Vì sao khó loại bỏ lái xe nghiện ma túy từ khâu đào tạo?

Ảnh minh họa (Theo Thanh Niên)

Luật Giao thông đường bộ đã quy định, nghiêm cấm hành vi điều khiển phương tiện giao thông mà trong người có chất ma túy. Hành vi này bị phạt tiền từ 8 -10 triệu đồng và bị tịch thu giấy phép lái xe từ 30 ngày đến không thời hạn. Tuy nhiên hiện nay, các cơ quan chức năng lại đang gặp nhiều khó khăn trong việc kiểm tra, xác định tài xế có sử dụng ma túy hay không bởi thực tế là lực lượng chức năng làm nhiệm vụ đảm bảo an toàn giao thông trên đường chưa có đủ chuyên môn về y tế và không có dụng cụ lấy mẫu để tiến hành kiểm tra đối với hành vi sử dụng chất gây nghiện của lái xe.

Ông Khương Kim Tạo, nguyên Phó Chánh văn phòng Ủy ban An toàn giao thông Quốc gia cho rằng hiện nay công tác kiểm soát người lái xe nghiện ma túy và các chất kích thích được triển khai nhưng chưa triệt để và chưa đảm bảo từ gốc.

Theo ông Tạo, để kiểm soát lái xe nghiện ma túy và các chất kích thích, các nước thường kiểm soát ngay từ đầu vào, tức là từ khâu dạy lái xe. Nói cách khác, điều kiện để được học lái xe là phải có giấy xác nhận không nghiện ma túy. Giấy xác nhận này được lập trên cơ sở dữ liệu Quốc gia về người nghiện ma túy, do công an và các địa phương cung cấp và những người nằm trong danh sách đó không được học lái xe. Những người bị phát hiện mới sử dụng ma túy cũng sẽ bị hủy bằng lái xe. Việc kiểm soát người học lái xe thông qua cơ sở dữ liệu này mới có tác dụng ngăn chặn người nghiện hành nghề lái xe kinh doanh vận tải.

Ông Tạo nói: Địa phương theo dõi và biết được ai là người nghiện ma túy và đưa vào danh sách nghiện ma túy toàn quốc. Đây là căn cứ để những cơ sở đào tạo lái xe loại bỏ người nghiện ma túy, không cấp giấy phép lái xe chẳng hạn. Còn để bác sĩ kiểm tra, cấp giấy khám sức khỏe rồi đổ trách nhiệm cho người ta là không được.

Cũng theo ông Tạo, trong khi chúng ta chưa có cơ sở dữ liệu về người nghiện thì phải tập trung tuyên truyền, giáo dục cho tầng lớp lái xe, cho những người chủ doanh nghiệp phối hợp để kiểm soát lái xe nghiện ma túy. Bản thân những chủ doanh nghiệp cũng không muốn sử dụng những người nghiện ma túy lái xe vì nguy cơ mất an toàn giao thông và trật tự xã hội.

Do vậy, các doanh nghiệp vận tải cũng cần phối hợp với chính quyền địa phương, công an, các phường, xã… bởi chắc chắn họ theo dõi được các đối tượng nghiện ma túy ở địa phương mình. Ông Tạo cho rằng khi có sự phối hợp chặt chẽ giữa doanh nghiệp và chính quyền địa phương thì chắc chắn có thể xác định được khoảng 80-90% thông tin người nghiện trong khu vực họ quản lý.

Thiếu tá Nguyễn Mạnh Hùng, Phó trưởng phòng CSGT, Công an Tp.Hà Nội cũng cho rằng, trước hết cần đẩy mạnh công tác tuyên truyền để cho cá nhân từng công dân thấy tác hại của ma túy và không vướng vào dù chỉ một lần.

Thiếu tá Nguyễn Mạnh Hùng nói: Ngay từ khâu tuyển đầu vào, sát hạch đối với lái xe ô tô trước khi cấp bằng thì cần có sự giám sát một cách chặt chẽ, cần có xét nghiệm máu hay kiểm tra sức khỏe để kiên quyết không cấp giấy phép lái xe đối với người trong cơ thể có chất ma túy.

Ông Nguyễn Văn Huyện, Tổng cục trưởng Tổng cục Đường bộ Việt Nam cũng cho rằng, nếu chỉ căn cứ vào giấy khám sức khỏe thì khó có thể phát hiện người nào sử dụng ma túy, bởi người học đã chủ động đi khám sức khỏe sẽ có sự chuẩn bị trước. Tuy nhiên, ông Huyện cũng cho rằng, với việc thiếu liên kết thông tin như hiện nay, việc loại bỏ lái xe nghiện ma túy từ khâu đào tạo sẽ khó thực hiện được, bởi thiếu cả về cơ sở pháp lý. Do vậy, theo ông Huyện, trong giai đoạn trước mắt, cần kiểm tra đột suất đối với đội ngũ tài xế trong quá trình hoạt động mới có thể phát hiện và loại bỏ lái xe nghiện ma túy.

Ông Huyện nói: Thật ra vấn đề quản lý là trong quá trình hoạt động, chỉ có làm đột xuất thì mới loại được, vì nếu có sự thông báo thì sẽ có thuốc giải, việc này bên y tế đã khẳng định. Do vậy, cần đưa vào chương trình liên ngành như thế để xử lý đột xuất.

Cũng theo ông Huyện, đối với doanh nghiệp sử dụng lao động, ngay từ khâu đầu vào phải có xét nghiệm, khám sức khỏe để kiên quyết không nhận những người dương tính với chất ma túy. Bên cạnh đó, trong quá trình hành nghề, định kỳ cần được xét nghiệm để kịp thời phát hiện và loại bỏ những lái xe có sử dụng ma túy.