Giao thông thông minh trên cao tốc hiện đại

Tiếp nhận dữ liệu từ hệ thống camera dọc tuyến.

Kiểm soát 100% hoạt động trên cao tốc

"Bộ não điều hành" của tuyến cao tốc Hà Nội - Hải Phòng được Tổng công ty Phát triển hạ tầng và Đầu tư tài chính Việt Nam (VIDIFI) đặt tại tòa nhà nằm ngay đầu tuyến đường thuộc địa bàn huyện Gia Lâm. Trong tòa nhà ấy là tổ hợp gồm 32 màn hình có độ phân giải cao liên tục tiếp nhận hình ảnh từ các camera trên tuyến.

Kỹ sư Nguyễn Huy Thiêm, Phó Trưởng phòng Kỹ thuật - Công nghệ Công ty TNHH MTV Quản lý và Khai thác đường cao tốc Hà Nội - Hải Phòng cho biết, “bộ não điều hành” của tuyến đường là nơi tập trung toàn bộ các luồng tín hiệu và xử lý tín hiệu, nơi quản lý giám sát, điều hành tập trung toàn bộ các hoạt động trên tuyến cao tốc theo tiêu chuẩn quốc tế. Dọc tuyến cao tốc được bố trí hơn 200 camera, trong đó có 58 camera giám sát hành trình, 12 camera đo đếm tốc độ tự động xử lý… Hệ thống 58 camera giám sát hành trình tự động quay quét có bán kính quan sát trên 1km, có thể phóng to 32 lần, với khoảng cách trung bình khoảng 2km/ camera, giúp dễ dàng quan sát mọi hoạt động trên đường cao tốc ngay tại trung tâm điều hành.

Thông qua hệ thống này, các nhân viên vận hành kịp thời phát hiện các hiện tượng bất thường, những tình huống giao thông trên cao tốc, các hành vi mất an toàn giao thông như xe khách dừng đỗ trên đường, các xe đi ngược chiều… để có phương án kịp thời hướng dẫn, hỗ trợ người tham gia giao thông, điều động lực lượng tuần đường phong tỏa, phân làn bảo đảm an toàn giao thông. Tại đây, đội ngũ kỹ sư của trung tâm luôn ứng trực trước màn hình 24/24 giờ, để tiếp nhận những thông tin được gửi về từ hệ thống camera giám sát, camera bắn tốc độ... và có thể "truy tìm" đến từng biển số xe, các thông số kỹ thuật của phương tiện... Bên cạnh đó, hệ thống gồm 8 biển báo thông tin điện tử (VMS) được bố trí dọc tuyến cao tốc có nội dung thay đổi (về tình trạng tuyến đường, thời tiết, an toàn giao thông…) nhằm cung cấp thông tin đa dạng, giúp người lái xe kịp thời nắm bắt thông tin, lái xe an toàn, lựa chọn các hướng hợp lý để lưu thông.

Cho chúng tôi xem lại những hình ảnh vi phạm giao thông do hệ thống camera bố trí dọc tuyến ghi lại, ông Lê Xuân Tú, Phó Giám đốc Công ty TNHH MTV Quản lý và Khai thác đường cao tốc Hà Nội - Hải Phòng giới thiệu cặn kẽ từng vụ việc. Nào là vụ hàng chục ô tô trong đoàn đám cưới đã dừng lại trên đường để chụp ảnh, ghi hình tiềm ẩn nguy cơ cao gây tai nạn giao thông diễn ra vào ngày 7-6-2018 tại Km40 hướng Hà Nội - Hải Phòng thuộc địa phận huyện Bình Giang, tỉnh Hải Dương; hay như vụ cháy xe tải vào tối 23-1-2018 tại Km47+200 hướng Hà Nội - Hải Phòng thuộc địa phận huyện Gia Lộc, tỉnh Hải Dương. Ngoài ra còn một số vụ xe khách, xe con có hành vi quay đầu, đi lùi trên đường cao tốc gây nguy hiểm cho các phương tiện khác...

"Các video, hình ảnh vi phạm đã được đơn vị cung cấp thông tin cho lực lượng cảnh sát giao thông để xử lý, đồng thời được VIDIFI đưa lên mạng đã có tính lan tỏa mạnh mẽ, qua đó nâng cao ý thức của người tham gia giao thông, từ đó góp phần giảm tai nạn trên tuyến. Thống kê cho thấy, năm 2017, hệ thống camera đã phát hiện và thông báo cho lực lượng chức năng 236 trường hợp vi phạm; năm 2018 phát hiện và thông báo 126 vụ. Quý I-2019 có rất ít trường hợp vi phạm. Rõ ràng, số vụ vi phạm đã giảm nhiều mặc dù trung bình mỗi ngày tuyến cao tốc này phục vụ 35.000-37.000 lượt xe. Vào các ngày cao điểm lễ, Tết lên tới 57.000 lượt xe/ngày" - ông Lê Xuân Tú cho biết.

Từ chối phục vụ hơn 16.000 lượt xe quá tải

Trong khi không ít tuyến đường lân cận vẫn tồn tại tình trạng xe quá khổ, quá tải hoạt động, gây hư hỏng kết cấu hạ tầng và tiềm ẩn tai nạn giao thông, thì tuyến cao tốc Hà Nội - Hải Phòng tịnh không thấy tình trạng này.

Dẫn chúng tôi trải nghiệm dọc tuyến, ông Lê Xuân Tú khẳng định, để bảo đảm chất lượng công trình, ngay từ khi bắt đầu đưa vào khai thác (năm 2015), VIDIFI đã quyết liệt triển khai việc kiểm soát tải trọng xe và kiên quyết từ chối phục vụ các phương tiện quá tải ngay trước khi vào trạm thu phí. Tại toàn bộ các cửa vào đường cao tốc đều được trang bị hệ thống giám sát tải trọng xe tự động, "tàng hình" của hãng Kistler (Thụy Sĩ) áp dụng công nghệ cảm biến thạch anh, giúp quá trình cân xe được thực hiện nhanh chóng, thuận tiện với độ chính xác cao, lên tới 95-97%. Công tác kiểm soát xe quá khổ, quá tải được thực hiện 24/24 giờ trong mọi điều kiện thời tiết, bảo đảm kiểm soát 100% tải trọng các xe tải trước khi lưu thông vào đường cao tốc. Mọi thông số của phương tiện như biển số xe, chở quá tải bao nhiêu... sẽ được truyền thẳng về trung tâm điều hành. Từ đó, các xe quá tải sẽ bị từ chối phục vụ, yêu cầu ra khỏi đường cao tốc bằng hệ thống đường dẫn riêng mà không ảnh hưởng đến các phương tiện tham gia giao thông khác. Kể từ khi bắt đầu khai thác tuyến đường đến nay đã có trên 10 triệu lượt phương tiện được kiểm tra tải trọng xe. Trong đó, hơn 16.000 lượt phương tiện bị từ chối phục vụ. Qua đó giảm số vụ tai nạn giao thông do phương tiện quá khổ, quá tải gây ra, đồng thời nâng cao hiệu quả công tác bảo vệ kết cấu hạ tầng.

"Đáng đồng tiền bát gạo" là đánh giá chung của nhiều lái xe về tuyến cao tốc Hà Nội - Hải Phòng. Chia sẻ của anh Bùi Văn Nam (Khu đô thị Times City, quận Hai Bà Trưng, Hà Nội) cho thấy, mức phí cao tốc từ Hà Nội đến điểm ra tại đường 353 của Hải Phòng là 190.000 đồng/lượt, cao gấp đôi so với đi theo quốc lộ 5 cũ, nhưng đi bằng đường cao tốc thông thoáng, êm thuận và quan trọng nhất là an toàn. Hệ thống biển báo tự động trên tuyến luôn kịp thời nhắc nhở lái xe những thông tin hữu ích như giữ khoảng cách an toàn; lưu ý kiểm tra hệ thống phanh xe; đã uống rượu, bia không lái xe... Nếu chẳng may xảy ra sự cố chỉ cần bấm máy gọi đường dây nóng sẽ có lực lượng chức năng trên tuyến hỗ trợ kịp thời. Khi lưu thông như vậy cảm giác rất an tâm, thoải mái...