F-35B đã sẵn sàng chiến đấu

Phi đội đầu tiên của Thuỷ quân Lục chiến (Marine) gồm 10 chiếc F-35B có giá hơn 1 tỷ USD.

 7 năm sau ngày dự kiến ban đầu, Lực lượng Thủy quân Lục chiến Hoa Kỳ (USMC) cuối cùng cũng tuyên bố F-35B đã "sẵn sàng chiến đấu". Với trị giá khoảng 1,04 - 1,34 tỷ USD (tuỳ nguồn tính toán), phi đội 10 chiếc F-35B trên cũng là đơn vị đầu tiên sử dụng F-35 được quân đội Mỹ đủ tin tưởng đưa vào hoạt động thực tế. Đây là một cột mốc rất đáng chú ý trong dự án Tiêm kích Phối hợp đã kéo dài quá nhiều năm và cũng đã tiêu tốn quá nhiều tiền của Lầu Năm Góc.

F-35B là một trong 3 phiên bản của F-35 (2 bản còn lại là F-35A và F-35C). Được thiết kế để thay thế cho tiêm kích Harrier có khả năng cất cánh thẳng đứng vốn đã quá tuổi, F-35B có khả năng cất cánh trên đường bay ngắn và thậm chí còn có thể hạ cánh theo chiều dọc.

Tuy vậy, các lực lượng quân đội Mỹ cũng phải trả giá rất đắt cho chiếc tiêm kích ấn tượng này. Mức giá ước đoán ban đầu của F-35 vào 1994 chỉ là 35 triệu USD. Nhưng 20 năm sau, vào thời điểm 2014, con số đó đã vọt lên 56 triệu. Và chỉ một năm sau, đến ngày chính thức đi vào hoạt động, F-35B đã có giá lên tới 104 triệu. "May thay", con số này vẫn thấp hơn mức 134 triệu mà Trung tướng Chris Bogdan, người dẫn đầu chương trình Tiêm kích Phối hợp F-35, đã đưa ra hồi tháng Ba đầu năm. Theo báo cáo của Văn phòng Kiểm toán Chính phủ Mỹ (GAO), F-35 đạt mức giá đỉnh điểm vào 2013 ở mức 137 triệu rồi mới bắt đầu hạ giá.

Nhưng bất kể giá thành cho mỗi chiếc F-35 có tăng hay giảm thì Lầu Năm Góc cũng đã tiêu tốn quá nhiều tiền vào dự án này. Vào 2001, khi hợp đồng Tiêm kích Phối hợp được công bố, giá trị ước đoán của dự án F-35 chỉ hơn 200 tỷ USD. Nhưng đến tháng Tư vừa qua, GAO ước tính tổng số tiền bỏ ra chỉ để mua máy bay đã là 400 tỷ USD, còn tổng chi phí trọn đời (vận hành, sửa chữa, thay thế) có thể vọt lên 1.000 tỷ USD! Ban đầu, Lầu Năm Góc ước tính phiên bản F-35 rẻ nhất có giá 40 triệu USD, còn phiên bản dành cho Marine có giá 50 triệu USD. Tổng số F-35 dự đoán được sản xuất trong một họp báo hồi 2008 là 465 chiếc.

7 năm sau, tổng chi phí dành cho dự án đã tăng gấp 5 lần và Lầu Năm Góc đang lên kế hoạch mua 2.443 chiếc F-35. Tuy vậy, con số này có thể sẽ giảm trong quá trình Bộ Quốc Phòng Mỹ cải tổ lại chiến lược đối đầu với Nga và Trung Quốc.

Một thông cáo được nhà thầu chính Lockheed Martin đưa ra có trích lời Trung tướng Jon Davis, Phó chỉ huy Bộ phận Hàng không của USMC: "Phi đội F-35B đã thể hiện tốt trong cả 5 kịch bản IOC: Hỗ trợ phi cơ tầm gần (close air suppor), Ngăn chặn đường không (air interdiction), Do thám có vũ trang (armed reconnaissance), Tấn công trên không (offensive counter air) và Phòng thủ trên không (defensive counter air). Các kịch bản này còn bao gồm cả việc tiếp tế hậu cần trên không".

Phiên bản F-35 của USMC cũng là phiên bản đầu tiên được tuyên bố sẵn sàng hoạt động. Phiên bản F-35 dành cho lực lượng Không quân Mỹ (USAF) dự kiến sẽ được đưa vào hoạt động trong năm sau, còn phiên bản dành cho Hải quân Mỹ (USN) dự kiến trước 2020. Về mặt lý thuyết, F-35B có thể được sử dụng để tấn công ISIS nhưng kịch bản này có vẻ sẽ không xảy ra. Là một chiếc máy bay công nghệ cao, F-35 được sinh ra cho những nhiệm vụ khác chứ không phải để chống khủng bố.