Ai có thể mất việc vì robot?

Nếu bạn đang ngồi ở bàn, lái taxi hay xách xô vữa, có lẽ bạn nên tự hỏi: Liệu một robot hay cỗ máy có thể thực hiện công việc hiệu quả hơn không?

Thật không may cho bạn, câu trả lời là “Có thể”.

Cuộc tranh luận về việc máy móc sẽ loại bỏ nhu cầu tuyển dụng con người đã không còn là vấn đề mang tính học thuật. Tập đoàn tư vấn Boston dự đoán phần mềm hoặc robot sẽ đảm nhiệm tối đa 25% người lao động vào năm 2025.

Một nghiên cứu của Đại học Oxford tại Anh cho thấy tự động hóa có thể diễn ra với 35% số việc làm ở Anh trong vòng 20 năm tới.

Nhân viên văn phòng và tài xế taxi

Phần mềm có thể thay thế nhân viên văn phòng - những người thường xuyên thực hiện những thao tác lặp đi lặp lại như viết báo cáo hay vẽ bảng biểu – một cách dễ dàng, song những công việc khác đối mặt với nguy cơ tương tự hay không?

Giới tài xế taxi ở nhiều thành phố trên thế giới đang xung đột lợi ích với những tài xế làm việc cho Uber – hãng taxi hoạt động dựa trên phần mềm cho phép khách hàng đặt xe thông qua điện thoại di động. Theo tài xế taxi truyền thống, đồng nghiệp của họ bên Uber không phải chịu nhiều quy định như họ.

Song Uber, cùng với phần lớn hãng sản xuất xe lớn nhất hành tinh và Google, đang hướng tới một dịch vụ vận tải không cần người lái xe.

Travis Kalanick, người sáng lập Uber, khẳng định dịch vụ vận tải sẽ trở nên rẻ hơn rất nhiều nếu khách không phải trả tiền cho tài xế trong xe.

Vào cuối năm nay, những nhóm taxi tự động sẽ bắt đầu chạy trên những đường phố của thành phố Milton Keynes tại Anh để cung cấp dịch vụ vận tải. Chính phủ Anh đang cập nhật mã đường cao tốc để chuẩn bị đón những xe tự động.

Bất chấp thực tế ấy, những tài xế taxi truyền thống vẫn tỏ ra lạc quan. Steve McNamara, Chủ tịch Hiệp hội Tài xế taxi có giấy phép, nói với BBC rằng ôtô không người lái không phải là mối họa đối với công việc của ông.

“Xe tự động cần những thay đổi pháp lý để có thể hoạt động trên các đường ở Anh. Công nghệ xe tự động đang ở giai đoạn phôi thai, với những thử nghiệm ở các vùng đô thị đông đúc. Trên thực tế, nhiều người nghi ngờ viễn cảnh xe hơi tự động có thể hoạt động song song với ôtô có người lái”, ông nhận định.

Công nhân nhà máy

Ở Trung Quốc, công nhân đang chế tạo những robot có khả năng thay thế họ trong tương lai. Tập đoàn Công nghệ chính xác Thâm Quyến Evenwin đang xây nhà máy toàn robot đầu tiên ở thành phố Đông Quản, tỉnh Quảng Đông.

Chen Zingui, chủ tịch hội đồng quản trị của tập đoàn, muốn giảm tới 90% lực lượng lao động gồm 1.800 người.

Robot làm việc cùng công nhân trong một nhà máy ở Nhật Bản. Ảnh: Japan Times.

Song tham vọng của doanh nghiệp ở Trung Quốc đối với robot còn xa hơn thế.

Dữ liệu của Sở Kinh tế và Công nghệ thông tin Đông Quản cho thấy, từ tháng 9 năm ngoái, tổng cộng 5050 nhà máy ở Đông Quản đã đầu tư 4,2 tỷ nhân dân tệ (430 triệu bảng) vào robot để thay thế hơn 30.000 công nhân.

Foxconn, hãng sản xuất những thiết bị điện tử như điện thoại iPhone, cũng lập kế hoạch sử dụng robot. Nhưng tham vọng của họ tương đối khiêm tốn – robot sẽ chỉ chiếm 30% lực lượng lao động trong vòng 5 năm tới.

Phóng viên

Nếu bạn đọc một báo cáo thu nhập doanh nghiệp trên tạp chí Forbes hay một tin thể thao của hãng thông tấn AP, rất có thể bạn đã đọc tác phẩm của robot.

Nhiều công ty – như Narrative Science – cung cấp những phần mềm như Quill để thu thập dữ liệu và biến chúng thành nội dung mà con người có thể hiểu.

Quill viết các báo cáo doanh nghiệp trước các đợt công bố tình hình tài chính. Narrative Science tuyên bố Quill cho phép Forbes công bố báo cáo thu nhập của hàng nghìn công ty, thay vì báo cáo thu nhập của vài công ty do các nhà báo viết như hiện nay.

Nếu bạn đọc một báo cáo thu nhập doanh nghiệp trên tạp chí Forbes hay một tin thể thao của hãng thông tấn AP, rất có thể bạn đã đọc tác phẩm của robot.

Nhiều công ty – như Narrative Science – cung cấp những phần mềm như Quill để thu thập dữ liệu và biến chúng thành nội dung mà con người có thể hiểu.

Quill viết các báo cáo doanh nghiệp trước các đợt công bố tình hình tài chính. Narrative Science tuyên bố Quill cho phép Forbes công bố báo cáo thu nhập của hàng nghìn công ty, thay vì báo cáo thu nhập của vài công ty do các nhà báo viết như hiện nay.

Kristian Hammond, giám đốc khoa học của Narrative Science, từng dự báo rằng, trong 15 năm nữa, máy sẽ viết tới 90% số lượng tin tức. Nhưng ông cũng nói với BBC rằng, thực trạng ấy không dẫn tới cảnh 90% nhà báo mất việc.

“Các nhà báo sẽ có điều kiện mở rộng phạm vi hoạt động. Thế giới tin tức cũng mở rộng. Nhà báo sẽ không viết nên những câu chuyện từ dữ liệu. Máy móc sẽ đảm nhiệm công việc đó”, Kristian lập luận.