Đưa công nghệ thu phí không dừng vào triển khai

Để đảm bảo yêu cầu hướng tới sự hài lòng cao nhất của người tham gia giao thông và người sử dụng dịch vụ thu phí, để đẩy nhanh tiến độ của dự án, Bộ GTVT đã đồng ý giao Công ty CP TASCO và Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Việt Nam (BIDV) tổ chức lập dự án triển khai thực hiện hệ thông thu phí tự động không dừng kết hợp với kiểm soát tải trọng xe trên QL1 và đường Hồ Chí Minh qua Tây Nguyên.

Hiện tại, Bộ GTVT chỉ đạo thực hiện thí điểm tại 03 trạm (trạm Hoàng Mai, trạm km604+700 QL1 và trạm km1813+650 đường Hồ Chí Minh) để rút kinh nghiệm, trước khi áp dụng đại trà tại 35 trạm thu phí trên QL1 đoạn từ Thanh Hóa đến Cần Thơ và đường Hồ Chí Minh đoạn qua Tây Nguyên; kết quả thu phí chính xác lên tới 99,99%.

Thứ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Hồng Trường đã giải đáp những thắc mắc của các phóng viên

Ứng dụng công nghệ hiện đại vào thu phí
Với công nghệ thu phí không dừng (ETC) được thí điểm áp dụng tại 3 trạm thu phí nói trên là công nghệ nhận dạng tần số sóng vô tuyến (RFID) tiêu chuẩn ISO/IEC 18000-6C do Hoa Kỳ phát triển, đang được áp dụng rộng rãi trên thế giới. Công nghệ này có rất nhiều ưu điểm so với các công nghệ khác như: Chi phí đầu tư thấp, thao tác đơn giản, tốc độ nhận diện phương tiện nhanh, kết quả thu phí chính xác lên tới 99,99%, dễ được chủ phương tiện giao thông chấp thuận (do thẻ RFID được cấp miễn phí),…

Chính vì vậy, công nghệ thu phí không dừng (ETC) không những phù hợp với điều kiện phát triển kinh tế của nước ta mà còn là biện pháp hiệu quả để giải quyết bài toán hiện đại hóa hệ thống giao thông đường bộ ở Việt Nam.

Để sử dụng dịch vụ thu phí tự động này, chủ phương tiện sẽ được phát một thẻ định danh E-tag (cấp miễn phí) để dán lên kính trước xe và kèm theo một tài khoản thu phí để giao dịch. Tài khoản này có thể dễ dàng nạp tiền bằng nhiều kênh khác nhau như: Nạp trực tiếp, qua mạng internet, qua ngân hàng, qua thẻ cào, gửi tin nhắn bằng điện thoại… Sau khi xe đã được dán thẻ E-tag chạy vào làn thu phí, hệ thống nhận diện xe bằng công nghệ laser sẽ kích hoạt camera chụp biển số và hệ thống Antena sẽ phát tín hiệu để đọc thẻ E-tag. Hình ảnh và thông tin được chuyển về trung tâm dữ liệu để xử lý và kiểm tra số dư tài khoản thu phí của xe. Nếu tài khoản thu phí của xe đủ điều kiện để qua trạm, barrier sẽ được mở tự động để xe đi qua, đồng thời một tin nhắn SMS sẽ được gửi về số điện thoại đã đăng ký của chủ phương tiện thông báo xe vừa qua trạm.

Mô hình trạm thu phí không dừng

Kiểm soát được hoạt động thu
Trường hợp tài khoản thu phí của xe không đủ tiền hoặc xe không dán thẻ E-Tag, hệ thống sẽ tự động chuyển sang chế độ thu một dừng MTC. Toàn bộ giao dịch thu phí tại trạm bao gồm ETC, MTC đều được chuyển về và lưu trữ trên trung tâm dữ liệu của hệ thống. Vào cuối mỗi ngày, doanh thu của từng trạm sẽ được đối soát và chuyển về tài khoản của nhà đầu tư BOT tương ứng thông qua hệ thống thanh toán bù trừ liên ngân hàng một cách chính xác, minh bạch. Tại bất kỳ đâu, bất kỳ thời điểm nào, các nhà đầu tư BOT hoặc cơ quan nhà nước có thẩm quyền hoàn toàn có thể được kiểm soát được thông tin dữ liệu này qua mạng internet. Cho đến thời điểm này, BIDV và TASCO đã xây dựng xong hệ thống phần mềm cho toàn bộ nghiệp vụ thanh toán, hệ thống đã được kiểm tra và sẵn sàng cho việc triển khai thực tế.

Bên cạnh hệ thống thu phí không dừng sử dụng công nghệ RFID, Bộ GTVT cũng yêu cầu nghiên cứu để áp dụng công nghệ cân động thay thế cho hệ thống cân tĩnh đang sử dụng trong việc kiểm soát tải trọng xe. Thế giới hiện có 04 công nghệ cân động phổ biến gồm: Cảm biến thạch anh, Piezo-elcectric, Bending plate và Loadcell. Trong đó, công nghệ cảm biến thạch anh được đánh giá phù hợp với nhiều loại hình thái thời tiết, tốc độ xe có thể dao động từ 1km/h đến 230km/h, độ chính xác cao lên tới 98% đang được áp dụng ở nhiều nước trên thế giới.

Kiểm soát được xe quá tải

Đối với công nghệ cân xe cảm biến thạch anh đang được triển khai thử nghiệm, các xe đi qua hệ thống cân tự động, thông tin về tải trọng của phương tiện quá tải sẽ được hiển thị ngay trên bảng điện tử VMS đặt bên lề đường. Ngoài ra tất cả thông tin hình ảnh, dữ liệu chi tiết về tải trọng của mọi phương tiện đi qua trạm cân đều được chuyển về lưu trữ tại trung tâm dữ liệu. Các xe quá tải theo quy định sẽ được cảnh báo tình trạng và được lập thành danh sách chuyển cho cơ quan chức năng xử lý các bước tiếp theo. Kết quả cân hoàn toàn có thể sử dụng để xử phạt các phương tiện vi phạm, góp phần tiến tới xóa bỏ tình trạng xe quá tải.

Cả hai hệ thống này đều được tích hợp đồng bộ với nhau và được kiểm soát bởi một trung tâm điều hành do Bộ GTVT quản lý. Hơn nữa, việc sử dụng hệ thống cân động còn góp phần tiết kiệm ngân sách (do giảm lực lượng cán bộ hoạt động thường xuyên bất kể ngày đêm tại các trạm cân) và mang lại hiệu quả cao hơn trong quá trình kiểm soát tải trọng xe.

Việc công nghệ thu phí điện tử và kiểm soát tải trọng xe được đưa vào sử dụng cho các tuyến đường bộ sẽ phát huy được các lợi ích về kinh tế – xã hội cho nhà đầu tư, các chủ phương tiện và các cơ quan quản lý đường bộ. Cụ thể, nhà đầu tư tránh được thất thoát, tiêu cực và tiết kiệm được rất nhiều khoản chi phí cho các công tác in vé, trả lương… Các chủ phương tiện tiết kiệm được nhiên liệu, thời gian lưu thông vì không phải dừng lại để trả tiền. Còn các cơ quan quản lý đường bộ không chỉ giảm được chi phí sửa chữa cầu đường mà còn tiết kiệm chi phí cho các trạm cân lưu động và nhân lực cho các trạm thu phí thủ công. Bên cạnh đó, công nghệ này cũng góp phần làm giảm thiểu khí thải độc hại, tăng tuổi thọ động cơ phương tiện và giúp cho các cơ quan chức năng quản lý hiệu quả các phương tiện.

Đưa trạm thu phí không dừng vào hoạt động sẽ tiết kiệm chi phí cho người dân và doanh nghiệp

Tiết kiệm chi phí cho người dân và doanh nghiệp

Giải đáp những thác mắc của các phóng viên xoay quanh về hiệu quả, việc tích hợp giữa các trạm thu phí trên QL1 và các tuyến đường cao tốc… Thứ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Hồng Trường cho biết, việc áp dụng công nghệ thu phí ETC và kiểm soát tải trọng xe trên QL1 và đường Hồ Chí Minh đoạn qua Tây Nguyên nhằm bảo đảm yêu cầu cung cấp dịch vụ thu phí hiện đại, minh bạch, tránh tiêu cực, thất thoát và hướng tới sự hài lòng cao nhất cho người tham gia giao thông. Cả hai hệ thống này đều được tích hợp đồng bộ với nhau và được kiểm soát bởi một trung tâm do Bộ GTVT quản lý. Hơn nữa, việc sử dụng hệ thống cân tự động còn góp phần tiết kiệm ngân sách do giảm lực lượng cán bộ hoạt động tại các trạm cân và mang lại hiệu quả cao hơn trong quá trình kiểm soát tải trọng xe. Sau giai đoạn thử nghiệm, Bộ GTVT sẽ chỉ đạo các cơ quan chức năng đánh giá lại và đưa vào áp dụng công nghệ thu phí này cho tất cả các tuyến đường bộ trên toàn quốc, bao gồm cả hệ thống đường cao tốc.

Xét về lâu dài, trạm không dừng chi phí xây dựng thấp hơn trạm cố định bởi trạm cố định còn phải xây nhà cho công nhân trong khi trạm không dừng chỉ cần một nhà điều hành nhỏ, không cần nhiều người vận hành nên không làm tăng tổng mức đầu tư. “Người hưởng lợi trực tiếp từ dịch vụ này chính là lái xe, chủ phương tiện vì mức phí không tăng lại tiết kiệm được thời gian; nhà đầu tư cũng yên tâm hơn khi lượng phí đi qua trạm bao nhiêu thì truyền về ngân hàng kiểm soát được luôn; các cơ quan quản lý Nhà nước cũng chống được thất thoát, tiêu cực”, Thứ trưởng Nguyễn Hồng Trường nhấn mạnh.

Quan trọng hơn, việc áp dụng công nghệ thu phí điện tử và kiểm soát tải trọng xe được đưa vào sử dụng cho các tuyến đường bộ sẽ phát huy được các lợi ích về kinh tế – xã hội cho nhà đầu tư, chủ phương tiện và các cơ quan quản lý đường bộ. Bên cạnh đó, công nghệ này cũng góp phần giảm thiểu khí thải độc hại, tăng tuổi thọ động cơ phương tiện và giúp các cơ quan chức năng quản lý hiệu quả phương tiện.

Bảo Châu