Người lao động có thể tăng ca không quá 12 giờ một ngày

Mức lương tối thiểu phải đảm bảo mức sống tối thiểu của người lao động và gia đình họ. Ảnh minh hoạ: DNSG.

Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội vừa có dự thảo, xin ý kiến để trình Chính phủ dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Lao động như: mức lương tối thiểu, tăng giờ làm thêm, tuổi nghỉ hưu...

Chỉnh cách tính lương tối thiểu

Khoản 1, Điều 91, Bộ luật Lao động hiện hành quy định, mức lương tối thiểu phải bảo đảm nhu cầu sống tối thiểu của người lao động và gia đình họ. Tuy nhiên, thời gian qua cho thấy việc xác định nhu cầu sống tối thiểu là rất khó định lượng vì nhu cầu sống gồm cả nhu cầu vật chất và nhu cầu về tinh thần.

Ý kiến chuyên gia đánh giá rằng mức lương tối thiểu vùng hiện nay chưa đáp ứng được đầy đủ mức sống tối thiểu của người lao động và gia đình họ. 

Do vậy, dự thảo Luật đề xuất sửa đổi quy định mức lương tối thiểu theo hướng đảm bảo "mức sống tối thiểu của người lao động và gia đình họ" và đề nghị bổ sung thêm các yếu tố xác định mức lương tối thiểu vùng để làm căn cứ cho Hội đồng tiền lương quốc gia nghiên cứu đề xuất. 

Bên cạnh đó, dự thảo Luật cũng đề xuất khi xác định mức lương tối thiểu vùng, Hội đồng tiền lương quốc gia căn cứ vào mức tiền đủ sống và mức độ cải thiện mức sống của người lao động; Chỉ số giá tiêu dùng và các tác động tới chỉ số giá tiêu dùng khi có thay đổi mức lương tối thiểu; Mức tiền lương thịnh hành trên thị trường trong nước và quốc tế; Nhu cầu của người lao động và gia đình họ…

Tăng giờ làm thêm

Điều 106 của Bộ luật Lao động hiện hành quy định số giờ làm thêm tối đa của người lao động là không quá 30 giờ một tháng và 1 năm không quá 200 giờ, trường hợp đặc biệt không quá 300 giờ.

Song, thời gian qua nhiều ý kiến đề nghị cần tăng giờ làm thêm tối đa để đáp ứng nhu cầu của đa số doanh nghiệp, người lao động có nguyện vọng làm thêm để tăng thêm thu nhập; tăng tính cạnh tranh của thị trường lao động Việt Nam so với các quốc gia trong khu vực.

Quy định về số giờ làm thêm tối đa của người lao động ở các nước. Đồ họa: K.Linh.

Thực tế, số giờ làm thêm tối đa của người lao động Việt Nam hiện ở mức thấp so với các quốc gia trong khu vực. Chẳng hạn như, Trung Quốc 36 giờ một tháng; Indonesia 56 giờ một tháng; Singapore 72 giờ một tháng; Malaysia 104 giờ một tháng; Lào 45 giờ một tháng; Campuchia và Philippines không khống chế.

Trên cơ sở đó, dự thảo Luật đề xuất tăng số giờ làm thêm tối đa theo hướng quy định 1 ngày làm việc thì người lao động làm việc bình thường và làm thêm giờ tối đa không quá 12 giờ/ngày.

Tuy nhiên, không được phép huy động người lao động làm thêm giờ liên tục quá 5 ngày làm việc cho mỗi đợt làm thêm giờ. 

Cân nhắc tăng tuổi nghỉ hưu lên 62 với nam, 58 với nữ

Điều 187 Bộ luật Lao động quy định tuổi nghỉ hưu của người lao động trong điều kiện bình thường là 60 đối với nam và 55 đối với nữ.  Tăng tuổi nghỉ hưu là một nội dung lớn đã từng được đặt ra nhiều lần trong quá trình soạn thảo luật nhưng chưa được Quốc hội thông qua.

Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội cho hay lần sửa đổi này, tiếp tục có nhiều ý kiến đề nghị tăng tuổi nghỉ hưu vì 6 lý do.

Thứ nhất, tuổi thọ bình quân của người Việt Nam những năm gần đây đã tăng nhiều so với giai đoạn trước đây. Khoảng cách giữa tuổi thọ bình quân với tuổi nghỉ hưu bình quân rất dài nên nhiều người nghỉ hưu vẫn tiếp tục tham gia lao động, làm việc thêm và họ vẫn có đủ sức khỏe tham gia lao động tiếp.

Thứ hai, dân số nước ta đang chuyển từ thời kỳ dân số vàng sang giai đoạn già hóa dân số, trong tương lai lực lượng lao động trẻ sẽ thiếu hụt.

Thứ ba, nếu cứ giữ tuổi nghỉ hưu như hiện tại thì quỹ hưu trí, tử tuất không đảm bảo trong dài hạn.

Thứ tư, bảo đảm sự không phân biệt đối xử về tuổi nghỉ hưu giữa lao động nam và lao động nữ để phù hợp với các tiêu chuẩn quốc tế như Công ước Cedaw, công ước của ILO….

Thứ năm, tận dụng được nguồn nhân lực động có trình độ, kỹ thuật cao và có kinh nghiệm và kinh nghiệm của nhiều nước trên thế giới đã và đang điều chỉnh tăng tuổi hưu, có nước lên tới 67 tuổi.

Do còn nhiều ý kiến khác nhau về vấn đề này nên dự thảo Luật hiện đang thể hiện 2 phương án tại Điều 187 để xin ý kiến. Phương án 1: giữ như hiện hành nam là 60 tuổi và nữ là 55 tuổi.

Phương án 2: tăng tuổi nghỉ hưu của nam lên 62 và nữ lên 58, tăng theo lộ trình mỗi năm tăng 3 tháng để đảm bảo việc tăng tuổi nghỉ hưu được vận hành "mượt mà", không gây xáo trộn mạnh đến việc bố trí và sử dụng lao động.

Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội dự kiến trình Chính phủ tháng 1/2017 và tháng 4/2017 sẽ trình Quốc hội dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Lao động.