Thiết bị vệ sinh trăm tỉ trên tàu bốc mùi do quy trình tác nghiệp

Hiện các toa xe khách chất lượng cao mới đưa vào khai thác trên đường sắt VN đều sử dụng thiết bị vệ sinh hiện đại, tránh mùi hôi.

Dư luận mấy ngày qua nóng lên với câu chuyện về dự án thiết bị vệ sinh trên 821 toa xe tàu Thống Nhất dù được đầu tư hàng trăm tỷ đồng, song vẫn bốc mùi hôi thối, gây cảm giác khó chịu, làm ảnh hưởng tới hành khách trên tàu.

Liên quan tới vấn đề này, trao đổi với PV Tạp chí GTVT, đại diện Tổng Công ty Đường sắt Việt Nam cho biết: “Thực hiện ý kiến chỉ đạo của Bộ GTVT phải chấm dứt việc xả thải trên tàu xuống đường ảnh hưởng tới vệ sinh môi trường, Tổng công ty Đường sắt Việt Nam đã lập dự án  đầu tư, lắp đặt thiết bị vệ sinh tự hoại cho toàn bộ các toa xe khách (dự án 821 toa xe – PV) trên các tuyến đường sắt. Tổng giá trị thiết bị lắp đặt là trên 168 tỷ đồng, thời gian thực hiện dự án từ tháng 1/2014 đến hết 10/2015 hoàn thành và đưa vào sử dụng.

“Việc mua bán thiết bị bị vệ sinh trên toa xe được giao cho Ban QLDA ĐS khu vực 1 thực hiện thông qua tổ chức đấu thầu theo đúng quy định. Hai đơn vị trúng thầu gồm: Công ty Cổ phần Khoa học công nghệ Petech (Petech Corp) và Công ty CHODAI đã tiến hành lắp đặt trên các toa xe với chất lượng đảm bảo yêu cầu. Mức giá bình quân một bộ thiết bị biofast khoảng 152 triệu đồng”.

Cũng theo thông tin từ đại diện Tổng công ty Đường sắt Việt Nam thì các thiết bị của hai nhà cung cấp Petech và Chodai có ưu điểm tiết kiệm nước. Bởi các thiết bị của Petech dùng men vi sinh, còn của Chodai sử dụng công nghệ xử lý chất thải dạng khô, không sử dụng nước trong quá trình vệ sinh.

Mặt khác, hai loại thiết bị có giá thành và chi phí lắp đặt rẻ hơn so với thiết bị vệ sinh tự hoại Micropho (Mỹ) đã lắp đặt trên một số toa xe khách tuyến Thống Nhất trước kia. Ngay từ những năm 2002-2004, thiết bị hiện đại này của Mỹ đã có giá thành tới 35.000 USD/1 bộ lắp đặt lên toa xe.

Khi dự án được triển khai, Tổng công ty Đường sắt Việt Nam cũng tổ chức 4 lớp tập huấn hướng dẫn lắp đặt, bảo dưỡng thiết bị cho 300 lượt cán bộ, nhân viên đường sắt. Trước khi đưa vào sử dụng, công ty Chodai đã thực hiện việc thử nghiệm thiết bị bio-toilet của Nhật Bản trên mặt đất và thiết kế trên toa tàu cho đường sắt Việt Nam từ năm 2013 đến 2014. Thiết bị được bảo hành 3 năm kể từ khi lắp đặt.

Bên cạnh đó, việc triển khai dự án lắp đặt thiết bị vệ sinh tự hoại chống xả thải trên đường đã đem lại hiệu quả rõ rệt trong việc nâng cao chất lượng phục vụ hành khách và bảo vệ môi trường. Toàn bộ chất thải trên tàu đều được thu gom và xử lý theo công nghệ vi sinh, chấm dứt hoàn toàn việc xả thải xuống đường, được nhân dân và hành khách ghi nhận.

Cũng theo nhận định của đại diện Tổng công ty ĐSVN, trong quá trình sử dụng thực tế, các thiết bị vệ sinh trên tàu vẫn còn bộc lộ một số hạn chế và đã được các nhà sản xuất thực hiện bảo hành và xử lý khi tàu về ga cuối.

Cụ thể, vào các đợt cao điểm, do lượng hành khách đông, mật độ sử dụng nhà vệ sinh cao, nhân viên phục vụ chưa thực hiện đầy đủ quy trình tác nghiệp vệ sinh, các công ty vận tải chưa bảo dưỡng thiết bị vệ sinh theo đúng quy trình, đồng thời chưa hướng dẫn hành khách sử dụng cụ thể, vì vậy gây ra mùi hôi khó chịu cho hành khách.

Riêng đối với thiết bị Chodai sử dụng công nghệ xử lý chất thải dạng khô, không sử dụng nước trong quá trình vệ sinh, phải xáo trộn với giá thể, gia nhiệt để tách mùi và có quạt hút ra mùi. Vì đây là thiết bị không sử dụng nước, nhưng với thói quen của một bộ phận hành khách, lượng nước trong thiết bị gây ngập úng và bốc mùi. Và quá trình thiết bị nhào lộn giá thể trong bể chứa nhìn vào gây cảm giác không thoải mái cho hành khách.

Vì vậy, việc tuân thủ nghiêm ngặt quy trình hướng dẫn sử dụng, vận hành hoạt động, bảo trì, bảo dưỡng thiết bị là yếu tố rất quan trọng. Tại VN, do toa tàu quá đông khách và tàu chạy liên tục 2-3 ngày đêm cùng tập quán dùng nước rửa khiến bể vi sinh bị đọng nước, không sấy khô kịp, nên lên men gây hôi.

Một nguyên nhân quan trọng khác khiến toilet trên tàu có mùi hôi khó chịu là ý thức giữ gìn vệ sinh và thói quen sử dụng nước trong khu vực toilet... làm chết các sinh vật hiếu khí trong bể xử lý.

Hiện nay, toàn bộ thiết bị vệ sinh trên tàu đang trong thời gian bảo hành. Các công ty vận tải ĐS Sài Gòn và Hà Nội đang cùng các nhà cung cấp thiết bị kiểm tra, đánh giá thiết bị qua thời gian sử dụng, điều chỉnh tiếp thu các ý kiến đóng góp để tiếp tục nghiên cứu điều chỉnh thiết bị sao cho phù hợp với thực tế khai thác, vận dụng trên đường sắt Việt Nam; đồng thời tăng cường công tác hướng dẫn để hành khách đi tàu sử dụng thiết bị đảm bảo phù hợp với công nghệ và thuận tiện cho hành khách.