Volga, Lada trở lại: Ai còn dám chơi ôtô Nga?

Từ đầu năm 1990, Kamaz dừng xuất khẩu xe sang Việt Nam, tới năm 2000 mới khôi phục lại.

Trong chuyến thăm Việt Nam cách đây ít hôm, Thủ tướng CHLB Nga, ông Medvedev, cho hay Chính phủ nước này rất quan tâm và ưu tiên cho dự án lắp ráp ô tô tại Việt Nam. Đây sẽ là một trong 17 dự án đầu tư ưu tiên giữa Nga và Việt Nam thời gian tới.

Xe tải Nga đã hiện diện

Vốn đã quen thuộc với người Việt Nam, những chiếc xe ô tô mang thương hiệu của Nga (Liên Xô cũ) như Volga, Moskvich, lada, Zil, GAZ, Kamaz, UAZ,… đã từng lăn bánh khắp mọi nẻo đường hình chữ S.

Giờ đây, sự quay trở lại của ô tô Nga liệu có thể thâm nhập tốt thị trường cũ – câu trả lời vẫn còn bỏ ngỏ.

Mặc dù Thủ tướng Medvedev đưa ra thông tin như vậy, nhưng cụ thể chi tiết về kế hoạch này như thế nào, vẫn chưa được công bố. Người ta không biết ô tô Nga được lắp ráp tại Việt Nam là xe gì, xe tải, hay xe cá nhân?

Thời gian qua, đã có thương hiệu xe tải của Nga hiện diện tại thị trường Việt Nam, đó là Kamaz. Kamaz đã bắt đầu hợp tác với Việt Nam từ năm 1978. Từ đó tới năm 1990, hãng này đã đưa sang Việt Nam hơn 10.000 chiếc xe tải các loại. Tuy nhiên, từ đầu năm 1990, Kamaz dừng xuất khẩu xe sang Việt Nam, tới năm 2000 mới khôi phục lại.

Sau đó, năm 2005, Kamaz và Tập đoàn Than Khoáng sản Việt Nam (TKV) bắt tay hợp tác xây dựng Nhà máy lắp ráp xe tải tại Việt Nam. Tổng số xe đã lắp ráp đến nay đạt hơn 2.000 chiếc, chủ yếu là xe có trọng tải từ 15 đến 25 tấn; cùng với đó là xây dựng các trung tâm bảo dưỡng và dịch vụ sửa chữa dành cho loại xe này.

Từ đầu năm 2015 tới nay, Kamaz đã bán được hơn 150 xe tại Việt Nam và dự kiến tới cuối năm sẽ tiêu thụ 500 xe tải trên thị trường. Hiện tại, Kamaz và TKV đang thực hiện chương trình phát triển ngành chế tạo ô tô ở Việt Nam cho đến năm 2020.

Thị trường xe tải Việt Nam được dự báo có tăng trưởng mạnh, với doanh số có thể đạt 100.000 xe trong thời gian tới, do kinh tế phát triển, nhu cầu vận tải hàng hóa tăng mạnh. Tuy nhiên, doanh số bán của xe Kamaz tại Việt Nam khá nhỏ, nếu so với xe nhập khẩu nguyên chiếc từ Trung Quốc. Riêng năm 2014 xe tải nhập khẩu từ Trung Quốc đạt gần 10.000 chiếc. Xe tải Trung Quốc được người Việt sử dụng nhiều do có giá rẻ, nhanh thu hồi vốn.

Nếu đẩy mạnh lắp ráp xe Kamaz để cạnh ranh với xe Trung Quốc, giành thị phần lớn về xe tải tại Việt Nam, Kamaz phải giải quyết được bài toán quan trọng là giá cả cạnh tranh cùng với chủng loại phong phú cũng như có nhiều trang thiết bị hiện đại. Trong khi thuế nhập khẩu xe tải nguyên chiếc đang ngày càng giảm nên sức cạnh tranh của xe tải Trung Quốc ngày càng lớn.

Thương hiệu Lada có trở lại?

Một số nguồn tin khác cho biết, có DN Việt Nam đang tiến hành đàm phán với đối tác của Nga, để đưa xe du lịch của Nga về Việt Nam phân phối. Nếu thoả thuận giữa hai bên sớm hoàn tất, thì tới giữa năm 2016, những chiếc xe đầu tiên sản xuất tại Nga sẽ được giới thiệu tới người tiêu dùng trong nước. Dự kiến, ô tô du lịch của Nga đưa về Việt Nam, thuộc các phân khúc xe nhỏ, có giá rẻ. DN này cho biết nếu tiêu thụ tốt sau đó có thể tiến hành lắp ráp xe Nga tại Việt Nam.

Những chiếc Lada cổ trước đã từng lăn bánh khắp nẻo đường Việt Nam.

Các thông tin cũng hé lộ thương hiệu này là Lada, một thương hiệu đã rất quen thuộc với người Việt Nam trước đây. Vào tháng 4/2012, thương hiệu xe Lada đã bị khai tử. Nhưng 7 tháng sau, Lada lại có cơ hội hồi sinh khi liên doanh tập đoàn Renault-Nissan kí hợp đồng giành quyền kiểm soát nhà sản xuất ô tô AvtoVAZ của Nga và đưa ra kế hoạch khôi phục thương hiệu này.

Thương hiệu xe Lada bị khai tử năm 2012, nhưng 7 tháng sau đã hồi sinh.

Các nhà thiết kế và quản lý chuyên nghiệp từ Tây Âu, Mỹ được mời về vực dậy AvtoVAZ. Đến nay, nhiều mẫu xe mang thương hiệu Lada đã hoàn toàn lột xác, không còn gì của chiếc Lada cũ trước đây ngoài thương hiệu. Nhiều linh kiện được đặt mua từ Nhật, Đức, Pháp, nhiều trang thiết bị hiện đại được trang bị trong xe. Đi đầu trong tiến trình hồi sinh là 2 sản phẩm Lada Vesta và Lada Granta. Đây là 2 mẫu xe nhỏ, hiện có doanh số bán khá tốt tại Nga với mỗi tháng khoảng 10.000 chiếc.

Nhưng những chiếc xe Lada hiện đại đang vấp phải sự cạnh tranh gay gắt từ các dòng xe Âu khác hay xe Hàn Quốc.

Năm 2014, Lada cũng bán ra gần 400.000 xe con các loại. Tuy nhiên, thương hiệu này đang bị cạnh tranh mạnh mẽ từ sự hiện diện của các thương hiệu xe Hàn như Kia, Hyundai,… tại Nga. Theo các nguồn tin, năm 2013 AvtoVAZ thua lỗ 130 triệu USD và năm 2014 là 500 triệu USD.

Tuy nhiên, do chịu lệnh trừng phạt của phương Tây, Chính phủ Nga cho biết phải tự vươn lên bằng nội lực. Do đó, việc hồi sinh AvtoVAZ mạnh mẽ sẽ là một ví dụ điển hình cho những thay đổi mang tính biểu tượng đối với tất cả các ngành sản xuất tại Nga. Và thời gian tới, AvtoVAZ sẽ được thúc đẩy phát triển.

Nhiều người tin rằng, 2 mẫu xe Lada Vesta và Lada Granta có thể sẽ là sản phẩm đầu tiên của Nga khi thâm nhập thị trường Việt Nam. Thời gian tới, Việt Nam sẽ tham gia Hiệp định thương mại tự do với Liên minh Kinh tế Á – Âu (EEU), bao gồm Nga, Belarus và Kazakhstan.

Với việc gia nhập EEU, thuế nhập khẩu nhiều mặt hàng sẽ được dỡ bỏ, trong đó có ô tô và tạo điều kiện thuận lợi cho nhập khẩu ô tô nguyên chiếc của Nga vào Việt Nam. Với xe nhỏ giá rẻ, lại được ưu đãi về thuế, ô tô Nga có thể tăng khả năng cạnh tranh tại Việt Nam. Bên cạnh đó là các ưu đãi đầu tư sẽ giúp Nga có thể thực hiện lắp ráp ô tô tại Việt Nam.

Tuy nhiên, dù thế nào thì xe Nga cũng phải cạnh tranh với xe nhập từ ASEAN trong thời gian tới, khi thuế suất thuế nhập khẩu xe nguyên chiếc từ khu vực này về 0% vào năm 2018. Bên cạnh đó, ngành công nghiệp hỗ trợ của Việt Nam yếu kém cũng là bất lợi lớn với việc đầu tư vào sản xuất lắp ráp ô tô. Nhưng điều quan trọng hơn cả là ô tô Nga phải được người tiêu dùng yêu thích và lựa chọn.