Trung Quốc sắp phá vỡ thế độc quyền Airbus, Boeing trên thị trường hàng không

Tại một nhà xưởng chứa máy bay được đặt tại Thượng Hải, giấc mơ phá vỡ hoàn toàn thế độc quyền trên thị trường của 2 ông lớn Boeing và Airbus của Trung Quốc đang dần được thành hình.

COMAC, Tập đoàn Máy bay Thương mại thuộc sở hữu nhà nước của Trung Quốc đang lắp ráp một chiếc máy bay C919 thân hẹp, sức chứa 168 hành khách và xem đây là "con át chủ bài" để họ tấn công vào thị trường sản xuất máy bay.

Trước đó, COMAC đã có kinh nghiệm sản xuất một loại máy bay phản lực cỡ nhỏ mang tên ARJ21 với 90 chỗ. Được biết riêng ARJ21, COMAC đã nhận được số đơn hàng trị giá tới 2 tỷ USD - chủ yếu từ các công ty trong nước.

Dù quá trình xây dựng C919 đã bị kéo dài hơn dự kiến (việc bay thử đầu tiên đã bị hoãn ít nhất 2 lần từ năm 2014) nhưng COMAC vẫn muốn gửi thông điệp đến cả thế giới rằng: Hãy cứ theo dõi chúng tôi đi, mọi việc vẫn đang được tiến hành.

Hãng này cho biết hiện đã nhận được cam kết mua 517 máy bay từ 21 khách hàng. Tại Triển lãm Hàng không Zhuhai tuần này, COMAC sẽ trưng bày mô hình máy bay và có thể công bố thêm nhiều khách hàng tiềm năng khác.

Dự án sản xuất C919 là một kế hoạch đầy tham vọng của Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình nhằm biến quốc gia này từ một nhà sản xuất giày thể thao, quần áo và đồ chơi thành cường quốc có thể cạnh tranh với Airbus hay Boeing trong lĩnh vực hàng không.

Kế hoạch biến C919 từ bản thiết kế trên giấy thành chiếc máy bay thực trên bầu trời là công việc rất quan trọng với ông Tập. Ông đã nhấn mạnh hàng không là ngành có thể giúp tăng tốc hiện đại hóa nền kinh tế, như Nhật Bản và Đức.

"Nội địa hóa việc sản xuất máy bay sẽ giúp Trung Quốc đạt bước tiến đáng kể trong tham vọng tiến lên đầu trong chuỗi giá trị toàn cầu. Mặc dù vậy để giấc mơ này biến thành hiện thực, họ vẫn còn phải làm rất nhiều việc nữa", theo Liu Yuanchun – người đứng đầu Học viện Phát triển và Chiến lược Quốc gia tại Đại học Nhân dân Trung Quốc.

Từ năm ngoái, kế hoạch "Made in China 2025" do ông Tập Cận Bình đưa ra xuất hiện 3 lĩnh vực ưu tiên hàng đầu gồm Công nghệ Thông tin, Robot và Hàng không. Mục tiêu của Bắc Kinh là nhắm đến các dòng máy bay chở khách thân rộng, trực thăng hạng nặng và các loại động cơ hợp tác sản xuất với đối tác toàn cầu.

Triển lãm Hàng không Zhuhai sắp tới cũng sẽ có sự góp mặt của Tập đoàn Động cơ Máy bay (AECC) – công ty mới được thành lập để sản xuất động cơ máy bay.

Chương trình nghiên cứu và phát triển C919 được COMAC khởi động năm 2008, ngay khi thành lập công ty. Nhiệm vụ của họ là hiện thực hóa giấc mơ tạo ra và đưa lên bầu trời chiếc máy bay thương mại cỡ lớn.

Để tiến hành, COMAC đã chọn ra 16 tập đoàn toàn cầu làm nhà cung cấp, trong đó có General Electric và Honeywell International. Họ cũng thành lập ít nhất 16 liên doanh về điện tử hàng không, kiểm soát chuyến bay, năng lượng, nhiên liệu và thiết bị hạ cánh. COMAC ước tính tiềm năng thị trường cho máy bay lên tới 650 tỷ NDT (96 tỷ USD).

Cho tới thời điểm này, C919 đã sẵn sàng cho chuyến bay thử và COMAC cho biết không có lý do gì để trì hoãn thêm lần nữa. Tuy nhiên, đại diện hãng này không nêu ra thời gian cụ thể. Ngoài ra, vị này cũng nhấn mạnh vì mọi việc mới chỉ bắt đầu nên vẫn còn quá sớm để nói về việc cạnh tranh với các hãng lớn.

Máy bay ARJ21 của COMAC mất 13 năm để thiết kế, chế tạo và đưa ra thị trường. Nó đã hoạt động từ tháng 6 năm nay.

ARJ21 nghĩa là Advanced Regional Jet for the 21st Century - Phản lực Tân tiến trong khu vực cho thế kỷ 21. Khách hàng lớn nhất của họ là Tập đoàn Cho thuê Máy bay Trung Quốc, khi đồng ý mua 60 chiếc này hồi tháng 7, với giá 2,3 tỷ USD.

Shukor Yusof – nhà sáng lập hãng tư vấn hàng không Endau Analytics (Malaysia) cho rằng ban đầu, có thể C919 chỉ được tiêu thụ hạn chế trong thị trường nội địa Trung Quốc, hoặc một vài nước đang phát triển. Lo ngại an toàn có thể khiến các hãng bay hàng đầu thế giới e dè khi chọn C919.

"Họ nên chứng minh cho thế giới thấy đó là một chiếc máy bay nghiêm túc. Và để các hãng hàng không yên tâm, đặc biệt là các hãng top đầu, quá trình này có thể mất hơn 2 thập kỷ", Shukor dự báo.

Tuy nhiên, nếu C919 hoàn chỉnh và đảm bảo an toàn, riêng thị trường trong nước cũng đủ màu mỡ cho COMAC. Theo Hiệp hội Vận tải Hàng không Quốc tế (IATA), đến năm 2024, Trung Quốc sẽ vượt Mỹ thành thị trường hàng không lớn nhất thế giới về số hành khách.

Còn theo dự báo của Boeing, quốc gia này sẽ cần 6.810 máy bay mới, trị giá hơn 1.000 tỷ USD trong 2 thập kỷ tới để đáp ứng nhu cầu di chuyển trên không đang tăng.