Dùng nguồn thu các dự án khác gỡ vướng cao tốc Bến Lức–Long Thành

Cầu Sông Chà trên tuyến được hợp long từ năm 2016

Ngày 17/12, Tổng công ty đầu tư phát triển đường cao tốc VN (VEC) cho biết: Đến nay, dự án cao tốc Bến Lức - Long Thành nối từ cao tốc TP.HCM - Trung Lương đi qua TP.HCM và tỉnh Đồng Nai vẫn chưa thể tái khởi động sau gần 4 năm tạm dừng thi công dù khối lượng thi công đã đạt khoảng 87%.

Trước đó, dự án đầu tư xây dựng đường cao tốc Bến Lức - Long Thành đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt danh mục dự án tại Văn bản số 1795/TTg QHQT ngày 05/10/2010.  Bộ Giao thông vận tải (GTVT) phê duyệt dự án đầu tư tại Quyết định số 2925/QĐ - BGTVT ngày 8/10/2010, giao Tổng công ty Đầu tư phát triển đường cao tốc Việt Nam (VEC) làm chủ đầu tư. 

Dự án có tổng chiều dài 57,8km, tổng mức đầu tư (TMĐT) 31.320 tỷ đồng, sử dụng vốn vay ADB (635,7 triệu USD), vốn vay JICA (634,8 triệu USD) và vốn đối ứng của Chính phủ (336,9 triệu USD)  theo cơ chế tài chính trong nước: VEC vay lại 100% vốn vay nước ngoài và ngân sách nhà nước (NSNN) cấp vốn đối ứng.  

Dự án được khởi công xây dựng từ tháng 10/2014, đến cuối năm 2018 đã xây dựng được khoảng 87% khối lượng theo giá trị hợp đồng. Từ tháng 1/2019, do vướng mắc về bố trí vốn nên dự án bị đình trệ, không thể tiếp tục thi công, làm phát sinh nghĩa vụ pháp lý.

Thời gian qua, Bộ GTVT đã tích cực phối hợp với các Bộ, ngành, cơ quan liên quan tập trung tháo gỡ khó khăn của Dự án.  Tuy nhiên, đến nay các vướng mắc vẫn chưa được giải quyết.

Trong đó 4 nội dung chính cần được xử lý như: Giao kế hoạch vốn nước ngoài cho các khoản vay của JICA;  Tiếp tục bố trí vốn đối ứng cho dự án;  Sử dụng số dư của khoản vay ADB thứ hai cho các hạng mục chưa hoàn thành của khoản vay ADB thứ nhất do khoản vay đầu tiên đã kết thúc (đã hết thời hạn giải ngân);  Tạm thời sử dụng phí cầu đường và các khoản thu hợp pháp khác chưa đến hạn thanh toán các khoản nợ của VEC để thanh toán cho nhà thầu đoạn tuyến do JICA tài trợ (khoảng 15 triệu USD).  

Ngày 17/12, Tổng công ty Đầu tư phát triển đường cao tốc Việt Nam (VEC) cho biết: Sau khi được Ủy ban Quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp và Bộ GTVT đồng ý phương án, đơn vị đang làm thủ tục để sử dụng tiền nhàn rỗi từ nguồn thu 4 dự án cao tốc để thanh toán cho nhà thầu đang khiếu kiện tại dự án cao tốc Bến Lức - Long Thành.

 Hiện nay, trên cơ sở báo cáo của VEC, Bộ GTVT đang tổ chức thẩm định và lấy ý kiến ​​thống nhất của Ủy ban Quản lý Nhà nước về kết quả thẩm định tài chính 5 dự án của VEC gửi Bộ Tài chính.

Việc sử dụng tạm thời tiền thu phí và các nguồn thu hợp pháp khác chưa đến hạn thanh toán các khoản nợ của VEC để thanh toán cho nhà thầu thi công đoạn tuyến JICA để tháo gỡ vướng mắc tại dự án thi công đường cao tốc Bến Lức – Long Thành là rất cấp thiết, tránh phát sinh nghĩa vụ tài chính của chủ đầu tư (VEC). 

Do đó, Bộ GTVT đã đề xuất cho phép VEC được sử dụng tạm thời số tiền nhàn rỗi chưa đến hạn trả nợ vay và các nguồn vốn hợp pháp khác của doanh nghiệp để thanh toán ngay cho nhà thầu Nhật Bản khoảng 15 triệu USD và khởi động lại việc xây dựng.

Các liên doanh chịu trách nhiệm cân đối dòng tiền, hoàn thành hàng loạt gói thầu của dự án. Khoản tiền này sẽ do VEC và nhà thầu tính toán, xác định cụ thể theo điều kiện thực tế tại hiện trường, quy định của hợp đồng và pháp luật có liên quan, trình cấp có thẩm quyền xem xét, quyết định trước khi thực hiện.  

Trong văn bản gửi Bộ GTVT, Ủy ban Quản lý vốn Nhà nước tại doanh nghiệp vào cuối tháng 9/2021, VEC đề nghị một giải pháp xử lý tạm trong thời gian chờ Bộ Chính trị thông qua chủ trương chuyển đổi vốn vay về cho vay lại, bảo lãnh Chính phủ thành cấp phát ngân sách nhà nước đối với các dự án đang vướng mắc của VEC.

Cụ thể, VEC muốn được quyền tạm sử dụng nguồn thu phí, các khoản tiền nhàn rỗi chưa đến thời hạn trả nợ với số tiền khoảng 429 tỷ đồng để thanh toán ngay cho các nhà thầu Nhật Bản nhằm tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc về nguồn vốn cho Dự án xây dựng đường cao tốc Bến Lức - Long Thành.

Theo phương án tài chính VEC đang trình cấp có thẩm quyền, lũy kế dòng tiền thu phí tại năm 2021 của VEC đang có khoảng 7.504 tỷ đồng (sau khi đã thanh toán hết các khoản nợ vay đến hạn) và lũy kế dòng tiền của VEC tại năm 2022 là 6.546 tỷ đồng.

Trường hợp VEC tạm sử dụng nguồn tiền nhàn rỗi chưa đến thời hạn trả nợ với số tiền khoảng 429 tỷ đồng để tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc về nguồn vốn cho Dự án xây dựng đường cao tốc Bến Lức - Long Thành sẽ không ảnh hưởng đến khả năng trả nợ ngắn hạn của VEC.

Phương án VEC sử dụng nguồn thu phí và các khoản tiền nhàn rỗi để tháo gỡ vướng mắc cho cao tốc Bến Lức - Long Thành đã được Bộ GTVT đánh giá là cần thiết, giúp đảm bảo hiệu quả vốn đầu tư, giảm thiệt hại do việc chậm triển khai dự án cũng như uy tín của Chính phủ với nhà tài trợ...

Phương án này cũng đã được Ủy ban Quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp đồng ý sau đề xuất của VEC. Đây là tiền chưa đến hạn trả nợ, lấy từ nguồn thu phí các dự án cao tốc do VEC làm chủ đầu tư được dùng thanh toán cho nhà thầu Nhật Bản với các phần việc đã hoàn thành tại dự án.

 Bộ GTVT cũng đã có báo cáo kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo Bộ Kế hoạch và Đầu tư khẩn trương hoàn thiện chủ trương chuyển vốn vay cho vay lại, bảo lãnh Chính phủ sang cấp ngân sách nhà nước để trình Quốc hội bố trí kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021-2025 bằng vốn nước ngoài cho dự án tại kỳ họp gần nhất của Quốc hội ngay sau khi Bộ Chính trị có chủ trương về việc này.