NHẬN ĐỊNH VỀ CÁC VỤ VIỆC LIÊN QUAN ĐẾN ĐẤT ĐAI GÂY XUNG ĐỘT XÃ HỘI Ở QUẢNG NINH VÀ MỘT SỐ GIẢI PHÁP

1. ĐẶT VẤN ĐỀ

1.1. Thời gian tới, trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh còn tiềm ẩn diễn biến phức tạp của những xung đột xã hội liên quan đến đất đai:

Theo Đề án quy hoạch tổng thể phát triển mạng lưới đô thị Việt Nam đến năm 2025 và tầm nhìn đến năm 2050, Thủ tướng Chính phủ đã ký Quyết định số 80/QĐ-TTg vào tháng 2/2023, Quảng Ninh là một trung tâm kinh tế, một động lực của vùng kinh tế trọng điểm phía Bắc; đồng thời, là một trong những đầu tàu kinh tế, chính trị, văn hoá, xã hội của Tổ quốc. Quảng Ninh có vai trò quan trọng đối với phát triển kinh tế, văn hoá, xã hội, đối ngoại. Theo đó, quy mô tỉnh Quảng Ninh sẽ bao gồm 13 đơn vị hành chính: 04 thành phố (Hạ Long, Móng Cái, Cẩm Phả, Uông Bí) và 02 thị xã (Quảng Yên, Đông Triều) và 07 huyện (Bình Liêu, Tiên Yên, Đầm Hà, Hải Hà, Ba Chẽ, Vân Đồn, Cô Tô). Phía Bắc giáp Trung Quốc; phía Đông và Nam giáp Vịnh Bắc Bộ; phía Tây Nam giáp tỉnh Hải Dương và thành phố Hải Phòng; phía Đông Nam giáp tỉnh Bắc Giang và tỉnh Lạng Sơn. Quy mô diện tích rộng lớn như thế đòi hỏi Quảng Ninh cần chú trọng đầu tư xây dựng, hoàn chỉnh hệ thống cơ sở vật liêu, kết cấu hạ tầng đồng bộ, hiện đại.

Trong những năm tới, kinh tế tỉnh Quảng Ninh tiếp tục phát triển nhanh, các dự án phát triển kinh tế - xã hội tiếp tục được triển khai làm gia tăng nhu cầu thu hồi, chuyển đổi mục đích sử dụng đất. Cùng với tiến trình hội nhập kinh tế thế giới mạnh mẽ, công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước, cũng giống các địa phương khác, tỉnh Quảng Ninh không ngừng đầu tư, xây dựng, phát triển hệ thống kết cấu hạ tầng đồng bộ, tỷ lệ đô thị hoá ngày càng cao. Các dự án phát triển kinh tế - xã hội ngày càng tăng nhanh sẽ kéo theo nhu cầu thu hồi đất tăng cao. Trong bối cảnh đó, sự gia tăng dân số quy mô, nhanh chóng trên địa bàn tỉnh kéo theo nhu cầu sử dụng đất của nhân dân đạt mức cao buộc tỉnh Quảng Ninh triển khai nhiều dự án liên quan đến thu hồi, chuyển đổi mục đích sử dụng đất. Trên thực tiễn, quy mô dân số tỉnh Quảng Ninh tăng nhanh chóng, vượt quá dự báo theo quy hoạch chung của tỉnh. Dân số của tỉnh Quảng Ninh năm 2022 là gần 1,4 triệu dân.

Theo định hướng phát triển, đến năm 2030, Quảng Ninh sẽ có 12 đơn vị hành chính đô thị và trở thành thành phố trực thuộc Trung Ương trên cơ sở hình thành khu vực nội thành với 07 đô thị (Hạ Long, Móng Cái – Hải Hà, Cẩm Phả, Uông Bí, Đông Triều, Quảng Yên, Vân Đồn) và thành lập thị xã Tiên Yên. Để thực hiện điều trên, Tỉnh Quảng Ninh phải cải tạo, phát triển để đáp ứng yêu cầu về tỉ trọng đơn vị hành chính đô thị. Do đó, sẽ có nhiều dự án cần thực hiện và phải thu hồi, bồi thường, chuyển đổi công năng sử dụng đất. Cùng với đó, tỉnh Quảng Ninh đã và đang triển khai nhiều dự án phát triển kinh tế, đô thị, giao thông công cộng để phát triển các đại đô thị, các dự án phát triển giao thông công cộng như Nút giao Hạ Long Xanh, cầu Cửa Lục, cao tốc Hạ Long – Móng Cái, các dự án giao thông đô thị... Quá trình triển khai sẽ làm nảy sinh những khiếu kiện, tranh chấp phức tạp liên quan đến đất đai, nếu không được ngăn chặn, giải quyết sớm sẽ gây phức tạp, ảnh hưởng đến ANTT. Bên cạnh đó, thực tiễn cho thấy, một số dự án sau khi được cơ quan thẩm quyền xem xét, quyết định thu hồi đất đã không triển khai thực hiện, hoặc chậm trễ trong việc triển khai thực hiện, do đó hiệu quả kinh tế - xã hội thấp dẫn đến giảm sút lòng tin của quần chúng nhân dân. Tình trạng một số dự án thu hồi đất của người dân với giá đền bù thấp, sau đó đem bán ra thị trường với mức giá rất cao, gây dư luận bất bình trong quần chúng; hoặc khi thu hồi đất áp giá nhà đất theo cơ chế thị trường thấp, sau nhiều năm không triển khai, làm giá nhà đất tăng cao, người dân mất đất sản xuất, không công ăn việc làm, quay lại chiếm dụng đất đai để tranh chấp, khiếu nại, xung đột. Đây là thực trạng đang diễn ra, không được giải quyết dứt điểm, làm nảy sinh những tranh chấp không thể giải quyết trong ngắn hạn, tiềm ẩn phức tạp về ANTT.

1.2. Các đối tượng chống đối, thế lực thù địch tiếp tục lợi dụng xung đột xã hội liên quan đất đai trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh để chống Đảng, Nhà nước

Thực tiễn phòng ngừa XĐXH liên quan đất đai trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh góp phần đảm bảo ANTT thời gian vừa qua cho thấy, hầu hết các vụ việc phức tạp đều có sự tham gia xúi giục, kích động, lôi kéo, hậu thuẫn của các thế lực thù địch, đối tượng phản động ở cả trong và ngoài nước.

Trong thời gian tới, khi nhà nước, tỉnh Quảng Ninh tiến hành triển khai các dự án, công trình trọng điểm, tiến hành thu hồi đất, giải phóng mặt bằng, các tổ chức, đối tượng trên sẽ tập trung chú ý, lợi dụng những sơ hở trong công tác quản lý, vi phạm của một bộ phận cán bộ chính quyền, lợi dụng tình hình tranh chấp, khiếu kiện, XĐXH liên quan đến đất đai trên địa bàn để hoạt động nhằm chống phá Đảng, Nhà nước. Do đó, trong phòng ngừa XĐXH liên quan đất đai trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh nhằm đảm bảo ANTT, lực lượng CAND cần hết sức cảnh giác, chú ý phòng ngừa, không để các thế lực thù địch, phản động có điều kiện can thiệp, có biện pháp kiên quyết đấu tranh, ngăn chặn kịp thời các hoạt động lợi dụng của chúng nhằm xâm phạm ANTT.

2. NỘI DUNG NGHIÊN CỨU

Về giải pháp nâng cao hiệu quả công tác công an phòng ngừa xung đột xã hội liên quan đến đất đai trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh góp phần bảo đảm an ninh, trật tự

2.1. Chủ động làm tốt công tác thu thập, xử lý thông tin, đánh giá đúng thực trạng mâu thuẫn, xung đột xã hội liên quan đến đất đai trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh

Nhằm nâng cao hiệu quả phòng ngừa, các đơn vị nghiệp vụ và công an các địa phương trực thuộc Công an tỉnh Quảng Ninh cần chủ động làm tốt công tác thu thập, xử lý thông tin, đánh giá đúng tình hình, thực trạng XĐXH liên quan đến đất đai trên địa bàn, cụ thể như sau:

Chú trọng thu thập thông tin về việc thực hiện các dự án trọng điểm, liên quan đến việc thu hồi, bồi thường, giải phóng mặt bằng với phạm vi rộng lớn, liên quan đến nhiều đối tượng tại các địa phương, ngay từ lúc mới có chủ trương về dự án. Đồng thời, công tác thu thập, xử lý thông tin cần nắm chắc tình hình về hoạt động của hệ thống chính trị cơ sở, các cơ quan quản lý nhà nước liên đến lĩnh vực đất đai, tài nguyên, môi trường; kịp thời phát hiện những vi phạm, sai phạm trong việc thực hiện chủ trương, chính sách, pháp luật trong lĩnh vực đất đai, quy hoạch, xây dựng; nắm chắc tình hình về khiếu nại tố cáo và giải quyết khiếu nại tố cáo của các cấp chính quyền; phát hiện kịp thời những mâu thuẫn trong nội bộ nhân dân, giữa nhân dân với doanh nghiệp, chính quyền địa phương nơi có các dự án liên quan đến thu hồi, đền bù, giải phóng mặt bằng.

2.2. Chủ động và kịp thời tham mưu với các cấp ủy Đảng, chính quyền tỉnh Quảng Ninh và Công an cấp trên trong lãnh đạo, chỉ đạo giải quyết ngay từ cơ sở các vụ việc phức tạp liên quan đến đất đai

Tăng cường hoà giải ngay tại cơ sở nhằm giải quyết mâu thuẫn, tranh chấp, khiếu kiện. Trong phòng ngừa XĐXH liên quan đến đất đai, nhằm bảo đảm ANTT thì công tác tham mưu với các cấp uỷ Đảng, chính quyền tỉnh Quảng Ninh và Công an cấp trên trong lãnh đạo, chỉ đạo giải quyết ngay tại cơ sở các vụ việc có ý nghĩa quyết định, là yếu tố cốt lõi trong phòng ngừa XĐXH liên quan đến đất đai nhằm bảo đảm ANTT.

Trong công tác đấu tranh phòng chống, giải quyết tình hình tranh chấp, khiếu kiện, mâu thuẫn, XĐXH liên quan đến đất đai, nhất là giải quyết các vụ việc phức tạp về ANTT, tuỳ theo tình hình, đặc điểm của mỗi vụ việc, lực lượng Công an các cấp đề xuất, tham mưu cấp uỷ Đảng, chính quyền cùng cấp và Công an cấp trên có thẩm quyền đưa ra chủ trương giải quyết phù hợp, hiệu quả, có sự phối hợp chặt chẽ của các cấp, các ngành, chính quyền địa phương.

2.3 Tăng cường phối hợp với các cơ quan, ban ngành liên quan trong trong phòng ngừa xung đột xã hội liên quan đất đai

Nhằm nâng cao công tác phòng ngừa XĐXH liên quan đất đai góp phần bảo đảm ANTT việc tăng cường phối hợp với các cơ quan, đơn vị liên quan là rất cần thiết.Đồng thời, Công an tỉnh Quảng Ninh cần tăng cường phối hợp với các sở, ban, ngành có liên quan như Sở Tài nguyên và Môi trường, Sở Quy hoạch, Sở Xây dựng, Sở Giao thông vận tải, thuộc Sở Nội vụ (Ban Tôn giáo) để trao đổi thông tin, nắm tình hình về chủ trương, việc triển khai các dự án xây dựng có quy mô lớn, có tác động ảnh hưởng đến bộ phận lớn dân cư. Trên cơ sở đó, kịp thời tham mưu cho cấp ủy Đảng, chính quyền các cấp chỉ đạo các cơ quan chức năng trong thông tin, tuyên truyền, vận động quần chúng, kịp thời hòa giải, giải quyết bảo đảm hài hòa lợi ích của các chủ thể có liên quan, tạo đồng thuận xã hội khi triển khai dự án.

2.4. Chủ động xây dựng, triển khai thực hiện các kế hoạch, phương án bảo đảm an ninh, trật tự tại địa bàn xảy ra vụ việc mâu thuẫn, xung đột xã hội liên quan đến đất đai

Trong phòng ngừa XĐXH liên quan đến đất đai trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh nhằm bảo đảm ANTT việc xây dựng và triển khai thực hiện tốt phương án, kế hoạch bảo đảm ANTT sẽ giúp lực lượng Công an tỉnh chủ động nắm bắt, phân tích, dự báo chính xác tình hình, bảo đảm quán triệt, cụ thể hoá và triển khai thực hiện đúng tư tưởng chỉ đạo, giám sát việc thực hiện từng mặt công tác, huy động được sự tham gia và phát huy tối đa các nguồn lực phục vụ công tác phòng ngừa.

Trong xây dựng, triển khai thực hiện các phương án bảo đảm ANTT góp phân phòng ngừa XĐXH liên quan đất đai cần dự báo tình huống xảy ra XĐXH có ảnh hưởng đến ANTT, phải có biện pháp chủ động giải quyết ngay tại cơ sở, không để phức tạp, kéo dài, không bị kẻ xấu lợi dụng, kích động gây rối. Trong khi giải quyết xung đột, căn cứ vào tình huống xung đột mà huy động, bố trí lực lượng, phương tiện hợp lý, áp dụng đồng bộ các biện pháp công tác như biện pháp quân sự, kinh tế, chính trị, hình sự, nghiệp vụ Công an.

2.5. Đấu tranh, xử lý nghiêm với các đối tượng chủ mưu, cầm đầu, quá khích, lợi dụng các mâu thuẫn, xung đột xã hội liên quan đến đất đai hoạt động chống Đảng, Nhà nước

Thời gian tới, trong quá trình đấu tranh xử lý các vụ việc phức tạp, về đất đai nhằm bảo đảm ANTT, song song với công tác giáo dục, vận động, đấu tranh, thuyết phục, lực lượng Công an tỉnh Quảng Ninh cần chủ động áp dụng linh hoạt hệ thống pháp luật, huy động lực lượng của chính quyền, đấu tranh, xử lý hiệu quả với các đối tượng cầm đâu, quá khích, lợi dụng các mâu thuẫn, XĐXH liên quan về đất đai chống Đảng, Nhà nước.

Trên cơ sở tư liệu, bằng chứng thu thập được về hành vi vi phạm pháp luật của từng loại đối tượng, lực lượng Công an Tỉnh cần nghiên cứu, đánh giá kỹ lưỡng, cẩn trọng qua đó vận dụng pháp luật, xử lý nghiêm minh những đối tượng chủ mưu, cầm đầu, cốt cán, lợi dụng các mâu thuẫn, XĐXH liên quan đến đất đai chống Đảng, Chính quyền.