Những nghề nghiệp có nguy cơ bị "thất sủng" trong cuộc cách mạng 4.0

 

Người máy làm ruộng sẽ là công cụ dần thay thế cho những lao động truyền thống.

Cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ hai, với phong trào áp dụng dây chuyền lắp ráp trong nhiều ngành nghề, đã khiến hàng trăm nghìn người mất việc, như Henry Ford đã từng làm với công ty Ford nổi tiếng của mình. Trong tương lai, với cơn sóng lớn của cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư, sự trỗi dậy của Trí tuệ nhân tạo, robot thông minh và thực tế ảo sẽ khiến những ngành nghề nào dần bị “thất sủng”?

1. Lao động phổ thông trong nông nghiệp

Dân số thế giới đang dần tiếp cận con số 9 tỉ người trong năm 2050 nhưng 10% trong số đó vẫn nằm trong tình trạng đói nghèo. Việc robot và tự động hóa dần thay thế lao động trong nông nghiệp sẽ khiến chúng ta hi vọng vào một tương lai xóa sổ hoàn toàn nạn đói. Mặc dù máy móc hiện đại được sử dụng vào sản xuất lương thực như phun thuốc trừ sâu, tưới nước hay thu hoạch đã có từ lâu, nhưng với sự phát triển của máy móc trong cuộc cách mạng lần thứ tư này, những lao động trước đây phải vất vả ngoài đồng ruộng.

Theo ông Klaus Schwab, sáng lập viên và giám đốc điều hành Diễn đàn Kinh tế Thế giới (WEF), công nghệ phân tích thời tiết, đất đai và dịch bệnh qua những siêu máy tính có thể giúp người nông dân cải thiện sản lượng của mình. Và người máy làm ruộng sẽ là công cụ dần thay thế cho những lao động truyền thống trên đồng ruộng từ hàng nghìn năm nay.

2. Lái xe taxi/xe bus

Xe tự lái trong tương lai.

Vào năm 2014, “gã khổng lồ” trong ngành dịch vụ vận tải Uber đã ấp ủ một dự án nghiên cứu và sản xuất xe hơi tự lái. Với sự tiến bộ của công nghệ, đặc biệt là các công nghệ cảm biến và trí tuệ nhân tạo, việc xe hơi tự lái có độ an toàn cao hơn con người, sẽ giúp những chiếc xe này trong tương lai được sử dụng rộng rãi trên những con đường hàng ngày. Vào năm 2019 tới, ở Anh người ta sẽ bắt đầu cho thử nghiệm những con đường dành riêng cho xe tự lái đầu tiên. 

Còn gì tuyệt vời hơn trong tương lai, khi bạn chỉ cần mở điện thoại lên, dùng app để đặt điểm đến và sẽ có một chiếc xe taxi hoàn toàn tự động đón bạn chỉ sau vài phút chờ đợi. Với chế độ tự động hoàn toàn, bạn sẽ không cần phải có một lái xe và có thể thảnh thơi đọc báo hay làm việc ngay trên xe với độ an toàn cao hơn cả khi có người thao tác lái xe.

3. Giúp việc gia đình

Cùng với sự phát triển của trí thông minh nhân tạo, các mô hình nhà thông minh (Smarthome) cũng lần lượt ra đời. Bước đầu của nhà thông minh chỉ đơn giản là việc bật nước nóng hay cho cá ăn qua Internet, nhưng với sự phát triển đáng kinh ngạc của công nghệ hiện nay, A.I sẽ có thể thay thế luôn công việc của người giúp việc trong nhà bạn. Từ dọn dẹp nhà cửa, đổ rác, tưới cây cho đến nấu ăn, giặt giũ, những tính năng ưu việt của nhà thông minh vẫn sẽ tiếp tục được phát triển trong tương lai. 

4. Công nhân xây dựng

Công việc xây dựng trên công trường hiện nay còn khá thủ công và tiêu hao nhiều nguồn nhân lực vô ích nhưng vẫn có độ chính xác chưa thực sự cao. Các nhà khoa học tại Viện Công nghệ Massachusetts hiện đang nghiên cứu nền tảng số hóa cho xây dựng (Digital Construction Platform) và đã được công bố vào tháng 4 vừa rồi với hi vọng sẽ là bước đà cho cuộc cách mạng trong xây dựng trong tương lai.

Sự linh hoạt của cánh tay robot sẽ giúp mở ra một kỉ nguyên mới trong thiết kế và thi công xây dựng, giúp giảm lãng phí vật liệu, tăng năng suất và hạn chế tai nạn lao động xuống mức thấp nhất. Những công việc đòi hỏi nhiều người có nhiệm vụ khác nhau như hàn, cắt, xử lí bề mặt có thể được thay thế chỉ bằng một robot cải tiến duy nhất mà thậm chí năng suất làm việc và độ chính xác còn tăng lên gấp nhiều lần. Và dĩ nhiên, việc áp dụng robot cải tiến vào ngành này sẽ cắt giảm lực lượng công nhân lao động, chỉ giữ lại một phần các giám sát viên và kiến trúc sư.

Nhưng liệu bạn có dám ở trong một căn nhà được in 3D chỉ trong vài ngày?

5. Lễ tân nhà hàng khách sạn

Trong tương lai, khi mỗi người có một danh tính xác định trên Internet, việc thu thập Dữ liệu lớn để xác định hình dáng, sở thích và tính cách của mỗi khách hàng, qua đó khi có khách đến các robot tiếp tân có thể chào hỏi và trả lời câu hỏi của khách ở những vị trí mà dường như máy móc không thể thay thế con người như tiếp tân, phục vụ bàn hay call center. Đặc biệt là các “lễ tân robot” này có lợi thế hơn hẳn về mặt ngoại ngữ khi gặp khách nước ngoài, một vấn đề mà hiện nay rất ít quốc gia có thể khắc phục được khi có tiếp tân là người bình thường.

6. Nhân viên y tế

Gần đây hãng máy tính nổi tiếng IBM đã cho ra mắt siêu trí tuệ nhân tạo IBM Watson (lấy tên từ người sáng lập ra công ty này) chạy trên một siêu máy tính gồm một chuỗi gồm 90 máy chủ IBM Power 750, mỗi máy chủ gồm có 32 nhân xử lý POWER7 chạy với tốc độ 3,55 GHz. Với sức mạnh khủng khiếp trên, Watson có thể xử lý 500 gigabytes mỗi giây và hiện đang được áp dụng để nghiên cứu và chữa trị ung thư. Trong tương lai không xa, các máy tính như thế này sẽ giúp các bác sĩ sắp xếp hồ sơ bệnh nhân, chẩn đoán bệnh với tốc độ mà các trợ lí bình thường không thể nào làm nổi. Các bác sĩ chỉ cần nhập dữ liệu được đo đạc trong thực tế vào máy tính và IBM Watson sẽ đưa ra hướng điều trị chính xác.

Ngoài ra, các ứng dụng điện thoại sử dụng trí tuệ nhân tạo để theo dõi và nhắc nhở sức khỏe chủ nhân như đo nhịp tim, nhắc uống nước hàng ngày, hay chú ý trong việc tập thể thao.

7. Binh sĩ

Nước Mỹ có những chiếc máy bay không người lái (UAV) có thể thả bom chính xác vào những mục tiêu được định vị, Israel chế tạo drone có thể tìm và phá hủy các radar. Triều Tiên thậm chí còn lắp đặt robot tuần tra ở ngay biên giới với Hàn Quốc. 

Tất cả những thiết bị trên đều có thể hoạt động mà không cần có sự hỗ trợ của con người. Chúng đều có trí thông minh nhân tạo để có thể tự xác định và tiêu diệt các mục tiêu.

Mặc dù công nghệ này hiện nay vẫn còn khiếm khuyết nhưng nó ngày càng chính xác hơn, và nguy hiểm hơn. Điều này có thể khiến nhiều người nghĩ đến những bộ phim viễn tưởng như Kẻ Hủy Diệt hay RoboCop. Tuy nhiên việc đưa robot ra chiến trường có thể làm giảm thiểu thương vong cho binh sĩ và khi mà robot có thể nghiêm chỉnh chấp hành những luật lệ như “không bắn phụ nữ và trẻ em”, chúng ta có thể ngăn chặn được những thảm kịch như vụ thảm sát ở Mỹ Lai.

Cuộc cách mạng 4.0 đang diễn ra hàng ngày hàng giờ, với những bước tiến nhanh tới mức khiến chúng ta thật khó có thể tưởng tượng những gì có thể đến trong tương lai. Việc máy móc dần thay thế con người không phải là điều trong khoa học viễn tưởng mà đang xảy ra ngay trong chính đời sống. Theo thống kê của WEF, sự phát triển của robot sẽ khiến hơn 5 triệu người mất việc từ nay đến năm 2020 nhưng xu thế áp dụng công nghệ là một điều không thể ngăn cản dù nó có thể gây ra một số vấn đề nghiêm trọng cần giải quyết.