Hội nghị ATGT Việt Nam 2023: Kinh nghiệm châu Âu giảm thương vong của người điều khiển mô tô, xe máy

Trong khuôn khổ Hội nghị ATGT năm 2023, ThS. Nguyễn Thế Anh, Học viện Cảnh sát nhân dân cho biết, xe mô tô, xe gắn máy là phương tiện phổ biến để di chuyển trong đô thị do kích thước nhỏ gọn và tính chất tiết kiệm chi phí.

Tuy nhiên, chúng cũng tiềm ẩn nguy cơ tai nạn giao thông cao hơn so với các phương tiện khác. Tính dễ bị tổn thương của người đi xe và các yếu tố cơ sở hạ tầng khác nhau đòi hỏi các cơ quan chức năng của các quốc gia tại châu Âu phải đặc biệt quan tâm và tăng cường các biện pháp can thiệp để nâng cao mức độ an toàn cho người điều khiển xe mô tô, xe gắn máy, giảm thiểu những rủi ro mà tai nạn giao thông liên quan đến xe mô tô, xe gắn máy gây ra.

Theo ThS. Nguyễn Thế Anh, mô tô và xe gắn máy là những lựa chọn phổ biến để di chuyển trong đô thị, đặc biệt là ở các thành phố có mật độ giao thông đông đúc. Kích thước nhỏ gọn cho phép người điều khiển điều hướng giao thông dễ dàng, giảm thời gian di chuyển và mang lại giải pháp thay thế tiết kiệm chi phí thay cho việc sử dụng ô tô.

Tuy nhiên, số liệu thống kê cho thấy tai nạn giao thông (TNGT) đường bộ liên quan đến xe mô tô và xe gắn máy có tỷ lệ xảy ra cao hơn so với các phương tiện cơ giới khác. Một số quốc gia ở châu Âu cho thấy xu hướng đáng lo ngại về số ca tử vong liên quan đến người điều khiển xe mô tô, xe gắn máy. Tính dễ bị tổn thương của người điều khiển xe mô tô và xe gắn máy, cùng với các yếu tố khác liên quan đến sự bất cập của cơ sở hạ tầng giao thông tổng thể, từ đó đòi hỏi các cơ quan chức năng phải tăng cường nỗ lực giải quyết vấn đề cấp bách này.

Thập kỷ qua (2011-2021) tại châu Âu chứng kiến 45.000 người điều khiển xe mô tô, xe gắn máy tử vong do TNGT đường bộ. Trong đó, số người điều khiển xe mô tô, xe gắn máy tử vong giảm 25%, từ 5.216 người năm 2011 so với 3.891 người năm 2021. Số người tử vong do TNGT đường bộ đối với các phương tiện khác giảm 33% so với cùng kỳ.

Nhìn chung, số người tử vong liên quan đến xe mô tô, xe gắn máy giảm tại một số quốc gia ở châu Âu phản ánh tác động tích cực của nhiều biện pháp can thiệp và chiến dịch nâng cao nhận thức đối với người tham gia giao thông. Tuy nhiên, một số quốc gia khác lại chứng kiến sự gia tăng đáng tiếc. Do đó, các quốc gia cần tiếp tục nỗ lực nâng cao mức độ an toàn cho người điều khiển xe mô tô, xe gắn máy, giảm tỉ lệ tử vong do TNGT đường bộ liên quan đến xe mô tô, xe gắn máy gây ra.

Dữ liệu thống kê cho thấy tốc độ không phù hợp (lái xe quá tốc độ đối với các hoạt động giao thông thông thường và điều kiện môi trường) là yếu tố gây ra 22% các vụ tai nạn đối với người điều khiển xe mô tô, xe gắn máy.

Bên cạnh đó hành vi thiếu quan sát là nguyên nhân chiếm đến 38% các vụ tai nạn liên quan đến xe mô tô, xe gắn máy. Đặc biệt, 64% người điều khiển tử vong hoặc bị thương nặng trong các vụ tai nạn do bị mất kiểm soát tại một khúc cua hoặc đường cong.

Các yếu tố khác như độ tuổi, kỹ năng hoặc kinh nghiệm cũng có thể ảnh hưởng đến vấn đề an toàn của người điều khiển xe mô tô, xe gắn máy. Do đó, cần tiến hành các biện pháp can thiệp khác nhau nhằm nâng cao mức độ an toàn cho người điều khiển xe mô tô, xe gắn máy.

Tại các quốc gia ở Châu Âu đã tiến hành các biện pháp: Nâng cao kỹ năng cho người điều khiển xe mô tô, xe gắn máy; Cung cấp môi trường an toàn hơn cho người điều khiển xe mô tô, xe gắn máy; Bảo đảm yếu tố an toàn kỹ thuật của phương tiện; Tăng cường các hoạt động cưỡng chế xử lý vi phạm…

Tại Việt Nam, TNGT liên quan đến xe mô tô, xe gắn máy cũng là một trong những vấn đề hiện nay cần đặc biệt quan tâm. Có thể xem xét áp dụng các biện pháp can thiệp đã được tiến hành tại các quốc gia ở châu Âu vào điều kiện thực tế của Việt Nam nhằm giảm thiểu số vụ TNGT liên quan đến xe mô tô, xe gắn máy trong thời gian tới như nâng cao kỹ năng cho người điều khiển xe mô tô, xe gắn máy trong đó nâng cao nhận thức rủi ro, nguy cơ gây mất tập trung và đưa vào các chương trình đào tạo, sát hạch giấy phép lái xe đối với người điều khiển xe mô tô, xe gắn máy; cung cấp môi trường an toàn hơn cho người điều khiển xe mô tô, xe gắn máy trong việc xác định các địa điểm có nguy cơ tiềm ẩn gây tai nạn và từ đó đưa ra các biện pháp can thiệp một cách kịp thời.

Ngoài ra, nghiên cứu phát triển và áp dụng các yếu tố kỹ thuật hiện đại trên phương tiện mô tô, xe gắn máy như các nước châu Âu đang tiến hành như: Hệ thống chống bó cứng phanh (ABS), ADAS và ARAS hay cuộc gọi điện tử eCall trong trường hợp xảy ra sự cố và cần dịch vụ khẩn cấp. Cuối cùng, cần tăng cường hoạt động cưỡng chế đối với các hành vi vi phạm chủ yếu dẫn đến những vụ TNGT có tính chất nghiêm trọng của người điều khiển xe mô tô, xe gắn máy gây ra tại Việt Nam hiện nay như: chạy quá tốc độ, sử dụng rượu, bia, không chú ý quan sát…