Sri Lanka muốn lấy lại cảng chiến lược đã cho Trung Quốc thuê 99 năm

Cảng Hambantota nằm ở phía nam Sri Lanka. Ảnh: Bloomberg.

Chính quyền mới ở Sri Lanka do Tổng thống Gotabaya Rajapaska đứng đầu muốn hủy hợp đồng để lấy lại cảng Hambantota mà chính quyền trước đây đã cho một doanh nghiệp Trung Quốc thuê trong 99 năm, vì lợi ích quốc gia, theo Bloomberg.

Năm 2017, thủ tướng Sri Lanka khi đó, Ranil Wickremesinghe, đã thay đổi nội dung thỏa thuận, nói sẽ khó để hoàn trả số tiền đã vay từ Trung Quốc để xây dựng cảng này. Ông đồng ý cho liên doanh do Công ty Cảng Giao thương Trung Quốc (CMP) làm chủ thuê cảng Hambanota trong 99 năm với giá 1,1 tỷ USD.

Điều này đã giúp làm nhẹ khoản nợ từ Trung Quốc mà Sri Lanka đang phải chịu, ông Wickremesinghe nói trong một cuộc phỏng vấn năm 2018.

"Chúng tôi muốn họ trả nó lại", ông Ajith Nivard Cabraal, cựu thống đốc ngân hàng trung ương kiêm cố vấn kinh tế cho cựu thủ tướng Mahinda Rajapaksa, nói trong một phỏng vấn với Bloomberg tại nhà ông ở ngoại ô thủ đô Colombo.

"Tình huống lý tưởng sẽ là trở về nguyên trạng. Chúng tôi trả lại tiền vay vào thời điểm thích hợp theo cách mà ban đầu chúng tôi đã đồng ý, mà không có bất cứ sự xáo trộn nào".

Cảng Hambantota là biểu tượng cho những tranh cãi từ châu Á đến châu Phi về chương trình "Vành đai và Con đường" đầy tham vọng của Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình. Nền kinh tế lớn thứ hai thế giới bị cáo buộc cố tình đẩy các nước nghèo vào "bẫy nợ" với phương thức cho vay nặng tính bóc lột.

Nỗ lực lấy lại cảng biển chiến lược sẽ giúp chính phủ mới ở Sri Lanka, được điều hành bởi Tổng thống Gotabaya Rajapaksa và anh trai ông Mahinda Rajapaksa - người vừa tiếp tục được bổ nhiệm làm thủ tướng sau 2 nhiệm kỳ, thể hiện quyết tâm của họ trong việc thay đổi thỏa thuận được xem là gây tổn hại an ninh quốc gia. Đây là nền tảng chính trong chiến dịch tranh cử của ông Gotabaya Rajapaksa, người mới nhậm chức tổng thống hồi giữa tháng 11.

Với vị trí địa chiến lược ở phía nam Sri Lanka trông ra Ấn Độ Dương, nằm trên tuyến vận tải đường biển chính giữa châu Á và châu Âu, cảng Hambantota đã gây lo lắng cho Ấn Độ cũng như các nước khác về nguy cơ Bắc Kinh sử dụng nơi này cho các mục đích quân sự hoặc chiến lược trong tương lai. 

Trung Quốc đã bác bỏ những quan ngại về ý đồ quân sự trong việc đầu tư vào cảng Hambantota, nói việc này mới lợi cho cả hai bên và giúp thúc đẩy nền kinh tế Sri Lanka.