Không phải hạ tầng kém, lấn chiếm lề đường mới là nguyên nhân ùn tắc

Ô tô đỗ bừa bãi, chiếm hết đường đi

Chúng ta thường hay nói rằng diện tích đường phố Việt Nam hiện nay không theo kịp sự bùng nổ của các phương tiện giao thông khi các thành phố ngày càng phát triển, và hệ quả là việc kẹt xe, ô nhiễm, quá tải xảy ra thường xuyên. Tôi nghĩ rằng điều đó đúng nhưng vẫn chưa đủ, nếu chúng ta chưa tham khảo thêm những vấn đề sau đây để có thể tìm ra giải pháp cho vấn đề giao thông thành phố:

Nếu có một cuộc khảo sát để xác định số lượng xe đang lưu thông trên đường phố Việt Nam thì tôi vẫn tin rằng có không dưới 50% số lượng xe đó khi lưu thông trên đường phố sẽ đậu đỗ vô tư trên lòng đường lề đường. Lòng lề đường của chúng ta hiện nay không khác gì những bãi đỗ xe vô tổ chức. Lòng đường đã hẹp nhưng hai bên lòng đường là những xe đỗ trái phép, vô tư. Lề đường chúng ta có cũng như không vì vấn nạn lấn chiếm để mua bán, để xe máy và các dịch vụ khác không tên.

Quan sát giao thông trên đường phố thì chúng ta cũng dễ dàng thấy các hình ảnh:

Dòng xe cộ đang di chuyển bỗng gặp một xe đậu dưới lòng đường thì tất cả đều quẹo trái để tránh xe kia, qua hết xe đỗ trái phép thì tất cả các xe lại quẹo phải,... Cứ thế quẹo trái, quẹo phải tạo nên một dòng chảy giao thông zích-zắc trên đường phố.

Xe buýt liên tục tấp vào tấp ra đón trả khách. Cứ mỗi lần buýt tấp vào tấp ra là dòng xe như bị nén lại và tắc nghẽn cục bộ vì buýt. Buýt cũng là nhân tố làm tăng thêm quá trình zích zắc của dòng chảy lưu thông, không an toàn cho hành khách lên xuống, thậm chí còn được mệnh danh là "hung thần đường phố "

Lề đường không khác gì các dãy chợ tự phát. Người dân và các cơ quan vô tư lấn chiếm để mua bán, để xe,... Mua bán ở lề đường quá thuận tiện đã tạo thành một thói quen chiếm hữu lề đường mà không cần suy nghĩ. Người mua cứ thế tấp xe vào, không thích nhấc mông lên khỏi yên xe, người bán cứ thế trao đổi, bất chấp không gian của người đi bộ. Việc lấn chiếm còn được nhiều người cổ vũ gọi đây là nét đẹp văn hóa đường phố Việt Nam cần được bảo tồn, hoặc nhiều khi còn được nhân văn hóa bằng cách này cách khác .

Và cũng nếu chúng ta tổng hợp được các giải pháp hiện nay về vấn đề chống kẹt xe thì chúng ta cũng sẽ thấy :

• Hạn chế lưu thông bằng cách chỉ cho phép mỗi người đăng ký một xe.
• Xe ra vào thành phố theo biển số ngày chẵn lẽ.
• Lộ trình cấm hẳn xe máy và từng bước hạn chế xe cá nhân.
• Kẻ vạch trên lề đường dành một phần lề đường để làm các dịch vụ không tên có thu phí, một phần còn lại dành cho người đi bộ .
• Cắm biển cấm đỗ xe dưới lòng đường, nhưng thiếu nhân sự kiểm soát cho nên biển cấm gần như vô hiệu khi vắng bóng CSGT.
• Cổ động và dành ưu tiên tuyệt đối cho buýt, nhưng buýt thường xuyên trễ giờ, buýt không thân thiện, không lịch sự và còn chưa nói đến các tệ nạn khác trên buýt vẫn chưa khắc phục được như trộm cắp, côn đồ,...
• Bàn vấn đề xây thêm cầu, mở thêm đường.

Còn nhiều giải pháp khác nữa mà tôi chưa kịp đưa lên đây. Tôi chỉ nêu lên một số vấn đề thực trạng và các giải pháp hiện nay để chúng ta thấy được vấn nạn của giao thông đường phố Việt Nam. Nhìn chung, cả thực trạng và các giải pháp hiện nay chúng ta chỉ nhìn thấy và giải quyết bằng phần ngọn cho nên kẹt xe vẫn còn đó, nhếch nhác vẫn còn đây. Nếu chúng ta không nhìn thấy từ gốc của vấn đề để giải quyết một cách căn bản thì vấn đề giao thông đường phố sẽ ngày càng trầm trọng hơn có thể dẫn đến hỗn loạn giao thông, mất kiểm soát. Chúng ta cần nhìn vấn đề từ gốc để giải quyết một cách căn bản nhất và đây là giải pháp căn bản của vấn đề :

Về thực trạng diện tích đường phố của chúng ta hiện nay vẫn đủ để giao thông phát triển không quá tải như chúng ta suy nghĩ lâu nay. Sở dĩ đường phố của chúng ta chật chội là vì có không dưới 50% số lượng xe đổ trái phép trên lòng lề đường khi tham gia giao thông. Lòng lề đường vừa là nơi lưu thông vừa là nơi để xe cộ và cũng là nơi lấn chiếm để mua bán, để làm các dịch vụ không tên, thì hỏi làm sao mà không quá tải được?

Nếu chúng ta giải phóng triệt để lòng lề đường, phạt nặng xe đỗ trái phép và việc lấn chiếm lề đường để mua bán, thì rõ ràng sự thông thoáng sẽ tăng lên hơn 50%. Nếu làm nghiêm, không cho phép bất cứ ai đứng trên pháp luật và cũng đừng làm theo kiểu phong trào, bắt cóc bỏ dĩa, hết phong trào thì đâu lại vào đấy. Nếu được như vậy thì hiệu quả tuyệt vời sẽ đến khi chúng ta áp dụng các giải pháp căn bản sau đây đồng bộ để chấn chỉnh giao thông đường phố:

Tổ chức họp cư dân thành phố và một số cơ quan để nêu rõ: Lề đường cũng là một loại hình bất động sản, là tài sản của thành phố, cấm hẳn việc chiếm dụng, sở hữu để kinh doanh. Phạt thật nặng hành vi này để bỏ thói quen của một số hộ và một số cơ quan sử dụng đất mặt tiền bấy lâu nay cứ vô tư coi lề đường trước nhà mình, trước cơ quan mình là của mình, là nơi mình mua bán, để xe tùy thích. Cần thiết phải chỉ rõ cho một số hộ dân và một số cơ quan biết rằng: Nhà nước khi cấp giấy CNQSDĐ là không cấp lề đường cho cá nhân và tổ chức nào cả. Nếu chiếm dụng của công làm của riêng để sử dụng là vi phạm pháp luật, kể cả các cơ quan nhà nước. Đặt camera để phạt tất cả những ai lấn chiếm. Phải nhận rõ: LẤN CHIẾM LỀ ĐƯỜNG LÀ THỦ PHẠM CHÍNH GÂY KẸT XE.

Hiện tượng lưu thông zích zắc trên đường phố vì phải tránh những xe đậu trái phép dưới lòng đường và chuyện xe buýt tấp vào tấp ra đón trả khách đã gây nên nghẽn lưu thông cục bộ và kẹt xe. Để giải quyết hiện tượng này thì chỉ có một giải pháp duy nhất, đó là việc kẽ vạch phản quang để bố trí làn xe buýt chạy sát lề đường.

Vấn nạn các loại xe 4 bánh đậu trái phép dưới lòng đường là nhiều vô số kể, nếu không có giải pháp mới thì không thể đẩy đuổi các loại xe này. Chúng ta không có đủ lực lượng để đẩy đuổi ,không thể cắm biển cấm đậu xe thì chúng ta kẽ vạch phản quang để các tuyến xe buýt chạy sát lề đường. Khi kẽ vạch phản quang dành riêng cho buýt, thì buýt không còn tấp vào tấp ra đón trả khách, không còn gây ùn tắc cục bộ, tạo thêm thuận lợi và an toàn cho hành khách đi buýt. Điều quan trọng nhất đó là việc buýt chính là nhân tố đẩy đuổi liên tục các xe đậu trái phép dưới lòng đường. Khi không còn xe đỗ dưới lòng đường thì không còn hiện tượng dòng xe phải di chuyển zích zắc để tránh xe đỗ trái phép, khơi thông dòng chảy hiệu quả. Vạch phản quang cần ghi chữ lớn trên mặt đường: ĐƯỜNG DÀNH CHO XE BUÝT VÀ CÁC LOẠI XE ƯU TIÊN - CẤM ĐỖ CÁC LOẠI XE. Đường dành riêng cho buýt thì các loại xe có thể dừng không quá hai phút. Buýt có camera giám sát hành trình gửi trực tiếp hình ảnh về bộ phận điều phối giao thông để xử phạt nếu các xe vẫn đỗ chây ì trên đường của buýt.

Chấn chỉnh lại hiện trạng xe buýt để buýt thân thiện -sạch sẽ -lịch sự -tiện ích, bằng cách đào tạo lại lái xe và phụ xe để họ thấy rõ được hành khách là thượng đế, là đối tượng phục vụ. Những tệ nạn trên buýt như cướp giật, móc túi,... cũng cần phải giải quyết triệt để và giám sát kĩ bằng camera. Nếu tệ nạn trên xe vẫn còn thì sẽ không bao giờ hấp dẫn khách đi xe.

Không cấm các phương tiện cá nhân, vì nếu cấm sẽ vi hiến! Nhưng cấm dừng đỗ trái phép trong thành phố lại là chuyện hợp hiến. Khi xử phạt mạnh tay việc dừng đỗ xe sai quy định trong thành phố thì người sử dụng các phương tiện cá nhân khi đem xe tham gia giao thông sẽ phải cân nhắc hành vi của mình, họ sẽ phải điều chỉnh hành vi, vì không còn được phép để xe bừa bãi trên lòng lề đường nữa. Đây chính là giải pháp căn bản để giải quyết vấn nạn kẹt xe, nếu không áp dụng giải pháp này thì dù có xây thêm cầu mở thêm đường vẫn kẹt xe .

Khi chính quyền thành phố giải quyết vấn đề trên một cách căn bản và ổn định lâu dài thì sẽ kích thích các doanh nghiệp tư nhân đầu tư xây dựng các bãi đỗ xe cao tầng trong và ven thành phố, vì họ nhận thức được rằng: đầu tư vào các bãi đỗ xe cao tầng thu được lợi ích kinh tế nhiều hơn là đầu tư xây chung cư. Quy luật kinh tế thị trường là vậy, nhưng điều đó hôm nay vẫn chưa xảy ra vì doanh nghiệp chưa thấy chính quyền thành phố cương quyết và phạt quyết liệt việc đậu đỗ sai quy định trên lòng lề đường cho nên doanh nghiệp chưa yên tâm để đầu tư .

Tóm lại, những điều tôi trình bày chỉ trở thành hiện thực tốt đẹp chỉ khi lãnh đạo thành phố quyết tâm thực hiện ,làm rốt ráo ,lâu dài không theo kiểu phong trào, vì khi hết phong trào thì đâu lại vào đấy và hệ quả là thành phố của chúng ta không bao giờ phát triển được .