Thẻ vé điện tử liên thông giao thông công cộng:Tất yếu của thời đại 4.0

Nhu cầu cấp thiết

Giám đốc Trung tâm Quản lý và điều hành giao thông đô thị Hà Nội Nguyễn Hoàng Hải nêu thực tế, hiện nay các tuyến buýt đang sử dụng cả vé tháng lẫn vé lượt bằng giấy. Việc sử dụng vé giấy được giao cho nhân viên phục vụ trên xe bán thủ công cho hành khách không chỉ gây tốn kém và lãng phí mà còn dẫn đến thất thoát không ít doanh thu, gây thiệt hại cho doanh nghiệp cũng như ngân sách. Nguyên nhân là bởi bán vé bằng giấy đòi hỏi phải có nhân sự soát vé, xé vé, phục vụ hành khách trên mỗi chuyến xe, làm tăng chi phí vận hành. Nếu áp dụng thẻ vé điện tử liên thông, những bất cập nêu trên sẽ được loại bỏ. Doanh thu của từng chuyến, từng tuyến, từng doanh nghiệp sẽ được minh bạch, công khai, giúp cơ quan quản lý nhà nước định lượng đúng mức độ hỗ trợ chi phí cho VTHKCC. Mặt khác, doanh nghiệp cũng sẽ quản lý được doanh thu, bảo đảm hạn chế tối đa thiệt hại kinh tế...

Hiện tại, Hà Nội đang triển khai nhiều dự án đường sắt đô thị và các tuyến xe buýt khác nhau. Trong tương lai, khi VTHKCC phát triển kết hợp đa dạng giữa nhiều loại hình thì cần có một công cụ góp phần quản lý, vận hành hữu hiệu mạng lưới, đồng thời giúp người dân dễ dàng tiếp cận, sử dụng các phương tiện VTHKCC. Chuyên gia thuộc Cơ quan Hợp tác quốc tế Nhật Bản (JICA) Honda Koya cho rằng, thẻ vé điện tử liên thông chính là công cụ Hà Nội đang cần để hoàn thiện khả năng vận hành của mạng lưới VTHKCC hiện đại.

Trên cơ sở đó, UBND TP. Hà Nội đã ban hành các quy định phê duyệt đề án khung chính sách, công nghệ thẻ vé điện tử áp dụng cho mạng lưới VTHKCC đô thị trên địa bàn. Theo đó, Hà Nội đã thành lập 4 tổ công tác, bao gồm cả các chuyên gia Nhật Bản, Việt Nam làm việc nhiều tháng qua. Kết quả, đến nay đã đưa ra được hướng dẫn thiết kế và tiêu chuẩn kỹ thuật; chính sách vé; tiêu chuẩn vận hành; điều khoản tham chiếu về cơ cấu tổ chức của Trung tâm Quản trị thẻ vé điện tử liên thông.

Phó Giám đốc Sở GTVT Hà Nội Vũ Hà chia sẻ, hiện nay Thành phố đã bước đầu triển khai thẻ vé điện tử trên tuyến buýt BRT 01 Kim Mã - Bến xe Yên Nghĩa. Dự kiến sắp tới triển khai loại hình thẻ vé này trên toàn mạng lưới xe buýt của Thành phố. Bên cạnh đó, mỗi dự án đường sắt đô thị khi đi vào vận hành cũng sẽ có thẻ vé riêng. Ví dụ như tuyến đường sắt đô thị số 1 Yên Viên - Ngọc Hồi, số 2A Cát Linh - Hà Đông sẽ sử dụng thẻ vé theo tiêu chuẩn Nhật Bản JIS X6319-4, trong khi tuyến số 2 Nam Thăng Long - Trần Hưng Đạo lại áp dụng tiêu chuẩn ISO 14443 cho thẻ vé…

Công cụ quản lý hiệu quả

Lãnh đạo UBND TP. Hà Nội đi thử xe buýt BRT bằng vé điện tử

 Theo số liệu thống kê, đến cuối năm 2018 Hà Nội đã phát hành trên 2.400 thẻ vé điện tử. Tính đến thời điểm hiện tại đã có 323.226 lượt hành khách sử dụng dịch vụ vé điện tử mới. Trong số này, có 87.994 hành khách vé lượt (dùng QR code), 201.955 vé tháng liên tuyến và 33.277 khách vé tháng một tuyến.

Mục tiêu của Hà Nội là những chiếc vé xe điện tử sẽ có thể sử dụng trên cả các tuyến xe buýt và hệ thống đường sắt đô thị sắp đi vào hoạt động. Điều này sẽ đảm bảo sự thuận tiện cho người dân, cung cấp số liệu báo cáo chính xác, kịp thời, giúp kiểm soát chính xác doanh thu bán vé.

Theo các chuyên gia về giao thông, thẻ vé điện tử liên thông sẽ bảo đảm lợi ích trước hết cho người dân. Mục tiêu của việc xây dựng hệ thống thẻ vé điện tử liên thông là người dân chỉ cần một tấm thẻ dùng chung cho tất cả các loại hình VTHKCC. Ngoài ra, với thẻ vé điện tử, người dân có thể trả chi phí cho cự ly di chuyển thực tế của mình, không cần mua vé cho cả tuyến xe buýt như hiện nay. Ngoài những lợi ích thiết thực cho người dân, hệ thống thẻ vé liên thông được đánh giá là công cụ trợ giúp đắc lực cho nhà quản lý và doanh nghiệp khai thác, kinh doanh dịch vụ VTHKCC.

Hành khách được hướng dẫn tận tình khi lần đầu trải nghiệm thẻ vé điện tử

 Ông Vũ Hà cho biết thêm: “Hiện JICA đã quyết định tài trợ Dự án Hỗ trợ phát triển hệ thống thẻ vé điện tử liên thông cho giao thông công cộng Hà Nội, với mục tiêu đưa ra được những tiêu chuẩn kỹ thuật và chính sách cơ bản cho toàn hệ thống thẻ vé điện tử liên thông.

Chuyên gia Honda Koya nhận định, UBND TP. Hà Nội đã ban hành Quy định về quản lý và ứng dụng các công nghệ cho thẻ vé điện tử của mạng lưới VTHKCC trên địa bàn Thành phố tại Quyết định số 3978/QĐ - UBND ngày 13/8/2015. Song, quyết định này mới chỉ đề cập đến một phần trong tổng thể hệ thống thẻ vé điện tử. Vì vậy, cần phải có những nghiên cứu sâu hơn, toàn diện hơn để có cơ sở xây dựng và quản lý tối ưu toàn bộ hệ thống thẻ vé điện tử liên thông trên mạng lưới VTHKCC của Hà Nội.