GrabTaxi, Uber có gây xáo trộn thị trường vận tải taxi Việt?

Theo đại diện Hiệp hội Vận tải Hà Nội các hãng taxi Hà Nội, việc ứng dụng phần mềm GrabTaxi, Uber trong kinh doanh xe vận tải khách taxi đã dẫn đến khái niệm về xe taxi-xe hợp đồng cần phải phân biệt một cách rõ ràng nhằm tránh việc bùng nổ số lượng phương tiện ứng dụng phần mềm này có thể dẫn đến phá vỡ quy hoạch.

Có “đánh tráo” khái niệm xe hợp đồng-taxi?

Theo ông Nguyễn Anh Quân, Phó Chủ tịch Hiệp hội Vận tải Hà Nội, các xe ôtô kinh doanh chở khách khi sử dụng phần mềm Uber hay GrabTaxi đều có thể không cần phù hiệu logo, đồng hồ tính cước như taxi truyền thống và nhìn bên ngoài giống như một chiếc ôtô không tham gia hoạt động kinh doanh vận tải hành khách.

Đặc biệt, thời gian qua, cả Grab và Uber đều thực hiện việc khuyến mại cho lái xe, giảm giá cước cho hành khách nhằm quảng cáo thu hút khách hàng sử dụng dịch vụ của mình. Hai đơn vị này đã và đang gây nên những xáo trộn nhất định cho thị trường vận tải khách taxi.

Đề cập đến vấn đề pháp lý, ông Quân nêu rõ, GrabTaxi và Uber chỉ là một phần mềm ứng dụng trên điện thoại thông minh để kết nối người có nhu cầu đi lại bằng taxi với công ty taxi mà ở đây là với lái xe.

“Theo quy định pháp luật, Uber và GrabTaxi chỉ tạo nền tảng để bên cung cấp dịch vụ và bên sử dụng dịch vụ vận tải gặp nhau nhưng trên thực tế, các công ty này lại ‘lấn sân’ sang cả lĩnh vực kinh doanh xe taxi và hiện nay nhiều người cũng biết đến Uber Taxi, Grab Taxi như là những hãng taxi,” ông Quân khẳng định.

Chứng minh điều này, ông Quân đưa ra các dẫn chứng như Uber và Grab đang trực tiếp thực hiện các hoạt động của một công ty kinh doanh xe taxi như lưu trữ, quản lý thông tin hồ sơ của lái xe và khách, thu phí của lái xe, khuyến mại cho khách hàng, có thể tăng giá tùy theo thời điểm, khi thời tiết không thuận lợi hoặc thiếu xe…

Đưa ra chính kiến, đại diện hãng VIC Taxi Hà Nội cho rằng, GrabTaxi và Uber kinh doanh giống taxi truyền thống nhưng lại không chịu sự quản lý của cơ quan Nhà nước. Xe ôtô không cần phù hiệu, logo nên có thể mở rộng số lượng, gây rối loạn thị trường và gây ùn tắc giao thông, xe không có thiết bị GPS, thu cước giá thành thấp vì không phải bỏ các khoản chi phí như thực hiện bảo hiểm xã hội, dán thương hiệu xe...

“VIC Taxi không bàn đến tính pháp lý của hai đơn vị này mà chỉ quan tâm đến việc Uber và GrabTaxi là công ty kinh doanh taxi hay chỉ cung cấp phần mềm?,” vị đại diện VIC Taxi đặt câu hỏi.

Một trong những vấn đề được đại đa số đại diện các thương hiệu xe taxi tại thủ đô Hà Nội quan tâm và tranh luận đó là việc ứng dụng hợp đồng điện tử của Đề án thí điểm triển khai ứng dụng khoa học công nghệ hỗ trợ quản lý và kết nối hoạt động vận tải hành khách theo hợp đồng (GrabCar).

Đại diện Công ty Taxi 3 sao cho rằng, Nghị định 86/2014/NĐ-CP chưa có quy định rõ hợp đồng vận tải có thể thể hiện dưới hình thức thông điệp dữ liệu điện tử. Chính phủ cho phép đơn vị thuộc loại hình kinh doanh xe hợp đồng và người thuê vận tải được sử dụng thông điệp dữ liệu điện tử trong giao dịch thuê xe ôtô thay thế cho hợp đồng vận tải bằng văn bản.

“Khi yêu cầu dịch vụ thông qua ứng dụng Grab, Uber thì khách hàng sẽ hàng nhận được thông điệp dữ liệu điện tử, thể hiện trên giao diện mà mình sử dụng trong đó đã bao gồm các điều kiện của một hợp đồng vận tải. Các công ty Grab, Uber hoàn toàn có thể hợp tác với các đơn vị này để kinh doanh xe taxi một cách hợp pháp mà không cần phải thành lập doanh nghiệp bởi đáp ứng đủ 2 điều kiện mà pháp luật quy định là vận tải hành khách và có hợp đồng,” đại diện hãng Taxi 3 sao nói.

Bên cạnh đó, vị đại diện hãng Taxi 3 sao cũng nhấn mạnh đến việc phân biệt rõ ràng giữa kinh doanh vận tải hành khách bằng xe taxi và kinh doanh vận tải hành khách bằng xe hợp đồng bởi không chỉ việc đặt vấn đề về hợp đồng điện tử có thể thay thế hợp đồng văn bản mà cho rằng có thể làm thay đổi bản chất và phạm vi kinh doanh.

"Lo sợ nhà nhà làm taxi"

Theo đại diện Taxi Thanh Nga, giá cước của Uber, Grab đang áp dụng thì không hãng taxi truyền thống nào chạy được 6.000 đồng/km, dù có áp dụng công nghệ. Các xe sử dụng phù hiệu xe hợp đồng chạy như taxi nhưng đại đa số xe chạy thì chưa dán hợp đồng. Vậy, có bao nhiêu xe tư nhân trà trộn vào đây kinh doanh theo hình thức này.

“Nếu việc cho phép dịch vụ taxi sử dụng phần mềm Grab, Uber hoạt động tràn lan, núp danh loại hình kinh doanh xe hợp đồng hợp pháp là đồng nghĩa với việc tháo khoán, khuyến khích cho nhà nhà, người người làm taxi, từ đó đi ngược chính sách của cơ quan Nhà nước đã đề ra và ​hình thành một môi trường kinh doanh phức tạp, bất bình đẳng, không lành mạnh của thị trường này."

"Tôi đề nghị Hiệp hội Vận tải Hà Nội và Sở Giao thông Vận tải Hà Nội điều tra, tránh tình trạng bất cứ ai hay nhà nhà đều có thể kinh doanh taxi?,” đại diện hãng Taxi Thanh Nga cho hay.

Bên cạnh đó, Hiệp hội Vận tải Hà Nội kiến nghị Chính phủ sửa đổi Nghị định 86 với việc bỏ loại hình kinh doanh vận tải hành khách bằng xe taxi và một số loại hình kinh doanh vận tải hành khách khác ra khỏi phạm vi điều chỉnh của Nghị định này vì việc quy định này đã nằm cả trong loại hình kinh doanh vận tải hành khách theo hợp đồng.

Ngoài ra, Chính phủ cho phép các doanh nghiệp kinh doanh vận tải hành khách bằng xe taxi đang là thành viên của Hiệp hội Vận tải Hà Nội được chuyển đổi sang loại hình kinh doanh vận tải hành khách theo hợp đồng.

Theo báo cáo của Sở Giao thông Vận tải, trính đến ngày 11/11/2015, số lượng xe ôtô dưới 9 chỗ ngồi được cấp phù hiệu xe hợp đồng là 2.364 xe. Tổng lượng xe ôtô dưới 9 chỗ hoạt động kinh doanh vận tải (taxi + hợp đồng) trên địa bàn thành phố là 20.993 xe (chưa bao gồm số lượng phương tiện xin cấp phù hiệu xe taxi ở tỉnh ngoài về hoạt động tại Hà Nội).

Vì vậy, ông Nguyễn Hoàng Linh, Phó Giám đốc Sở Giao thông Vận tải Hà Nội cho rằng, nếu không quy định rõ số lượng xe hợp đồng thí điểm thì số lượng xe ôtô dưới 9 chỗ ngồi hoạt động trên địa bàn thủ đô theo hình thức taxi sẽ phá vỡ quy hoạch đã được phê duyệt. Điều này sẽ dẫn đến nguy cơ tình trạng ùn tắc giao thông trong khu vực nội đô của thành phố càng tăng lên.

Đưa ra giải pháp, Sở Giao thông Vận tải đề nghị Bộ Giao thông Vận tải nghiên cứu khống chế số lượng xe ôtô dưới 9 chỗ tham gia ứng dụng phần mềm này đồng thời ban hành các quy định về điều kiện ứng dụng phần mềm quản lý chung để triển khai cho các doanh nghiệp, hợp tác xã có đủ điều kiện theo đúng chỉ đạo.

“Công ty Trách nhiệm hữu hạn GrabTaxi hỗ trợ phần mềm ứng dụng cho đơn vị vận tải kinh doanh chứ không tham gia việc trực tiếp kinh doanh vận tải,” ông Linh bày tỏ quan điểm.