Thầy trò lo trở tay không kịp trước thay đổi thi THPT quốc gia

Học sinh đánh giá việc tổng hợp các môn xã hội vào một bài thi làm giảm thế mạnh của các em ở từng môn học. Ảnh: Ngọc Thành.

Sau khi Bộ Giáo dục và Đào tạo công bố dự thảo phương án thi, xét tốt nghiệp THPT và tuyển sinh đại học, cao đẳng năm 2017, nhiều học sinh lớp 12 thấy lo lắng với các bài tổng hợp và theo hình thức hoàn toàn trắc nghiệm. Thu Hương, học sinh lớp 12 trường THPT Cao Bá Quát (Hà Nội), cho rằng phương thức thi THPT quốc gia 2017 đang làm khó thí sinh khi tổng hợp các môn thành bài Khoa học tự nhiên (Toán, Lý, Sinh) và Khoa học xã hội (Sử, Địa, Công dân).

Ngay từ đầu năm lớp 10, Hương đã đầu tư thời gian, công sức học các môn Toán, Lý, Hóa, Anh. Nếu đổi mới thực sự diễn ra, em sẽ phải ôn thêm cả Sinh thì mới có thể làm bài thi Khoa học tự nhiên. "Còn 10 tháng nữa là thi mà phải học 6 môn, đặc biệt phải học lại Sinh học từ đầu thì thực sự em không biết làm thế nào", Hương nói.

Từng tham khảo đề thi đánh giá năng lực của Đại học Quốc gia Hà Nội, Hương nhận định chắc chắn đề thi trắc nghiệm đối với môn Toán không phù hợp. Bởi có những câu rất dễ và cũng có những câu rất khó. Với những bạn không có thế mạnh về môn Toán, số câu rất khó kia là thử thách lớn.

Hoài Anh (lớp 12 THPT Cầu Giấy) chia sẻ: "Áp lực từ việc nâng cao kiến thức, chọn trường, chọn ngành khiến bọn em mệt mỏi rồi, giờ phải học thêm nhiều môn để thích ứng với phương thức thi mới thì quả là đuối sức". Nữ sinh lo lắng chỉ còn 10 tháng là đến kỳ thi, trong khi Bộ chưa công bố đề minh họa, không biết cấu trúc đề ra sao, học những phần nào để có thể làm trúng.

Chọn học ban C với các môn Văn, Sử, Địa để thi vào luật hoặc khối ngành xã hội, Hoài Anh băn khoăn nếu Sử, Địa thi trắc nghiệm lại vô tình hạn chế năng lực của học sinh. Các môn tự luận khối C yêu cầu thí sinh có khả năng viết, cảm nhận, phân tích, đánh giá chứ không đơn thuần tính toán nên làm bài trắc nghiệm sẽ không hợp lý.

"Chưa kể kiến thức Sử, Địa khá rộng, đôi khi bọn em chỉ nhớ tương đối rồi từ kiến thức nền mà viết ra. Giờ thi trắc nghiệm với 4 đáp án và chỉ chọn một thì học sinh phải nhớ chính xác tuyệt đối, chỉ cần nhầm lẫn chút là mất điểm ngay. Chuyển từ hình thức thi tự luận sang thi trắc nghiệm thì nhiều bạn sẽ học theo kiểu nhồi nhét, cố nhớ để rồi thi xong quên luôn", Hoài Anh phân tích.

Vừa đăng ký trường Sỹ quan Lục quân nhưng không đỗ, Nguyễn Ngọc Thắng (Hoài Đức, Hà Nội) dự định thi lại, nhưng khi biết dự thảo phương án tuyển sinh mới thì ý định bị lung lay. Thắng cho biết nếu thi tổng hợp thì không biết phải ôn luyện trọng tâm phần nào. Việc thi 50 câu trắc nghiệm Toán trong 90 phút là không khả quan. "Nếu đổi kiểu cách thi hay phương thức nộp hồ sơ thì còn có thể thích nghi ngay, nhưng đổi cấu trúc đề thi thì quá khó, đặc biệt là những bạn có ý định thi lại như em", Thắng chia sẻ.

Nhiều giáo viên cho rằng, việc thay đổi cần có lộ trình để cả thầy và trò có thể thích nghi. Ảnh: Ngọc Thành.

Chung mối lo với học sinh, cô Hà Kim Thúy (Việt Trì, Phú Thọ) vừa là giáo viên Toán cấp 3, vừa là phụ huynh có con học lớp 12 cho rằng thi Toán trắc nghiệm 50 câu là không hợp lý. Dù thi 4 hay 5 bài thì các em vẫn phải học tất cả môn, gánh nặng không nhẹ bớt mà thế mạnh ở từng môn lại giảm đi đáng kể. Bộ nên xem lại lộ trình, lấy ý kiến để sửa đổi cho phù hợp, áp dụng cho kỳ thi các năm sau để cả giáo viên, học sinh có thời gian chuẩn bị.

Là giáo viên dạy Sử lớp 12 ở nông thôn, cô Nguyễn Hương cho biết đến giờ học sinh nơi cô dạy vẫn chưa biết kỳ thi THPT quốc gia có thể thay đổi. Cô thực sự lo lắng cho tương lai môn Sử nếu trở thành một phần trong bài thi tổng hợp Khoa học xã hội. "Sử hiện đã bị xem nhẹ, nếu thi trắc nghiệm thì học sinh sẽ vì áp lực thi cử mà học đối phó, thi xong chữ thầy trả lại cho thầy, vì nhiều em vẫn mang tâm lý thi gì học nấy", giáo viên này giải thích.

Cô Hương phân tích thêm, mong muốn học sinh không học tủ, học lệch của Bộ Giáo dục hoàn toàn đúng, nhưng thay đổi cần có lộ trình. Học sinh nông thôn, vùng sâu không được cập nhật tin tức thường xuyên. Chờ đến lúc Bộ sửa quy chế thi THPT quốc gia, các Sở Giáo dục cho giáo viên tập huấn, phổ biến lại, các em sẽ mất thêm thời gian để "thấm" quy chế mới, trong khi tháng 6 năm sau đã thi.

Cô Mai Phương, Giám đốc một trung tâm tiếng Anh, có nhiều kinh nghiệm giảng dạy tiếng Anh trên truyền hình thấy "sốc" trước phương án thi tiếng Anh bằng 40 câu trắc nghiệm trong 60 phút. Theo cô, một bài thi đánh giá năng lực như vậy quá ngắn và đầy chủ quan. Việc rút ngắn bài thi tiếng Anh không giúp cho học sinh đỡ căng thẳng, thậm chí độ khó của bài thi sẽ cao hơn vì còn để xét tuyển đại học. Nhưng độ khó đó chưa chắc đánh giá được năng lực của học sinh.

So sánh với các kỳ thi lấy chứng chỉ quốc tế, cô Phương cho biết bài thi IELTS kiểm tra 4 kỹ năng kéo dài hơn 3 tiếng, bài thi TOEIC có 100 câu trắc nghiệm thi trong 120 phút và kiểm tra được 2 kỹ năng. Với 40 câu trong 60 phút như ở Việt Nam cùng với hệ thống loa đài không đảm bảo thì không thể kiểm tra được kỹ năng nào. Thậm chí, kỳ thi tiếng Anh Cambridge cho cấp tiểu học thời gian làm bài cũng không ngắn đến vậy.

Mặt khác, một bài thi dùng để xét tuyển đại học cần đo lường chính xác khả năng của học sinh. Nếu chỉ có trắc nghiệm, một bộ phận học sinh sẽ vượt qua nhờ may mắn. Cô Phương đánh giá, cấu trúc đề thi năm 2016 khá phù hợp, đánh giá học sinh tương đối toàn diện. Khả năng nếu phương án dự kiến này được áp dụng, các trường đại học sẽ có bài thi đánh giá riêng bên cạnh bài thi của Bộ.