở mức cao, ngay cả khi chưa gây hậu quả nghiêm trọng, thậm chí có thể truy tố tội giết người.