Kỳ lạ tuyến xe điện được điều hành hoàn toàn bởi trẻ em ở Budapest

Với những giá sách chứa những cuốn sách giáo khoa cũ và các hành lang được dán đầy những bức tranh, Gyermekvasútas Otthon ở ngoại ô phía tây Budapest có vẻ giống như bất cứ trường học bình thường nào khác trước khi chuông reo.

Qua những khung cửa sổ, bạn có thể nhìn thấy những đứa trẻ đang ngồi ở bàn học, trêu chọc bạn bè, chơi đùa với điện thoại di dộng hoặc vẽ nguệch ngoạc trên những cuốn sổ tay trong khi chờ một ngày học mới bắt đầu.

Nhưng khi nhìn kỹ hơn, bạn sẽ thấy một điều kỳ lạ. Những cuốn sách giáo khoa đó không phải đại số hay tiếng Anh. Thay vào đó, chúng có dấu của MÁV START Zrt, công ty đường sắt quốc gia Hungary. Bên cạnh bảng trắng là một tấm poster hoạt hình tiết lộ quy trinh an toàn chi tiết khi một con hươu – hoặc thường là một con nhím – đi lạc vào đường ray và trong vùng nguy hiểm. Bên cạnh nó là bản thiết kế bên trong của một động cơ đầu máy.

Nằm ở ngoại ô, phía cuối của tuyến xe điện Hűvösvölgy – một trong 10 tuyến xe điện và tàu điện ngầm ngoại ô – Gyermekvasútas Otthon không phải là một trường học thông thường. Nó là cơ sở đào tạo ngoại khóa cho Gyermekvasút dài 11,7km, hay đường xe điện số 7.

Balázs Sáringer, một trong những người giám sát 20 tuổi của trung tâm đào tạo, cho biết: “Mọi người nghĩ rằng những đứa trẻ từ 10 đến 16 tuổi trở thành những trưởng ga thật là kỳ quặc, nhưng đó không phải là tất cả những gì chúng làm. Bọn trẻ điều chỉnh ghi tàu, thông báo cho hành khách, kiểm soát các tín hiệu, và bán vé. Điều duy nhất mà chúng không làm là lái tàu.”

Công việc khó khăn như vậy có thể gây bất ngờ cho hầu hết người trưởng thành, nhưng đường sắt được điều khiển bởi trẻ em đã từng phổ biến thời Liên Xô còn tồn tại. Hiện tượng này bắt nguồn từ Liên Xô cũ, với đường sắt của trẻ em đầu tiên trên thế giới được mở ra tại Công viên Gorky ở Mátxcơva vào năm 1932. Trong 60 năm tiếp theo, 52 tuyến đường sắt như vậy đã được xây dựng ở khắp Đông Âu.

Hầu hết các tuyến đường sắt này đã đóng cửa, nhưng công ty đường sắt quốc gia Hungary vẫn muốn gìn giữ di sản này. MÁV START Zrt tin rằng nó vẫn có giá đối với giáo dục trẻ em, trong khi “sản phẩm phụ” được hoan nghênh là sự ra đời của một thế hệ công nhân mới.

Không có vị khách nào thường đến trung tâm đào tạo tại Gyermekvasút trước bữa sáng, nhưng nếu có thể làm được như vậy thì bạn sẽ có cảm giác như đang lạc vào quá khứ. Vào 8h sáng, bọn trẻ diễu hành từ lớp học ra sân trường để điểm danh. Những người làm nhiệm vụ sẽ mặc áo khoác hải quân và mũ quân đội có chóp nhọn. Những bộ đồng phục này sẽ được kiểm tra, và những đứa trẻ sẽ hát những bài hát gợi nhớ đến năm 1947 khi đoàn tàu của trẻ em ở Hungary ra đời.

Trong buổi lễ, Sáringer phát kế hoạch làm việc cho nhóm 25 thành viên với độ tuổi từ 10 đến 14 được lựa chọn từ các trường học trên khắp thủ đô của Hungary. Bọn trẻ ở đây không chỉ vì đạt điểm cao, mà còn vì đã trải qua một chương trình đào tạo chuyên sâu trong 6 tháng. Chỉ bây giờ, sau khi ứng tuyển tham gia vào chương trình trước nhiều tháng, chúng mới sẵn sàng để chạy đường ray.

Sáringer chia sẻ: “Nhiều người ghét tàu hỏa vì sự cổ lỗ của nó. Nhưng chuyến xe điện này còn hơn cả truyền thống. Nó là về giáo dục. Bán vé là một bài học về toán. Điều khiển ghi tàu là một bài học về vật lý. Chào đón du khách nước ngoài có thể là một lớp học về tiếng Anh. Hãy hỏi những đứa trẻ ở đây, họ hiểu giá trị của nó.”

Khi chiếc xe điện sẵn sàng cho chuyến đi 50 phút đầu tiên theo lịch trình, thật dễ dàng để hiểu được điều anh ấy vừa nói. Những thanh thiếu niên soát vé bán và đóng dấu cho những tấm vé trong khi trêu đùa với hành khách. Trên tàu, những đứa trẻ mặc đồng phục ríu rít với hành khách, bầu không khí phấn khích được thể hiện rõ ràng, trong khi nhà ga nhộn nhịp với sự mong chờ. Trên sân ga, trưởng ga 10 tuổi đang kiểm tra đồng hồ để đảm bảo mọi thứ đều đúng giờ. Một tiếng còi vang lên, đèn tín hiệu chuyển từ màu đỏ sang xanh lá cây, cửa đoàn tàu được đóng lại và đoàn tàu rống lên, báo hiệu cho chàng trai trẻ 11 tuổi điều khiển tín hiệu ở đằng xa.

Sau đó, chuyến tàu khởi hành và sân ga một lần nữa lại chìm trong bầu không khí yên lặng.