Thảm họa môi trường tại Cty Núi Pháo đang "bức tử" cuộc sống của dân?

Công ty Núi Pháo khai thác khoáng sản gây ô nhiễm môi trường trầm trọng

Dự án khai thác chế biến khoáng sản Núi Pháo của Công ty TNHH Khai thác, chế biến khoáng sản Núi Pháo (gọi tắt là Công ty Núi Pháo) được Bộ Tài nguyên và Môi trường cấp Giấy phép khai thác từ năm 2010 với thời hạn 17,5 năm và sản lượng khai thác 3.500.000 tấn quặng nguyên khai Vonfram - đa kim/năm.

Sau một thời gian đi vào hoạt động, đến nay, Công ty Núi Pháo liên tục vấp phải sự phản ứng quyết liệt từ người dân xã Hà Thượng, huyện Đại Từ, tỉnh Thái Nguyên. Nguyên nhân được xác định là do dự án này thường xuyên gây ô nhiễm môi trường, uy hiếp đến tính mạng, sức khỏe và tình hình sản xuất tại địa phương.

Được biết, hiện nay, hàng trăm hộ dân xã Hà Thượng, huyện Đại Từ sinh sống quanh khu vực dự án khai thác khoáng sản Núi Pháo đang phải sống khổ sở từng ngày. Bất cứ ai đến gần khu dân cư trên đều choáng váng với mùi hóa chất nồng nặc. Người dân nơi đây phải đóng kín cửa suốt ngày, giăng bạt để ngăn bụi.

Xe tải hạng nặng chở hóa chất phục vụ dự án khai thác khoáng sản Núi Pháo "bức tử" môi trường sống của người dân

Bà Phạm Thị Oanh (xóm 3, xã Hà Thượng, huyện Đại Từ) cho biết: “để hạn chế ảnh hưởng đến khu dân cư, công ty đã thực hiện tạo QL 37 bằng cách ra ngọn đèo cao hàng chục mét  so với khu dân cư, tuy nhiên xe cộ đi lại ngày đêm ầm ầm, thải khói, bụi mù mịt xuống xóm. Mặt khác, đường đèo mới đã hạn chế giao thông, gây khó khăn cho phát triển kinh tế của người dân.

Chị Nguyễn Thị Cẩm Vân (38 tuổi, xóm 4, xã Hà Thượng) cho biết: “ 24/24 giờ, người dân phải nghe tiếng nghiền quặng và khói bụi bủa vây, lại thêm việc nổ mìn khai thác quặng với số lượng lớn thường xuyên làm chấn động nhà cửa và đất đai. Băng tải bột quặng cao hàng chục mét xả bụi vào không khí bay khắp vùng kèm theo những mùi hôi khiến người dân khó thở, nôn mửa”.

“Đặc biệt, hàng ngày từng đoàn xe chở các thùng hóa chất bốc đủ các loại mùi mà khi người dân hít phải gây hắt hơi, chảy nước mũi, tức ngực, khó thở, nôn mửa hàng loạt. Trong khi đó, bản thân tôi đang bụng mang dạ chửa, mà liên tục phải hít vô vàn các loại chất độc hại và khói bụi, việc này ảnh hưởng lớn tới sức khỏe của tôi và em bé. Gia đình chúng tôi nằm trong diện phải di  dời, song tới thời điểm này mọi thứ vẫn giậm chân tại chỗ và mọi lời hứa của UBND tỉnh Thái Nguyên và Công ty Núi Pháo xem ra cũng chỉ để mị dân”, chị Vân bức xúc nói.

Công ty Núi Pháo xả thải trực tiếp ra môi trường khiến diện tích đất nông nghiệp xóm 3 và 4 xã Hà Thượng "chết dần chết mòn", không thể canh tác lúa và hoa màu

Trao đổi với phóng viên, ông Nguyễn Văn Định (58 tuổi, Trưởng xóm 3, xã Hà Thượng) cho biết: “Hiện nay, trên địa bàn các xóm 3 và 4 có hàng chục người mắc các chứng bệnh về đường hô hấp, mắt, tiêu hóa…tỉ lệ này luôn cao hơn các năm trước. Và nguyên nhân được xác định là do môi trường bị ô nhiễm nghiêm trọng, trong đó thủ phạm gây ra là công ty Núi Pháo”.

“Đã có hàng chục biên bản về tình trạng ô nhiễm không khí tại khu vực xóm 3 và 4 được lập ra. Cá biệt, trong các ngày từ 1 đến 4/9/2016 Công ty Núi Pháo liên tục “bức tử” người dân bằng thứ mùi hóa chất độc hại, hôi thối, gây khó thở”, ông Định nói.

Theo kết quả quan trắc môi trường do Sở Tài nguyên và Môi trường Thái Nguyên chủ trì cho thấy trong nước thải ra môi trường của công ty Núi Pháo vào suối Cát (nguồn tiếp nhận nước thải) đã bị ô nhiễm kim loại nặng và hóa chất. Hàm lượng Asen, sắt, thủy ngân, Flo, tổng Xianua đã vượt giới hạn cho phép.

Nghiêm trọng hơn khi, hàm lượng Asen, Sắt, Thủy Ngân, Flo, tổng Xianua đã vượt giới hạn cho phép

Tổng lượng hóa chất sử dụng năm 2015 tăng gấp 2,8 lần so với tổng lượng trong báo cáo đánh giá tác động môi trường (ĐGTĐTM), có 13 loại phát sinh ngoài danh mục báo cáo ĐGTĐTM . Trong tổng số 31 loại hóa chất Công ty Núi Pháo đang sử dụng có một số loại có khối lượng sử dụng vượt mức trong báo cáo ĐGTĐTM : Đồng sunfat sử dụng vượt mức 1,34 lần, Natri Hydroxit sử dụng vượt mức 10,25 lần.

Mặt khác, dự án này còn nghiễm nhiên gây ô nhiễm môi trường do bụi, tiếng ồn, mùi hóa chất của nhà máy tuyển, nứt nhà cửa do nổ mìn, mất nước canh tác, úng ngập ruộng vườn do ngấm nước ngầm tại các khu dân cư xóm 3,4,6,7,8,9 xã Hà Thượng; xóm 13, 14 xã Tân Linh; xóm 1,2 xã Hùng Sơn. Tổng số hộ đã bị ảnh hưởng ước tính trên 350 hộ.

Nghiêm trọng hơn khi, hàm lượng Asen, sắt, thủy ngân, Flo, tổng Xianua đã vượt giới hạn cho phép. Cụ thể là:  Trong nước thải từ nhà máy (tại Đập khe vối) đã phát hiện tổng Xianua vượt tiêu chuẩn cho phép đến hàng chục lần, cá biệt có đợt vượt giới hạn đến 231 lần (năm 2014).  

Trong nước mặt suối Cát tiếp nhận nước thải của công ty Núi Pháo đã phát hiện Xianua (hóa chất để tuyển quặng) vượt giới hạn cho phép đối với nước mặt từ 30 lần - 217 lần. 

Kết quả phân tích nước xuất lộ trong khu đất nhà dân có hàm lượng sắt, Mangan cao vượt tiêu chuẩn cho phép 2-5 lần.

Băng tải tuyển kim loại của Cty Núi Pháo cao hàng trăm mét xả thẳng khói, bụi vào nhà dân

Ngoài ra, qua kiểm tra, các cơ quan chức năng tỉnh Thái Nguyên còn phát hiện, trạm xử lý nước thải của công ty Núi Pháo có những hệ thống đường ống xả nước thải không qua Trạm xử lý nước thải ra môi trường, kết quả phân tích đã phát hiện hàm lượng Xianua vượt quy chuẩn 32 lần, với lưu lượng trên 10.000 m3.

Riêng 6 tháng đầu năm 2016, UBND tỉnh Thái Nguyên đã có 03 Công văn Báo cáo Bộ Tài nguyên và Môi trường về tình hình hoạt động của Công ty Núi Pháo và những tác động ảnh hưởng đến môi trường, đời sống nhân dân khu vực; đề nghị Bộ Tài nguyên và Môi trường kiểm tra, đánh giá tổng thể tác động ảnh hưởng đến môi trường từ quá trình hoạt động của Công ty Núi Pháo để có biện pháp giải quyết dứt điểm vấn đề môi trường của Công ty Núi Pháo (Công văn số 915/UBND-KTN ngày 31/3/2016; số 1441/UBND-CNN ngày 10/5/2016; số 1968/UBND-CNN ngày 15/6/2016).

Vì không thể chịu đựng được cảnh hôi thối, nồng nặc mùi hóa chất, đất, đá từ trên cao dội xuống, gia đình bà Phạm Thị Oanh đã bỏ nhà đi lánh nạn từ nhiều năm nay

Trong Báo cáo số 147/BC-UBND và tại cuộc làm việc với Bộ Tài Nguyên và Môi trường ngày 14/7 tỉnh Thái Nguyên đã đề nghị Bộ Tài Nguyên& Môi trường thanh tra toàn diện về công tác bảo vệ môi trường trong hoạt động khai thác, chế biến khoáng sản của Công ty Núi Pháo, làm cơ sở cho việc giải quyết, trả lời đơn thư kiến nghị của dân về vấn đề ô nhiễm môi trường tại khu vực.

Được biết, mới đây, Bộ Tài Nguyên và Môi trường triển khai kế hoạch thanh tra các vấn đề về thực hiện các quy định, chính sách pháp luật của Nhà nước về môi trường, khai thác khoáng sản, công tác quản lý ra sao tại Dự án Núi Pháo trong suốt thời gian vừa qua.

Chúng tôi sẽ tiếp tục thông tin ở bài sau.