Vì sao ô tô hybrid không được ưu đãi thuế và lệ phí trước bạ?

Tại Hội nghị Thượng đỉnh các Nhà lãnh đạo trong khuôn khổ Hội nghị Liên Hợp Quốc về biến đổi khí hậu lần thứ 26 (COP26) diễn ra mới đây, Việt Nam là một trong những quốc gia tiên phong đặt mục tiêu đạt mức phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050. Đối với ngành giao thông vận tải, mục tiêu cụ thể là phát triển các dòng xe ô tô điện khí hóa để góp phần giúp Việt Nam đạt những mục tiêu cắt giảm phát thải ròng theo cam kết.

Trong các loại ô tô điện khí hóa hiện nay, xe thuần điện (BEV) và xe lai hybrid (HEV, PHEV) đang là hai loại hình phương tiện giao thông đường bộ đáng chú ý nhất.

Tuy nhiên, nếu như các loại xe thuần điện hiện đã giảm được giá thành đáng kể nhờ được ưu đãi thuế tiêu thụ đặc biệt theo Luật số 03/2022/QH15 được Quốc hội thông qua ngày 11/1/2022 và ưu đãi lệ phí trước bạ theo Nghị định số 10/2022/NĐ-CP của Chính phủ thì các loại xe hybrid vẫn đang gặp khó.

Vậy tại sao xe hybrid dù được các hãng xe giới thiệu là tiết kiệm nhiên liệu, thân thiện với môi trường song vẫn chưa được giảm thuế và lệ phí?

Thuế Tiêu thụ Đặc biệt ô tô hybrid

Theo Điểm 4đ Biểu thuế Tiêu thụ Đặc biệt tại Điều 7 Luật thuế Tiêu thụ Đặc biệt, xe chạy bằng xăng kết hợp năng lượng điện (hybrid) chỉ phải nộp thuế tiêu thụ đặc biệt tỷ lệ bằng 70% so với mức thuế suất áp dụng xe cùng chủng loại sử dụng năng lượng thông thường. Tuy nhiên, vướng mắc nằm ở việc xác định xe nào mới được ưu đãi thuế.

Theo hướng dẫn của Bộ Tài chính, có 3 căn cứ để xác định xe hybrid được hưởng ưu đãi:

"Thứ nhất, đối với loại xe chạy bằng nhiên liệu hỗn hợp xăng và nhiên liệu sinh học, là loại xe được thiết kế theo tiêu chuẩn của nhà sản xuất có tỷ lệ xăng pha trộn không quá 70% tổng số nhiên liệu sử dụng tính theo đơn vị thể tích.

Thứ hai, đối với loại xe chạy bằng xăng kết hợp năng lượng điện, việc xác định tỷ lệ xăng sử dụng theo tiêu chuẩn thiết kế của nhà sản xuất không quá 70% số năng lượng sử dụng so với loại xe chạy xăng tiết kiệm nhất, có cùng số chỗ ngồi và cùng dung tích xi lanh có mặt trên thị trường Việt Nam. Doanh nghiệp nhập khẩu xe ô tô, doanh nghiệp sản xuất lắp ráp ô tô trong nước có trách nhiệm cung cấp cho cơ quan hải quan, cơ quan thuế tài liệu của nhà sản xuất về mức tiêu hao nhiên liệu của từng loại xe để làm căn cứ xác định thuế suất thuế tiêu thụ đặc biệt và tự chịu trách nhiệm về tính chính xác của tài liệu cung cấp.

Việc so với loại xe chạy xăng tiết kiệm nhất là so sánh mức tiêu hao của loại xe chạy bằng xăng bán ra của cùng nhà sản xuất, cùng năm sản xuất, cùng số chỗ ngồi, cùng dung tích xi-lanh. Trường hợp cùng năm mà nhà sản xuất không sản xuất loại xe chạy bằng xăng tương tự thì căn cứ vào loại xe chạy bằng xăng đã sản xuất gần nhất.

Đối với loại xe chạy bằng động cơ xăng kết hợp sử dụng động cơ điện chạy bằng năng lượng điện do chuyển hoá từ nhiên liệu xăng (như các loại xe Lexus dòng "h", Prius, Toyota Camry hybrid hay Honda Insight), hoặc xe sử dụng động cơ điện do máy phát điện chạy xăng: Đây là loại xe chạy hoàn toàn bằng xăng, không phải là xe "chạy bằng xăng kết hợp năng lượng điện" nên không thuộc diện áp dụng mức thuế suất ưu đãi theo quy định tại Điều 7 Luật thuế Tiêu thụ Đặc biệt". (Nguồn: Báo Chính phủ)

Như vậy, mặc dù các thông số kỹ thuật và kể cả thông tin trên nhãn năng lượng được hãng xe cung cấp đề cập đến việc tiết kiệm nhiên liệu và lượng khí phát thải. Tuy nhiên, để xác định tỷ lệ sử dụng xăng và năng lượng điện thực tế lại rất khó bởi điều đó gần như hoàn toàn phụ thuộc vào hoạt động sử dụng xe hằng ngày của người tiêu dùng. Ví dụ đối với xe hybrid sạc ngoài (PHEV), nếu người dùng chỉ sử dụng xe trong đô thị, tỷ lệ sử dụng nhiên liệu xăng trên xe hybrid có thể đạt tỷ lệ dưới 70%. Tuy nhiên, khi sử dụng xe ở điều kiện giao thông hỗn hợp hoặc cao tốc, tỷ lệ sử dụng xăng có thể là hoàn toàn 100%.

Xe hybrid không được ưu đãi lệ phí trước bạ

Mặc dù theo Nghị định số 10/2022/NĐ-CP của Chính phủ, các loại xe thuần điện (sử dụng pin) đã và đang được hưởng mức ưu đãi lệ phí trước bạ đến 28/2/2027 nhưng xe hybrid không. Vậy lý do là gì?

Theo Luật Sư Võ Đan Mạch (Đoàn Luật sư TP.HCM), "xe hybrid, thường được gọi là xe lai hay xe lai điện, xét về cấu tạo, nếu xe chạy động cơ xăng thông thường sẽ kết nối động cơ với cơ cấu truyền động làm quay bánh xe, thì với động cơ hybrid, ở giữa cơ cấu này có thêm một motor điện cùng chia sẻ nhiệm vụ với động cơ xăng. Tức là xe hybrid không phải là xe thuần điện".

Như vậy, căn cứ khoản 5 Điều 8 Nghị định số 10/2022/NĐ-CP, chỉ có ô tô điện chạy pin là được hưởng ưu đãi về mức thu lệ phí trước bạ. Điều này đồng nghĩa các loại xe hybrid vẫn đang phải chịu chung chính sách thu lệ phí trước bạ với các loại xe sử dụng động cơ đốt trong thông thường.