Tỷ phú Trần Bá Dương: Từ thợ máy đến người thay đổi ngành ôtô Việt

Ông Trần Bá Dương là người sinh ra và lớn lên trong thời bao cấp. Từng theo học tại trường Đại học Bách khoa TPHCM và sau khi tốt nghiệp, ông làm công nhân sửa chữa ô tô, với công việc những ngày đầu tiên là vét mỡ bò.

Nhờ kiến thức trong nhà trường, ông Dương đưa ra dự án "Chuyển đổi tay lái nghịch", dự án đã được Bộ Giao thông Vận tải chấp nhận nên công ty đã giao cho ông làm quản lý tổ sửa chữa lưu động, làm khoán. Từ đây, ông có điều kiện tích lũy và đến năm 1997, ông xin nghỉ để thành lập xưởng sửa chữa của riêng mình.

Năm 1997 cũng chính là lúc Công ty ô tô Trường Hải được thành lập. Tên gọi của công ty được đặt theo tên con trai ông Dương: Trần Bá Trường Hải. Ban đầu, công ty này chỉ buôn bán ô tô nhưng đến năm 2000, Trường Hải đã bắt đầu lắp ráp xe tải hạng nhẹ mang thương hiệu KIA, sau đó tiếp tục bắt tay với Mazda và Peugeot.

Sang năm 2001, Trường Hải chính thức tung ra sản phẩm đầu tiên của dòng xe tải nhẹ và đã được thị trường chấp nhận, đặt hàng rất lớn.

Tháng 3/2003, ông Trần Bá Dương cho khởi công xây dựng Khu liên hợp sản xuất và lắp ráp ô tô Chu Lai. Khu liên hợp này được hoàn thành vào cuối năm 2004, lắp ráp các dòng xe tải, xe bus. Trong khoảng thời gian này, Trường Hải còn thành lập Công ty Tàu biển Chu Lai - Trường Hải với 2 chiếc tàu Truong Hai Star I và II để chủ động vận chuyển vật tư, thiết bị từ nước ngoài nhập về, để sản xuất và lắp ráp ô tô.

Nói về việc ra Chu Lai, ông Trần Bá Dương từng chia sẻ: "Chúng tôi ra Chu Lai cũng giống như bước qua một con sông mà hủy luôn cây cầu, tức là không có đường lùi". Một trong những lý do quan trọng để ông Dương chọn Chu Lai là vì vấn đề nhân lực. Ở đây, con người sống trong môi trường đất đai khô cằn, thời tiết khắc nghiệt nên rất chịu khó làm việc và rất sáng tạo, phù hợp với ngành cơ khí và ô tô.

Trước đó, tại Công ty ở Biên Hòa, ông Dương đã dày công đào tạo nhân sự nhưng rồi vì nhiều lý do, đa phần họ nghỉ hết. "Chuyên gia nước ngoài đến Chu Lai đào tạo 2,3 năm quay lại vẫn thấy nhân sự cũ ở đó. Họ có nói rằng chỉ có ở Chu Lai mới vậy, chứ các thành phố ở các nước trên thế giới, đào tạo một thời gian quay lại nhân sự có thể đi mất", lãnh đạo Thaco chia sẻ.

Bước ngoặt đến với Trường Hải vào năm 2008, khi Jardine Cycle và Carriage, một nhà phân phối xe hơi của Singapore, đã chi 77 triệu USD để mua 20% cổ phần của công ty.

Được rót vốn lớn, Trường Hải tăng trưởng mạnh mẽ các năm sau đó và từng bước đánh bại các tên tuổi trên thị trường. Ông Trần Bá Dương từng quyết tâm phải trở thành số một thị trường, phải vượt qua Toyota, nhưng không chỉ vượt qua bằng chính doanh số xe con chứ không cộng doanh số xe tải, xe bus.

Nói được và làm được, năm 2014, Thaco đã chính thức vượt qua Toyota để trở thành doanh nghiệp có thị phần lớn nhất và duy trì vị thế suốt từ đó đến nay.

Đỉnh cao của Thaco là năm 2016, khi bán được gần 113.000 xe, nắm 41,5% thị phần. Doanh thu năm 2016 của Thaco cũng lên cao kỷ lục, đạt gần 60.000 tỷ đồng với lợi nhuận hơn 8.500 tỷ đồng. Doanh số Mazda và Kia cộng lại cũng đã hơn Toyota.

Năm 2017, doanh số của Thaco đi xuống khi bán được gần 90.000 xe. Tuy nhiên, Thaco vẫn nắm 35,8% thị phần, đứng đầu toàn ngành.

Hiện nay, Thaco không chỉ sản xuất xe mà đang bắt đầu lấn sân sang lĩnh vực bất động sản, nông nghiệp. Thaco hiện đang nắm 90% địa ốc Đại Quang Minh, doanh nghiệp địa ốc đang làm chủ đầu tư dự án khu đô thị Sala nằm tại vị trí đắc địa của Khu đô thị mới Thủ Thiêm, Quận 2, TPHCM.

Ngày 21/2 vừa qua, Thaco đã chính thức khánh thành nhà máy sản xuất máy nông nghiệp Thaco tại Quảng Nam với tổng vốn đầu tư 500 tỷ đồng.