Ứng dụng công nghệ kết nối vận tải "Nhìn nhận cởi mở theo xu thế"

Ứng dụng công nghệ vào kết nối vận tải cần nhìn nhận cởi mở theo xu thế chia sẻ.

Từ góc nhìn cởi mở theo xu thế kinh tế chia sẻ và nền tảng, tại hội thảo về “Kinh tế chia sẻ và nền tảng” do Phòng Thương mại công nghiệp Việt Nam (VCCI) và Hiệp hội Thương mại điện tử Việt Nam tổ chức mới đây tại Hà Nội, PGS.TS, chuyên gia kinh tế Ngô Trí Long cho rằng: “Việc ghép chung doanh nghiệp cung cấp các ứng dụng công nghệ kết nối vận tải vào đảm nhiệm hoàn toàn vai trò của một nhà cung cấp dịch vụ vận tải sẽ triệt tiêu chuyên môn hóa, gây ảnh hưởng tiêu cực tới phát triển nền tảng”.

PGS.TS, chuyên gia kinh tế Ngô Trí Long cũng khẳng định, quan điểm coi nền tảng kết nối là dịch vụ vận tải sẽ có những tác động tiêu cực đối với doanh nghiệp công nghệ, người sử dụng và đặc biệt là kéo xã hội đi thụt lùi với xu thế. Điều này là hoàn toàn dễ hiểu vì thế mạnh của các đơn vị nền tảng có ưu thế trong việc xử lý hệ thống dữ liệu lớn, kết hợp với trí tuệ nhân tạo, để đưa ra đề xuất kết nối hành khách với phương tiện gần nhất và đề xuất hiệu quả nhất về giá cước cho mỗi chuyến đi.

Đồng tình với quan điểm này, nhiều chuyên gia khác cũng khẳng định bản chất của mô hình kinh tế nền tảng thời 4.0 có tính chất “sàn” rất rõ ràng trong Nghị định 52. Mặc dù nghị định này còn đôi chút chật hẹp so với sự phát triển quá nhanh của các trào lưu kinh tế mới, nhưng vẫn còn “mặc được” đối với các dịch vụ nền tảng.

Bà Lại Việt Anh, Phó Cục trưởng Cục Thương mại điện tử và kinh tế số, Bộ Công Thương cho biết: “Trong lĩnh vực thương mại điện tử của chúng tôi, đơn vị cung cấp sàn thương mại điện tử, nền tảng phải tuân thủ nghĩa vụ chung trong Nghị định 52. Nghị định 52 dành cả một chương để điều chỉnh các đơn vị cung cấp dịch vụ thương mại điện tử (bao gồm dịch vụ sàn đấu giá, sàn giao dịch thương mại điện tử, giảm giá) trên nền tảng công nghệ thông tin – đó chính là các nền tảng/platform thương mại điện tử. Nghị định 52 đã phân định rõ quyền và trách nhiệm của các đơn vị vận hành sàn thương mại điện tử, các nền tảng, và quyền và trách nhiệm của các đơn vị bán hàng, cung cấp dịch vụ trên các nền tảng đó”.

Bà Việt Anh cũng đặt ra câu hỏi: “Có nên áp dụng những khuôn khổ pháp lý cũ về kinh doanh cho các đối tượng kinh doanh đó không? Liệu có nên yêu cầu tất cả các thành phần kinh doanh tuân thủ các điều kiện, quy định hiện hành không, hay nên vì sự phát triển của kinh tế nền tảng, mà “mở” cho các đối tượng đó tham gia kinh tế nền tảng?”

Theo nhiều chuyên gia, nếu cứ “ràng” các doanh nghiệp công nghệ vào quản lý như doanh nghiệp vận tải, chiếu theo các quy định cũ, có phần “khuôn sáo” của nghị định 86 thời chưa có 4.0 thì nhiều khả năng sẽ “giết chết” các giá trị ưu việt của nền kinh tế chia sẻ, xoá bỏ ưu thế của hệ thống dữ liệu lớn, kết hợp với trí tuệ nhân tạo, từ đó, mất đi những bước nhảy vọt về phát triển kinh tế xã hội. Với xu thế cởi mở và tự do thương mại thời hiện đại, việc buộc các doanh nghiệp công nghệ phải đáp ứng điều kiện của toàn bộ quá trình kinh doanh vận tải là một sự bất công, không hợp lý. “Quy định này không những làm biến đổi bản chất hoạt động của nền tảng, mà còn triệt tiêu phần lớn những ưu điểm công nghệ mang lại, biến nền tảng thành một kênh liên lạc đơn thuần”, chuyên gia Ngô Trí Long nhận định.

Về cơ bản, việc gom chung các doanh nghiêp công nghệ vốn chỉ có thế mạnh nền tảng vào một chế tài quản lý chung với các doanh nghiệp vận tải cũng sẽ gây ra chồng chéo trong thực thi. Bởi nó sẽ tạo nên sự chồng chéo về trong quyền, nghĩa vụ, trách nhiệm giữa các bên khi đơn vị cung cấp nền tảng hợp tác với đơn vị vận tải. Khi đó, hai chủ thể khác biệt sẽ phải chịu trách nhiệm cho cùng một hành vi kinh doanh là vận chuyển hành khách.

TS. Ngô Vĩnh Bạch Dương, Trưởng phòng Pháp luật kinh tế, Viện Nhà nước và Pháp Luật cũng cho rằng: “Việc quy định đơn vị nền tảng phải đáp ứng tất cả các điều kiện và quy định vận tải thì không đúng, anh là dân công nghệ, như T.Net, lại bắt phải mua cả một đội xe, rồi quy định phòng cháy chữa cháy, huấn luyện lái xe…là điều vô lý”.

Nhận định về quan điểm bên nào cung cấp dịch vụ gì thì bên đó phải áp dụng các điều kiện kinh doanh của ngành đó, TS Ngô Vĩnh Bạch Dương nhấn mạnh: “Chắc chắn một điều được thừa nhận rộng rãi rằng, các doanh nghiệp không nhất thiết phải thực hiện tất cả các công đoạn của một chuỗi cung ứng dịch vụ, mà có thể lựa chọn một hoặc một số các công đoạn để đầu tư. Trong quá trình quản lý các nền tảng, Nhà nước cần chú trọng xem xét các điều kiện giao dịch chung, đặc biệt trong việc phân định trách nhiệm các bên để bảo vệ quyền lợi của người tiêu dùng và bảo vệ các đối tác yếu thế trong giao dịch”.