Radar trên tiêm kích F-35A Lightning II có thể bất ngờ ngưng hoạt động

"Hiện đại thì hại điện", câu này khá chính xác với trường hợp của chiếc tiêm kích tấn công phối hợp F-35A Lightning II JFS khi hệ thống radar điện tử quét chùm chủ động (AESA) siêu tinh vi mà nó mang theo có thể bất ngờ ngưng hoạt động do ... lỗi phần mềm. Vì vậy, không phải ngẫu nhiên mà các phi công lái F-35 lại được huấn luyện khởi động lại hệ thống máy tính trên máy bay ngay khi đang bay, có thể là nhằm chiếm lại quyền kiểm soát trong trường hợp bị tin tặc tấn công nhưng cũng có thể là giải pháp tình thế để phục hồi hệ thống radar.

Hồi cuối năm ngoái, IHS Jane - công ty nghiên cứu quân sự, hàng không và vận tải của Anh đã công bố nhiều bảng ghi chép về hệ thống radar AN/APG-81 do Northrop Grumman phát triển cho chương trình F-35. Theo kế hoạch triển khai năng lực hoạt động sơ khởi (IOC) thì không lực Hoa Kỳ sẽ sử dụng phiên bản phần mềm revision 3i trên các máy bay F-35A vào cuối năm nay. Tuy nhiên, phiên bản này dính một lỗi rất nghiêm trọng và theo mô tả của thiếu tướng Jeffrey Harrigian - giám đốc bộ phận các hệ thống tích hợp thuộc chương trình F-35: "lỗi này ảnh hưởng đến độ ổn định của radar. Điều có thể xảy ra là radar có thể nhận được một tín hiệu cho biết nó đang hoạt động không chính xác hoặc ngưng hoạt động và điều này buộc các phi công phải khởi động lại radar."

Việc khởi động lại hệ thống radar trên máy bay không phải là một thủ tục phổ biến. Đối với chiếc F-16, hệ thống radar chỉ được yêu cầu khởi động lại bằng mã mới khi thay đổi nhiệm vụ. Tuy nhiên, không lực Hoa Kỳ không nêu rõ khi nào tình trạng bất ổn định của radar xảy ra và như vậy, rõ ràng đây là một vấn đề cần được ưu tiên giải quyết trước khi bước vào giai đoạn IOC. Harrigan cho biết Lockheed Martin đã phát hiện ra nguyên nhân của lỗi này và đang yêu cầu các nhà phát triển chịu trách nhiệm lập trình phần mềm cho hệ thống radar AN/APG-81 sửa lỗi. Được biết bản vá lỗi dự kiến sẽ được tung ra vào cuối tháng 3 nhưng nếu trì hoãn, kế hoạch IOC đối với F-35A của không lực Hoa Kỳ sẽ bị dời lại so với thời điểm ban đầu là cuối tháng 8 năm nay.

Bên cạnh F-35A thì phiên bản cất/hạ cánh thẳng đứng F-35B đã bắt đầu thực hiện chương trình IOC kể từ tháng 6 năm ngoái. F-35B sử dụng một phiên bản phần mềm cũ hơn và đến nay vẫn chưa có dấu hiệu cho thấy phần mềm này cũng dính lỗi ảnh hưởng đến hệ thống radar.

Phiên bản phần mềm chạy trên F-35B chứa hơn 87% các đoạn mã cần có để mang lại năng lực chiến đấu toàn diện cho chiếc tiêm kích này. Tuy nhiên, phần mềm này vẫn gặp nhiều vấn đề, không lực Hoa Kỳ đã hủy nhiều bài test để kịp triển khai trên F-35B vào tháng 6 năm ngoái. Chính vì vậy chiếc F-35B hiện tại đã bị giảm số lượng vũ khí có thể mang theo bởi phần mềm vẫn chưa hoàn thiện và chưa được tích hợp đầy đủ.